49251

tym wieku dziecko zbiegać i wbiegać na nieduże wzniesienia.

k)    3 lata - wchodzi po schodach* stawia nogi naprzemiennie, omija przeszkody

l)    6 lat - biegnąc unosi kolana, stawia nogi na palcach, kroki są dłuższe ruchu harmonijne.

l)    7 lat - porusza się podobnie do człowieka dorosłego

m)    11-12 lat - dziecko opanowuje różnego rodzaju umiejętności sportowe (pływanie, jazda na łyżwach i nartach).

Jazda na rowerku 3- i 2-kołowym. Drugi rok życia dzieci pchają przed siebie rowerek. W 3 lub 4-tym roku życia przy dobrych warunkach (możliwości uczenia się) każde dziecko potrafi jeździć na rowerku 3-kołowym. Około 6-tego roku życia, a czasami wcześniej dzieci dorastają do roweru 2-kołowego. Umiejętność tę wymagającą równowagi i sprawności lokomocyjnych dzieci osiągają po okresie od 6-ciu m-cy do roku ćwiczeń.

4.    Etapy rozwoju chwytania i manipulacji

Manipulacja - zdolność chwytania i operowania przedmiotami (traktowanie rąk jako narzędzi) oparta jest o ruch chwytny, a) chwyt dowolny - 4,5 m. dz. usiłuje uchwycić przedmiot, kierując ku niemu obie ręce, nie jest w stanie utrzymać dłużej przedmiotu, b) chwyt dłoniowy - prosty - ok. 5,6 m. ż. dz. chwyta przedmiot, nakrywając go całą dłonią, kciuk nie bierze udziału, c) chwyt nożycowy - 7,8 m. ż. dz. posługuje się kciukiem ( ruchy przywodzenia i odwodzenia ). d) chwyt pęsetkowy - 9 m. -przeciwstawianie kciuka pozostałym palcom, e) chwyt szczypcowy - ok. 12 m. - chwyt związany z precyzyjnym trzymaniem małych przedmiotów. Sprawność samodafilnegfl jedzenia, a) druga połowa I -roku - niemowlęta próbują trzymać butelkę, kubek, sięgają po łyżeczkę, b) 8 m. ż. - umieją trzymać włożoną do ust butelkę, c) 9 m. ż - potrafią włożyć butelkę z powrotem do ust. d) 11, 12 m. ż. -niemowlę potrafi trzymać samodzielnie kubek i próbuje samodzielnie jeść łyżeczką. Pod koniec 2 r. ż. umie posługiwać się widelcem oraz łyżką. W 6 r. ż większość dzieci opanowała sprawności związane z samodzielnym jedzeniem. Rzucanie i chwytanie piłki, a) 2 r. ż. - niektóre dz. toczą, próbują rzucać piłkę, b) 4 r. ż. niewiele dz. potrafi dobrze rzucać i chwytać, c) 6 r. ż. - większość dz. umie wykonywać te czynności. Rozwój praksji - dz. staje się coraz bardziej samodzielne w dziedzinie samoobsługi prostych ruchów narzędziowych. Rodzaje manipulacji: a) manipulacja niespecyficzna - przekładanie z ręki do ręki, wykorzystanie przedmiotów niezgodnie z przeznaczeniem - druga połowa I r. ż. b) manipulacja specyficzna - w 2 r. ż.

5.    Lateralizacja - pojęcie, rodzaje, rozwój, znaczenie i sposób badania.

Lateralizacja - ręczność - czynnościowa asymetria ciała ludzkiego, wyrażająca się zwykle w większej sprawności prawej strony (ręka, noga, oko ) rzadziej strony lewej; stronność. Leworęczność - skłonność do częstszego używania jednej oraz biegłość lub sprawność, z jaką jednostka posługuje się daną ręką. Rodzaje: a) praworęczna - polega na posługiwaniu się prawą ręką, b) leworęczna - polega na posługiwaniu się lewą ręką, c) oburęczna - inaczej lateralizacja nie ustalona. Polega na wykonywaniu czynności jednakowo sprawnie zarówno prawą, jak i lewą ręką z tą samą szybkością. Ręka, która wykonuje większość czynności, jest nazywana „ dominującą”, a jeśli wykonywanie czynności wymaga pomocy drugiej ręki, tą drugą nazywamy „ pomocniczą”. Rozwój. Przyjmuje się, że dziecko rodzi się albo praworęczne, albo leworęczne. Próby wywołują napięcie nerwowe, jąkanie i zacinanie się lub trudności w czytania W pierwszych m. ż. dzieci są oburęczne. Około 8 m. ż. większość niemowląt. zaczyna wykazywać nieznaczną przewagę ręki prawej. Przerzucanie się z jednej ręki na drugą jest uzależnione od usytuowania osoby dorosłej lub przedmiotu, który dziecko pragnie dosięgnąć. W 2 r. ż. utrzymuje się przerzucanie z ręki prawej na lewą. Między 2,5 - 3,5 r. ż. zachodzi zmiana w kierunku oburęczności. W wieku 4 - 6 lat zaczyna się przewaga jednej ręki, a przerzucanie się z jednej ręki na drugą nie jest tak częste. W momencie rozpoczęcia nauki szkolnej dzieci są już w większości praworęczne lub leworęczne. Rzadko spotyka się dzieci oburęczne. Znaczenie. Dominacja jednej z rąk jest korzystna, gdyż wraz z jej ustaleniem pojawia się poczucie stabilności i bezpieczeństwa, powstają też warunki do rozwoju sprawności na takim poziomie, jaki nie byłby możliwy do osiągnięcia przy jednakowym częstym użyciu obu rąk. Ruchy dzieci o nie ustalonej lateralizacji są słabsze, wolniejsze i mniej precyzyjne w porównaniu z dziećmi praworęcznymi lub leworęcznymi. Korzystne konsekwencje praworęczności: uczenie jest łatwiejsze, instrukcje i wskazówki są bardziej zrozumiałe, sprawność wykonywanych ruchów jest większa i są one mniej męczące, dostosowanie się do oczekiwań społecznych jest ułatwione, dodatni wpływ na osobowość. Leworęczność może mieć szkodliwe skutki dla właściwego przystosowania psycliicznego i społecznego, jeśli wzmaga nieśmiałość i przeszkadza w