metalurgia057

114

Inna grupa automatycznych linii formierskich jest oparta na zasadzie formowania bezskrzynkowego z pionowym podziałem formy. Na rysunku 3.41 wyjaśniono istotę działania linii tego typu na przykładzie automatu formierskiego DISAMATIC. W automacie tym porcja masy formierskiej jest wstrzeliwana między dwie płyty modelowe, a następnie dodatkowo zagęszczana przez doprasowanie. Powstaje w ten sposób dwustronny segment, którego jedna strona odtwarza lewą stronę wnęki formy, a druga prawą stronę kolejnej wnęki formy. Po złożeniu kolejnych segmentów uzyskujemy całą formę. Następnie pakiet jest skokowo przesuwany i są dokładane kolejne segmenty, tworzące szereg form z pionową płaszczyzną podziału, zalewanych sukcesywnie metalem w miarę przesuwania się pakietu.

3.3.6. Formy piaskowe dokładne

Formowanie w rdzeniach

Formowanie w rdzeniach stosuje się w przypadku wykonywania odlewów o bardzo skomplikowanych kształtach, gdy wszystkie jego powierzchnie mają liczne wgłębienia i występy, a zaformowanie modelu w masie uniemożliwiłoby wyjęcie go.

Opis wykonania rdzeni przedstawiono w podrozdziale 3.3.4. Rdzenie te składa się następnie w uproszczonych połówkach formy (rys. 3.42a), które odgrywają rolę gniazd rdzeniowych, lub w specjalnych skrzynkach metalowych (rys. 3.42b).

Rys. 3.42. Formowanie w rdzeniach: a) forma złożona z 25 rdzeni w trzech skrzynkach formierskich; 1 - skrzynki formierskie, 2 - nadstawka odtwarzająca gniazdo rdzenia i przelew; b) forma złożona w specjalnych skrzynkach metalowych

Metoda pełnej formy (z wypalanym modelem)

Wytwarzanie odlewów metodą pełnej formy rozpoczyna się od wykonania jednorazowego modelu ze spienionego polistyrenu (styropianu). Modele te otrzymuje się analogicznie jak inne elementy z tego tworzywa - przez kształtowanie w specjalnych formach za pomocą spieniania granulowanego polistyrenu lub wycinanie ręczne z gotowych płyt styropianowych. Ponieważ możliwe jest klejenie poszczególnych części modelu, metoda ta umożliwia uzyskanie dowolnie skomplikowanych kształtów odlewu, może być stosowana do produkcji jednostkowej, w tym wykonywania prototypów. Po wykonaniu modelu pokrywa się go powłoką ochronną i umieszcza w skrzynce, gdzie obsypuje się go masą samoutwardzalną lub suchym piaskiem pozbawionym lepiszcza, który w celu zagęszczenia i osiągnięcia pożądanej sztywności poddaje się wibracji. Następnie forma jest zalewana. Podczas zalewania styropianowy model ulega stopieniu, a następnie zgazowaniu, metal natomiast wypełnia wnękę, odwzorowując kształt modelu. Schemat procesu przedstawiono na rys. 3.43.

Rys. 3.43. Odlewanie metodą wypalanych modeli: a) model ze styropianu, b) model w nicdziclonej formie, c) zalewanie i z gazowanie modelu

Formowanie próżniowe

Zasada formowania próżniowego polega na wiązaniu ziaren czystego piasku kwarcowego za pomocą sil wywołanych stanem trójosiowego ściskania. Stan ten powstaje w wyniku różnicy ciśnień: atmosferycznego oraz obniżonego, panującego w objętości piasku ukształtowanej według modelu i zamkniętej w plastikowej, termoplastycznej (termokurczliwej) folii. Zasadę formowania próżniowego przedstawiono na rysunku 3.44.

Metodę próżniową stosuje się w produkcji mało- i średnioseryjnej płaskich odlewów, często o znacznych gabarytach. Formowanie jest łatwe do zmechanizowania, a otrzymywane odlewy mają dużą dokładność wymiarową i małą chropowatość powierzchni.