Farm1924

Inna zasada dawkowania oparta na wieku dziecka, nicobejmująca jednak niemowlę. uwzględnia odsetek dawki chorego dorosłego. Ta tzw. regułn wieku i odsetek przedstawia się następująco:

4 X liczba lat + 20 = odsetek dawki dorosłego

Według tego wzoru, który jest bardzo prosty i łatwy do stosowania, obliczone ilości', „U raczej na powierzchni ciała i przedstaw,aj, stę następująco: dla 12--łetniego dziecka dawka Icku wynosi 68% dawki dorosłego, dla 4-lctmcgo 76%.

^l5podane°preykMÓto wzory nie wyczerpuj,, jeszcze wielu innych sposobów obliczania dawki dla dzieci w różnym wieku. Niejednokrotnie poszczegó ne lek, stosuje się w ilości mniejszej lub znacznie nawet większej. niż wynikałoby to z obliczenia. Zależy to od leku i wrażliwości dziecka. Niektórych Icków w ogóle nie stosuje się u dzieci lub tylko w wyjątkowych przypadkach, np. morfina, me-które antybiotyki, chinoiony i inne.

Zasady dawkowania u ludzi .starszych. U osób powyżej 60 lat stosuje się zasadniczo wiele leków w mniejszych dawkach, zazwyczaj 7r- U dawki maksymalnej. Ma to swoje uzasadnienie, gdyż w wieku starszym zwiększa się reakcja organizmu na niektóre leki, np. leki podwyższające ciśnienie krwi, środki przeczyszczające, leki wymiotne. Pozostaje to w związku z upośledzeniem czynności k wątroby, z zaburzeniami czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego, zmia-■ nami miażdżycowymi i innymi (p. rozdz. 93).

r Odpowiednich zmian w dawkowaniu wymagają niekiedy przypadki znacznych f odchyleń masy ciała chorych od przyjętej normy (powyżej lub poniżej 70 kg), jak też przy podawaniu leku inaczej niż doustnie. Dawka tego samego leku podana np. doodbytniczo wynosi ³/₄, podskórnie V₂ - V₄ dawki doustnej.

Sposoby wprowadzania leków oraz ich wchłanianie i przenikanie do tkanek

Pożądane terapeutyczne działanie leku staje się możliwe wówczas, gdy uzyska on odpowiednie stężenie w docelowym miejscu działania. Zależy to od wielu procesów, przede wszystkim takich jak: wchłanianie, rozmieszczenie w poszczególnych tkankach, biotransformacja i wydalanie leku z organizmu. Wszystkie te procesy wiążą się z przenikaniem leku przez bariery biologiczne, jakimi są błony komórkowe różnych tkanek i układów (skóra, przewód pokarmowy, drogi oddechowe itp.) lub nawet pojedyncze lub złożone warstwy komórek (nabłonek jelitowy, skóra). Leki przenikają przez błony komórkowe na zasadzie dyfuzji biernej lub w wyniku procesów czynnych (p. rozdz. 2). Dyfuzja bierna cząsteczek leku następuje dzięki rozpuszczalności w tłuszczach (współczynnik rozdziału tłuszcz/ /woda) i ma kierunek zgodny z gradientem stężeń. Dla cząsteczek zjonizowanych uzyskanie stanu stacjonarnego (steady stale) zależy oczywiście od różnicy pH po obu stronach błony. Większość błon jest przepuszczalna dla wody (dzięki dyfuzji i przepływów, wynikającemu z gradientu osmotycznego i hydrostatycznego) i nie-16

„    ---- "i—■■'■'u    "piunautamduu uigani/mu.

Przy podaniu dożylnym czas wchłaniania Icku jest praktycznie bez znaczenia, w ciągu bowiem jednorazowego obiegu leku z krwią duża część wprowadzonego związku zostaje rozmieszczona w organizmie, docierając w odpowiednim stężeniu do poszczególnych narządów. Dożylnie wstrzykuje się leki w roztworach jałowych, zwykle izotonicznych, czasem hipertonicznych, wykazujących odczyn obojętny, lekko kwaśny lub słabo zasadowy - pH musi jednak być równe lub zbliżone do pH płynów ustrojowych. Odchylenia od ogólnie przyjętych norm nie mogą jednak niekorzystnie wpływać na zdrowie chorego. Nie można natomiast stosować dożylnie roztworów hipotonicznych, a to ze względu na możliwość wywołania hemolizy krwinek czerwonych. To samo dotyczy płynów olejowych oraz zawiesin, ze względu na niebezpieczeństwo powstawania zatorów prowadzących do ciężkich powikłań, a nawet śmierci.

Dotętniczo wprowadza się leki w celu bezpośredniego zadziałania na obszar tkankowy zaopatrywany przez daną tętnicę lub w celu szybszego wpływu na ściany tętnic. Szybko działają również leki wprowadzone domięśniowo, podskórnie, a nawet dosercowo.

V Uli.lt Hl.mumyua -    ---------- r

Płvnv dn wsttwknieć wstrzykiwane podskórnie lub domięśniowo muszą być

W celu uzyskania szybszego i silniejszego działania, głównie miejscowego, stosuje się leki także do jamy otrzewnej lub innych jam ciała i przewodów (zatoki przynosowe, stawowe, pęcherz moczowy, pochwa, odbytnica). W tym też cełu stosuje się niektóre leki wprost do zwojów nerwowych. Leki można również wprowadzać przez kanał mózgowo-rdzeniowy. Tak wprowadzone leki mogą wywołać - w razie wchłonięcia - poza miejscowym działaniem również ogólne.

¹ . . .    . •    . 1-1..C 1..U JnmUjnmuin inilCT3 Kvr

17