1. Pojecie rewolucji.
Rewolucja to nagła i bezprawna zmiana ustroju państwa lub jedynie grupy rządzącej, niosąca za sobą szereg modyfikacji o charakterze prawno - instytucjonalnym
Słowo „rewolucja” pochodzi od łac. „revolutio” - obrót, przewrót, pierwotnie było terminem astrologicznych - prawidłowy, obrotowy ruch gwiazd W sensie plitycznym po raz pierwszy użyto tego terminu w poł. XVII wieku. Termin ten może oznaczać:
1 Szczególny okres historyczny
2 Każde zbrojne i krwawe przejęcie władzy i zmianę ustroju
3 Obalenie rządu od środka państwa
4 Transformację systemu politycznego
5 Proces polityczny, jako zespół zmian zachodzących po sobie stadiach rozwojowych
W ujęciu marksistowskim jest to zmiana w stosunkach własnościowych i klasowych umożliwiająca przejście od jednej formacji społeczno - ekonomicznej do drugiej.
Odmiany rewolucji to:
1 Przewrót polityczny - gwałtowana zmiana polityczna, która zachodzi w formie zamachu stanu lub puczu, zamach stanu jest dziełem ludzi z aparatu władzy, zaś pucz dziełem ludzi aspirujących do osiągnięcia władzy, mimo iż do tej pory byli zazwyczaj dala od niej.
2 Rewolta - brak realnego projektu rewolucyjnego, występuje zazwyczaj w obronie zagrożonego acz istniejącego porządku politycznego.
2. Pojęcie transformacji.
Pojawienie się tego pojęcia wiąże się z przeobrażeniami ustrojowo - politycznymi i społeczno - ekonomicznymi państw Europy Srodkowje i Wschodniej, a także republik byłego Związku Radzieckiego.
Pojęcie to można podzielić dwojako:
1 Transformacja systemowa - przeobrażenia o charakterze globalnym, proces radykalnych zmian społeczeństw, odrzucenie modelu uniformistycznego, a przyjmowanie pluralistycznego. Wg Józefa Pajestki: „ Głównym sensem transformacji systemowej w krajach Europy Środkowej i wschodniej jest ich dostosowywanie do wzorców cywilizacji dominującej. To właśnie jest uzasadnieniem dwóch podstawowych linii tej transformacji:
a) wprowadzenie ekonomicznego systemu rynkowego
b) ustanowienie porządku demokratycznego.
2 Transformacja ustrojowa - przejście od rządów autorytarnych do rządów demokratycznych. Skalają się na to następujące przemiany.
1) modelu władzy politycznej;
2) modelu systemu partyjnego;
3) powstania elit politycznych;
4) sposobu wyłonienia organów władzy publicznej;
5) zmiany podmiotu sprawowania władzy publicznej.