50631

3. Posiada określone cele.

Wspólnota

1.    Przynależność jesi zdeterminowana urodzeniem.

2.    Organizacja jest wynikiem aprobaty społecznej i jest nieformalna-

3.    Cele są nieartykułowane i nie mają postaci pisanej.

Stowarzyszenie

4.    Posiada strukturę, organizację wewnętrzną i członków.

5.    Kienije się ustalonymi wzorami zachowań-

6.    Posługuje się ustalonymi sankcjami wobec członków.

Wspólnota

Strukmra, organizacja i członkowie są określani zasadami tradycji i poczuciem przynależności.

Rządzą w niej uznane za właściwe wzory zachowań, obowiązuje grupowy konformizm.

Ismieje system kontroli społecznej.

Definicje i właściwości

Definicja środowiska lokalnego przysparza sporo kłopotów, z racji polimorficznego charakteru definiowanej zbiorowości. Nie do przyjęcia dla pedagogiki praktycznej Jest popularne, socjologiczne ujęcie: „mata grupa ludzi, żyjąca na ograniczonym terytorium". Wprawdzie zawarte są w niej dwie główne materialne cechy środowiska lokalnego: małe rozmiary demograficzne i przestrzenne, ale dominują właściwości statystyczne. Definicja pedagogiczna zawsze zmieizać będzie do wy akcentowania funkcjonalnego Charakteru definiendum. Spotykane definicje społeczności lokalnej odbiegają od postaci definicji klasycznej, a raczej noszą znamiona połączonych właściwości definicji nominalnej i definicji aksjomatycznej. Oto jedna z możliwych definicji; „Środowisko lokalne to gromada ludzi zamieszkujących ograniczone i względnie izolowane terytorium, posiadających i ceniących wspólną tradycję wartości i symbole, instytucje usługowe i kulturowe, świadomych jedności, odrębności i gotowość do wspólnotowego działania, żyjących w poczuciu przynależności i wewnętrznego bezpieczelistwa.

Definicja ta to pewien zgeneralizowany obraz specyficznej zbiorowości ludzkiej, która przez zespół cech, właściwości i wewnętrznych mechanizmów regulacyjnych, tworzy szczególny typ środowiska wychowawczego. Do owych właściwości, kreujących siły wychowawcze środowiska i tworzących System socjalizacji członków społeczności lokalnej, należą:

-    tożsamość emiczna, religijna i kulmrowa,

-    zasada odrębności, izolacji, kontroli grupy nad jednostką i powszechnej identyfikacji członków,

-    jednolitość (względna) ekonomiczna i zawodowa.

Z powyższych cech zbiorowości lokalnej wynikały treści procesu socjalizacji i jego mechanizmy. Np. środowisko rzemieślnicze przysposabiało zawodowo młodzież przez kształcenie przy warsztatowe, a tożsamość religijna społeczności strzegła zarówno przed obcymi elementami religii jak i czuwała nad wiernością przekazu obyczajowego i moralnego. Zasada odrębności tworzyła poczucie wspólnoty oraz ważne psychicznie poczucie przynależności do określonego świata wartości i emocji. Zasada kontroli była mechanizmem regulowania zachowań i represji wobec jednostek łamiących lokalne konwenanse i obyczaje, a powszechna identyfikacja, czyli wzajemna znajomość członków zbiorowości z zasady kontroli, czyniła instrument skuteczny. Potępienie lub odrzucenie jednostki przez zbiorowość groziła utratą tożsamości, osamotnieniem i dojmującym poczuciem słabości. Kontrole i powszechna identyfikacja w przypadku dzieci i młodzieży, niepomiernie rozszerzały krąg „wychowawców" i terytorium bezpośredniego oddziaływania wychowawczego na całą zbiorowość i całe terytorium zajmowane przez społeczność lokalną. Dziecko nie znało poczucia anonimowości, a z racji klimatu „bliskości" w każdej sytuacji znajdowało się w obszarze kontroli i korekmry swego zachowania.

W tym momencie pedagog społeczny nie może pominąć refleksji nad ulotną i wieloznaczną etycznie granicą między wolnością jednostki a zniewoleniem jej przez surowe rygory konwenansu grupowego. Refleksji nad autonomią wychowania swobodnego i rygorystycznego. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wolność jednostki w społeczności lokalnej zredukowana jest do granic wyznaczonych interesem zbiorowości, że w określaniu celów i zasad wychowania dominuje interes grupy nad interesem jednostki, że wreszcie główne