d. Materializm funkcjonalny Zakłada:
- integralny związek poznania z działaniem;
- poznanie ma służyć usprawnianiu i udoskonalaniu ludzkiego umysłu, działanie zaś przekształcające rzeczywistość ma być zarazem walnym sposobem jej poznania
- twórcą teorii jest Wincenty Okoń
e. Teoria problemowo - kompleksowa Zakłada:
- zastąpienie dotychczasowego układu informacyjno - syntetycznego, skonstruowanego wg niepodważalnej zasady podziału wiedzy na poszczególne przedmioty układem problemowo - kompleksowym materiału nauczania;
- układ kompleksowo - problemowy stwarza możliwość nauczania poszczególnych przedmiotów kompleksowo, czyniąc przedmiotem działalności poznawczej uczniów problemy, których rozwiązanie wymaga posługiwania się wiedzą interdyscyplinarną.
- Twórcą jest B. Suchodolski
f. Strukturalizm Zakłada:
- zapoznanie uczniów ze strukturą różnych dziedzin wiedzy, rozbudowanie i pogłębianie znajomości tych struktur w miarę rozwoju ich myślenia;
- program każdego przedmiotu szkolnego winien ułatwiać zrozumienie podstawowych zasad, które tworzą jego strukturę;
- istotą jest dobór i układ treści kształcenia w programach nauczania, który powinien być „odchudzony” z niepotrzebnego balastu i uczynić go „strawnym” dla ucznia
- w każdym przedmiocie nauczania powinny być wyeksponowane elementy podstawowe;
Twórcą koncepcji był K. Sośnicki
g. Eezemolaryzm Zakłada:
- bezwzględną konieczność redukcji materiału nauczania przewidzianego w dotychczasowych programach kształcenia dla różnych typów szkół;
- redukcja nie powinna prowadzić do zaburzenia poznawanej przez uczniów rzeczywistości
Twórcą koncepcji jest Hans Scheuerł
- nauczanie paradygmatyczne -(paradigma - wzór, przykład) - nauczanie ogniskowe (wyspowe), punkty węzłowe
- egzemplaryczny układ treści - wybór egzemplarzy tematycznych czyli zapoznanie uczniów z reprezentatywnymi fragmentami materiału nauczania i wdrożenia ich do poznawania całości poprzez gruntowna analizę jakiegoś typowego dla tej całości fragmentu
WNIOSKI:
- Treść kształcenia powinna uwzględniać wymagania społeczne, zawodowe i
kulturowe, przy czym należy eksponować zagadnienia podstawowe, nowoczesne o dużych walorach poznawczycli, kształcących i wychowawczych, rozwijających nie tylko umysł, ale i osobowość uczniów;