50425

_2. JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO_

* opis empiryczny - polega na ustalaniu praw poprzez obserwację praktyki społecznej, opis I usystematyzowanie uprawnień, jakich dla człowieka żądały różne ruchy polityczne I społeczne.

Najpełniejszą listę praw podał w 1963 roku papież Jan XXIII, przyjmując za ich podstawę godność osoby ludzkiej.

Tradycyjny podział praw:

* prawa do bytu:

~ człowiek jest bytem substancjalnym, istotą rozumną, ma swój cel do osiągnięcia i kieruje się swoją wolą, charakteryzuje go samoistność w bycie i działaniu, jest najdoskonalszym bytem w całej naturze, osoba ludzka jest wyższa od społeczeństwa, gdyż Jest twórcą swych czynności:

-    społeczność jest bytem przypadłościowym, swoje istnienie czerpie od człowieka:

» prawa do rozwoju:

-    człowiek ma prawo do realizowania swego celu i rozwijania swojej osobowości:

~ cele społeczności są bliżej określone przez cele człowieka, społeczność istnieje z natury, z konieczności, aby zaspokoić potrzeby Jednostki.

Pierwszą, najsłynniejszą deklaracją I gwarancją wolności politycznej była angielska Wielka Karta Swobód z 1215 roku.

DOBRO WSPÓLNE - z punktu widzenia przedmiotowego jest to zespół środków, wartości i rzeczy, którymi społeczność zaspokoić może określone potrzeby swoich członków: z punktu widzenia podmiotowego oznacza cel poszczególnych społeczności.

jedyną faktyczną gwarancją realizacji dóbr osobistych jednostki, czyli jej prawa do Istnienia I do rozwoju w konkretnym miejscu I czasie jest dobro wspólne. Jest ono kryterium określającym granice I zakres obowiązków jednostki wobec społeczeństwa. Stosunek jednostki do społeczności jest regulowany z jednej strony prawami osoby ludzkiej, a z drugiej strony dobrem wspólnym.

Człowiek wchodzi do każdej społeczności tylko w pewnym zakresie, w takim, jaki jest zakreślony celem danej społeczności. Każda grupa społeczna ma określony cel, czy dobro, czy tzw. ośrodek grupowy, który realizuje. Tylko w tym zakresie dobro jednostkowe jest podporządkowane dobru danej społeczności.

Normalnym stanem, wynikającym z natury rzeczy, jest stan polegający na ochronie I utrzymaniu praw naturalnych osoby przez poszczególne grupy społeczne I społeczeństwa. Tylko takie społeczeństwa zwać się mogą w pełni realizującymi humanizm - polega on na