48440

umowy, właścicielem rzeczy itd - a więc podmiotem stosunku cywilnoprawnego. Szczególnym przypadkiem uregulowanym w prawic    cywilnym jest

dziedziczenie majątku przez płód' Zgodnie z art. 927 k.c. dziecko już poczęte w drwili otwarcia    spadku,    to znaczy w chwili    śmierci spadkodawcy, może być

spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe.'¹

Posiadanie zdobiosci prawnej nie jest - jak już wspomniano - uzależnione od posiadania określonych cech fizycznych, psychicznych lub prawnych. Jednakże zakres tej zdolności jest zróżnicowany, np. w zależności od wieku. Osoba, która nie ukończyła    18 lat lub    przez małżeństwo    wcześniej nie osiągnęła pcbiolctności.

nic może być    wykonawcą    testamentu (art. 968 § 2 hc). nic może być    opiekunem

ani kuratorem (art.    148 § 1    kr. i op„ art. 178 §    2 kr. i op ). nie może    też mieć

szeregu dalszych    praw i    obowiązków. Nasuwa    się więc uwaga, że    zdolność

prawna osoby    fizycznej    niekoniecznie musi oznaczać zdobiość do    posiadania

wszystkich praw    i obowiązków przewidywanych    przez prawo cywilne,    przepisy

bowiem mogą    niektóre z    nich wyłączyć z    zakresu zdobiosci prawnej.    Podobnie

jest w przypadku osób prawnych które w swej zdobiosci prawnej są ograniczone nie tylko prawem, ale również okolicznościami faktycznymi (por. dalej).

3.Zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej

Zdobiość do czynności prawnych to zdobiość do    nabywania praw

i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych

Mówiąc inaczej, zdobiość do czynności prawnych oznacza    możność zawierania umów (dwustronne czynności prawne), np. sprzedaży,    najmu, zlecenia

i innych. a także dokonywania jednostronnych czynności    prawnych np.

sporządzania testamentu, wypowiedzenia umowy - w sposob prawnie skuteczny. Osoba fizyczna działa tu za pomocą własnych oświadczeń woli.

O ile zdobiość prawna polega na samej możności posiadania praw i obowiązków (np. prawa własności, które może mieć nawet małe dziecko), o tyle zdobiość do czynności prawnych daje prawo do aktywności, stwarza możność samodzielnego dysponowania swymi uprawnieniami, zaciągania

zobowiązań itp Żeby być właścicielem rzeczy, wystarczy zdolność prawna, ale żeby tę rzecz sprzedać w sposob prawnie ważny i skuteczny w drodze własnego

1

   AU. 9"2 k.c. rozciąga Ic zasadę na zapis Icslainenlawy, tj. na zawalić w testamencie, a skierowane do spadkobiercy polecenie, by len spełnił okieślonc świadczenie majątkowe na rzecz o/nac/oiH-j osoby.

*    Sprawa zdolności prawnej płodu i jej zakresu była w doktrynie prawa cywilnego przedmiotem ożywionych kontrowersji. W szczególności za uznaidem płodu za podmiot prawa cywibtego nie tylko w zakresie prawa spadku i zapisu opossicdzial sic B. Walaszek, Sascilurus h¹ prawie cywilnym, PIP 1956, z. 7, s. 121 i nasL. oraz Uznanie dziecka w polskim prawie rodzinnym. Kraków 1958. s. 81 i nast. Jest to stanowisko odosobnione - por. A. Wolter. Prawo cywilne s. 140 I przytoczona lam Htcratura. także: A. Szpuiiar w glosie do orzeczenia Sadu Najwyszżego z 4 kwietnia 1966 r„ OSPiK \ 1966, po z. 279. W wyniku nowelizacji kodeksu cyssilnego z 199.1 r. rozciągającej generalnie zdolność prawna na okres życia plodossego. dyskusja ta ma obecnie /noczenie history czne.