46368

to zazwyczaj kompromis. Rokowania trwają tak dhigo. aż strona zostanie przekonana, że powinna takie rozwiązanie zaakceptować.

Każda ze stron akceptuje roszczenie z własnej woli. zatem nie czuje się przymuszona. Przebieg rokowali może zostać poufny, co często pomaga wprowadzeniu negocjacji. Taki sposób zazwyczaj uspokaja symację i daje okazję do wy miany poglądów i próby znalezienia porozumienia. Jednak prawie nigdy nie kończą się uznaniem roszczenia w całości - każda ze stron musi iść na kompromis. Zdarza się, że strona silniejsza wywiera presję (ekonomiczną polityczną) na stronę słabszą Swoją rolę odgrywają też massmedia i społeczeństwo, które mogą wywierać presję na podejmujących decyzję. Należy też dodać, że nie zawsze kończą się porozumieniem - mogą utknąć w martwym punkcie a nawet zostać zerwane.

Przykładem skuteczności rokowali bezp. jest rozwiązanie kryzysu w strefie M. Karaibskiego (1962). kiedy świat stanął na krawędzi konfliktu nuklearnego. Demontaż rakiet z jednej strony i zniesienie blokady morskiej Kuby z drugiej strony to kompromis, z którego każde z mocarstw wyszło z twarzą a jednocześnie udało się zażegnać niebezpieczny kryzys. Rokowania bezpośrednie wymieniane są zazwyczaj na pierwszym miejscu bowiem jest to niemal „odruch", że strony sporu odwołują się do negocjacji celem rozwiązania sporu.

2)    Dobre usługi i mediacje (pośrednictwo)

Instytucje te są formami pomocniczymi, które w rezultacie mają doprowadzić do rozwiązania sporu w trybie rokowań bezpośrednich. Dobre usługi są aktem przyjaznym i są świadczone przez państwo trzecie nie będące stroną sporu. Polegają na ułatwieniu stronom kontaktu i doprowadzeniu do negocjacji np. poprzez organizowanie spotkali, rozmowy przedwstępne, ponowne nawiązame rozmów w razie ich zerwania. Po doprowadzeniu do stohi rokowali paiistwa świadczące dobre usługi usuwa się w cień i de facto ich rola jest zakończona.

Instytucję dobrych usług wprowadził dział II (art.2 i 3) I konwencji haskiej z 1907r. Wg art. 2 paiistwa będące w konflikcie mogą przed użyciem siły militarnej, zażądać dobrych usług od jakiegokolwiek mocarstwa.

Mediacje (pośrednictwo) mają nieco odmienny charakter, gdyż państwo trzecie po uprzednim doprowadzeniu stron do stohi rokowali bierze w nich aktywny udział, chociaż nie jest stroną w sporze. Państwo pośredniczące zazwyczaj kieruje rokowaniami oraz zgłasza propozycję rozwiązania sporu. Propozycje te mogą lecz nie muszą być przyjęte przez strony sponi. W przypadku gdy propozycja pośrednika zostanie odrzucona przez obie strony sporu i nic nowego nie zostanie uzgodnione lub sam pośrednik uzną że nie ma dalszych szans na rozwiązalne sporu, jego rola się kończy. Przykłady pośrednictwa: USA w konflikcie sueskim (1956). papież Jan XXIII w konflikcie radziecko-amerykańskim. Arabii Saudyjskiej w konflikcie izraelsko-palestyńskim.

Pośrednictwo uregulowane zostało w art. 2 i 3 konwencji haskiej z 1907r. art. 33 KNZ, Deklaracji zasad PM z 1970r., zasadzie V Aktu Końcowego KBWE.

3)    Komisje badnii

Powoływane są zazwyczaj wtedy, kiedy między stronami sporu istnieją rozbieżności co do stanu faktycznego, który jest istotny dla toczącego się sporu. Rozbieżności te są tak znaczne, że nie mogą być usunięte w drodze dyplomatycznej albo ustaleiue stanu faktycznego wymaga bardzo specjalistycznej wiedzy. Działalność Komisji badawczej oparta jest na umowie międzynarodowej, w której określa się skład komisji, zakres ustaleń, czas prowadzenia badali, koszty. Owocem pracy instynicji jest niewiążące sprawozdanie, ograniczające się do stwierdzenia faktów, niezawierające ocen prawnych. Komisje przewidziane są w wielu umowach i aktach np. art. 50 statutu MTS

4)    Koncyliacja (postępowanie ugodowe)

Polega na przedłożeniu stronom propozycji rozstrzygnięcia sformułowanej przez stałą lub powołaną ad hoc komisję koncyliacyjną. Jest to sposób pośredni między mediacją a arbitrażem Propozycja jest niewiążąca i nie musi się opierać na normach prawnych. Komisja jest bezstronna i sprawdza się w niezbyt intensywnych sporach o podłożu prawnym, w którym strony skłonne są ze sobą rozmawiać.

A. Środki sądowe

1) .Arbitraż (sąd rozjemczy, rozjemstwo)

Polega na rozstrzygnięciu sporu przez jednego arbitra lub grupę arbitrów (sędziów) wybranych przez strony. Jest formą rozstrzygnięcia ostatecznego, na które strony nie mają wpływu. Orzeczenie arbitra kończy spór, jest wiążące i strony powinny wykonać wyrok w dobrej wierze.

Strony mają wpływ na wyłoiueiue składu orzekającego oraz ustalenie podstaw prawnych i procedur. Trybunał arbitrażowy może zostać powołany dla konkremej sprawy albo strony mogą skorzystać z usług stałych sądów arbitrażowych.

2) Sądy Międzynarodowe