48498

z chwilą spełnienia świadczenia zastępczego. Częstym przypadkiem jest ofiarowanie przez dłużnika świadczenia w naturze zamiast długu pieniężnego lub odwrotnie.

3.    Potrącenie

Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie (kompensację) jest nader rozpowszechnione w odniesieniu    do zobowiązań pieniężnych. choć potrąceniu

mogą ulegać i inne świadczenia    Potrącenie zachodzi wówczas, gdy dwie osoby

są jednocześnie względem siebie    wierzycielami i dłużnikami (najczęcicj z różnych tytułów),    a jedna    z nich    zamiast spełniać swoje świadczenie,    odlicza je    od

świadczenia, które jej się należy.    Żaden z wierzycieli nic otrzymuje wówczas do

rąk efektywnego świadczenia, ale    za to zostaje zwolniony ze swego zobowiązania lub jego    części.    Pozostała po potrąceniu część należności    pozostaje    do

uregulowania, chyba że należności były równe i uległy całkowitemu potrąceniu.

Istnieje potrącenie umowne. o którym decydują swobodnie strony. oraz potrącenia ustawowe. zacltodzącc    tylko w przypadkach przewidzianych przepi

sami na podstawie jednostronnego oświadczenia któregokolwiek z dłużników.

Do skuteczności potrącenia wymagane są następujące przesłanki:

a)    muszą istnieć dwie wzajemne wierzytelności.

b)    wierzytelności te muszą zachodzić między tymi samymi osobami.

c)    świadczenia. do których    strony    są    wzajamic obowiązane. naiszą być

tego samego    rodzaju    (pieniądze.    rzeczy    gatunkowo oznaczone    tego samego

rodzaju i jakości).

d)    obie wierzytelności naiszą być wymagalne i zaskarżalne

W niektórych przypadkach potrącenie jest niedopuszczalne, na przykład nie można potrącić wierzytelności z należnej drugiej stronie renty alimentacyjnej.

4.    Odnowienie

Z odnowieniem    mamy do czynienia wówczas.    gdy    dłużnik w    celu

umorzenia zobowiązania zobowiązuje się za zgodą wierzyciela świadczyć co innego.    niż był    zobowiązany. albo    chociażby    to samo.    ale    z innej

podstawy prawnej <art. 506 § 1 k.c).

Istota odnowienia polega na tym. żc    strony działając    zgodnie postanawiają

umorzyć dotychczasowe zobowiązanie i powołać w to miejsce nowe. Różni to odnowienie od świadczenia w miejsce wykonania (por. wyżej), przy któiym dłużnik spełnia inne świadczenie niż to. do którego był zobowiązany, a wierzyciel uznaje je za wykonanie zobowiązania    Z odnowieniem    mamy do czynienia

na przykład wtedy,    gdy strony    się umawiają. Ze cena    kupna,    którą    dłużnik    ma

w    terminie zapłacić wierzycielowi    pozostanie jeszcze jakiś czas w jego rękach,

ale już jako pożyczka. W tai sposób strony umorzyły zobowiązanie z umowy

«• 243