49167

przedmiotu. Agresja pośrednia to akt skierowany na osoby lub rzeczy nie będące właściwym przedmiotem zachowania agresywnego. Ponadto rozróżnia on agresję fizyczną i słowną oraz agresję czynną i bierną. ¹

Wg. Jeno Ranschburga agresją nazywamy każde zamierzone działanie w formie otwartej lub symbolicznej mającej na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty lub bólu .²

Wielcy myśliciele, filozofowie oraz autorytety naukowe wyrażają sprzeczne opinie na temat tego, czy agresja jest wrodzonym, instynktownym popędem, czy wyuczonym sposobem zachowania .To staiy dylemat, a dyskusje toczą się od wieków,

Na przykład Thomas Hobbes w swym dziele „ Lewiatan ‘ ’ wyraził pogląd , że człowiek z natury jest barbarzyńcą. Jedynie narzucone przez prawo represje i porządek społeczny hamują ludzką agresję. Natomiast Jan Jakub Rousseau sformułował koncepcję szlachetnego dzikusa zgodnie z którą ludzie z istoty swej są łagodni, życzliwi i radośni. Cywilizacja jedynie tłumi dobrotliwą naturę człowieka i wyzwala agresję.

Zygmunt Freud rozwinął pesymistyczną myśl Hobessa, stwierdził , że ludzie przychodzą na świat wyposażeni w dwie różne potężne siły instynktowne:

Instynkt życia - nazwany przez niego EROSEM Instynkt śmierci - nazwany TANOTOSEM

Według Freuda instynkt śmierci może zostać skierowany do wewnątrz lub na zewnątrz. W pierwszym przypadku znajduje swój wyraz w aktach samoagresji. W drugim przypadku objawia się wrogością oraz tendencjami niszczycielskimi i morderczymi. ³

Do dziś problem nie został do końca rozstrzygnięty o to czy ma ona charakter wrodzony czy nabyty.

Wielu autorów wyróżnia dwa podstawowe rodzaje agresji:

IMPULSYWNĄ , INSTRUMENTALNĄ.

Jest ona bowiem sposobem reagowania bądź zachowaniem służącym realizacji zaktywizowanych potrzeb: jej podłożem są emocje, choć może wystąpić bez ich udziału. W pierwszym wypadku mówimy o afektywnych motywach agresji, w dnigim o motywach instrumentalnych. Oba motywy mogą torować drogę do agresji, często jednak współ występu ją w generowaniu tego zachowania i sterowaniu jego przebiegiem , wpływając tym samym na jego treść, dynamikę i skutki. Innym proponowanym w literaturze , sposobem podziału zachowań agresywnych jest ich klasyfikacja z punktu widzenia funkcji, jakie spełniają.

AGRESJA IMPULSYWNA zwana także afektywną, emogenną lub reaktywną jest formą odpowiedzi na jakiś negatywny stan organizmu. Odwołujemy się do niej, gdy jesteśmy rozgniewani, poirytowani, wściekli po to by „ zrzucić z siebie nerwy, przerwać kontakt z awersyjnym bodźcem.

Tak więc agresja impulsywna dochodzi do głosu na bazie negatywnego pobudzenia agresywnego.

Do tej kategorii należy agresja pojawiająca się na wskutek frustracji, a więc np. zaistnienia przeszkody w drodze do realizacji jakiejś potrzeby.

2

1

V.P Radziwiłowicz .Formy i funkcja agresji u dzieci i młodzieży". Psychologia wychowawcza 1997r. wr 3.

2

⁷ J. Ronschburga „Lęk , gniew , agresja'. Warszawa 1993.

3

E. Aronson „Serce i umysł’ Zysk i S-ka Wydawnictwo sc .