51290

republikanizm, przywracający harmonię Marek Tuliusz Cycero

-1 w. p.n.e., z pochodzenia ekwita (tzw. nowa arystokracja)

-    stoik • świat jest harmonią i ładem

-    autor licznych prac, m.in. wielkich traktatów „O państwie, O prawach, O powinnościach"

Człowiek

-    jest wytworem obejmującej go natury, dwoistość człowieka

-    człowiek jest wytworem natury, charakteryzuje go ziemskie pochodzenie

-    człowiek jest panem natury, dzięki swemu rozumowi panuje w przyrodzie

-    władając rozszerza własny byt i wiedzę

-    potrzeba życia we wspólnocie, człowiek to zwierzę polityczne (Arystoteles)

Państwo

-    arystotelesowskie rozumienie państwa

-    nie jest przypadkową gromadą ludzi, jest wspólnotą zorganizowaną

-    cechą państwa jest istnienie w nim władzy

-    skłonność ludzi do życia we wspólnocie - węzeł państwa i prawa

-    arystotelesowskie cele państwa • szczęście obywateli

-    czynnikiem tworzącym władzę jest prawo przedmiotowe

-    jest ono przesiąknięte sprawiedliwością (wątek platoński, stoicki).

-    państwo musi być sprawiedliwe, nie może istnieć bez sprawiedliwości

-    sprawiedliwość rozdzielcza - przyznanie każdemu obywatelowi udziału w rządzeniu państwem

-    choć Cycero nie był zwolennikiem republiki demokratycznej

•    każdy ma prawo do udziału we władzy, ale udział ten zależy od cnoty

-    pochodną tej cnoty jest majątek i pozycja społeczna

Wróg pospólstwa- egalitaryzmu gospodarczego. Bał się rewolucji biedoty, był też przeciwnikiem demokracji -rządy motłochu.

Najlepsza forma ustroju

-    model mieszany (Arystoteles)

-    należy dbać o istniejący model ustrojowy - tylko on wyraża stoicki uniwersalizm

-    zabezpieczenie ustroju poprzez utrzymanie równowagi wewnętrznej - zgoda społeczna

-    akceptacja przez cnotliwych obywateli powszechnego sojuszu jako środka ratującego państwo rzymskie przed upadkiem.

-    musi dojść do porozumienia ludu z arystokracją

-    jeśli porozumienie niemożliwe, jednostka powinna zostać ustanowiona rządcą rzeczpospolitej

-    elitarny solidaryzm

-    skupia wokół siebie najlepszych, zapewni poszanowanie hierarchii i uratuje republikę

1.    ma być filozofem i mężem stanu (Platon)

2.    ma być arystokratą,

3.    ma dążyć do uratowania republiki

Zwolennicy Cycerona uważają, że jest to dowód rozumności i rozumienia dziejów.

Cezaryzm

-    kres republikanizmu zaczynają dominować postawy monarchiczne

-    cezaryzm to nie tyle ideologia, co system rządów

-    republika: jednostka rządzi, bo zostało jej to delegowane

-    cezaryzm: jednostka rządzi, bo zdobyła władzę, jest i była najlepszya

-    sukcesy militarne i polityczne pozwoliły jednostce rządzić, staje się ona wszechwładna

-    jest czynnikiem jednoczącym państwo

-    postulat nadania prymatu boskości Etap I - pryncypat

-    utrzymanie pozorów republikanizmu

-    założenia stworzone przez Oktawiana Augusta

-    pryncypat tak naprawdę był tylko magistraturą, współcześnie nadajemy mu przymiot cezaryzmu

-    princeps- pierwszy w senacie, pierwszy wśród równych [primus inter pares)

•    władza to realizowanie urzędu

-    brak dziedziczenia władzy - elekcyjna, bo lud jest suwerenem • wydaje ustawę, w której oddaje władzę kolejnemu princepsowi

-    princeps jest żywym prawem