Alexis de Tocqueville
- francuski arystokrata, XIX w.
- wysłano go do Ameryki, aby zbadał amerykańskie więziennictwo
- "O demokracji w więziennictwie", "Dawny ustrój i rewolucja"
- zajmował się zagadnieniem masowej demokracji - był empirykiem, pisał, jak państwo funkcjonuje naprawdę Analiza amerykańskiego społeczeństwo początku lat 30-tych XIX wieku
- społeczeństwo amerykańskie i demokratyczne
• w przyszłości będzie to model charakterystyczny również dla Europy (zafascynowany amerykańskimi instytucjami
demokratycznymi).
- demokracja to nie tylko procedury podejmowana decyzji zbiorowych, to nie tylko funkcjonowanie instytucji demokracji
- to przede wszystkim ogromna siła kształtująca ideę, postawy, styłe życia całych społeczeństw
- demokracja to siła niwelująca różnice między ludźmi, siła tworząca społeczeństwo ludzi równych i podobnych do siebie
Społeczeństwo arystokratyczne
- ton życiu publicznemu nadają arystokratyczne rody, przedstawiciele są przygotowani do życia w życiu publicznym (cnoty
obywatelskie)
• są odpowiedzialni za dobro publiczne, którego uzewnętrznieniem jest państwo
- ich aktywność w życiu publicznym ma służyć dobru publicznemu
- nie szukają w życiu sławy i bogactwa
- obecność arystokratów powoduje, że wszyscy cieszą się wolnością - władza państwa ograniczana jest przez arystokratów.
Społeczeństwo to wolność.
Społeczeństwo demokratyczne
- społeczeństwo, w którym istnieje równość, ale wolność cierpi
- w demokracji każdy z nas oddaje się realizacji prywatnych interesów, powiększaniu dóbr materialnych
- demokratyczne społeczeństwo to społeczeństwo jednostek odizolowanych - więzi społeczne są słabe
- jeśli zajmujemy się interesami prywatnymi, nie interesem publicznym - w życiu politycznym i społecznym powstaje próżnia
W polityce próżni być nie może, więc kwestie, którymi obywateli się nie interesują, są w naturalne sposób
przejmowane przez
państwo
- państwo ma ogromną władzę
- władza to rozrasta się, chce wpływać na coraz więcej obszarów naszego życia
- ekspansja władzy powoduje, że obywatele państwa demokratycznego stają się coraz bardziej równi i podobni do siebie
• są to procesy negatywne, przyszłość rodzaju ludzkiego ucieka w prywatność
Można w demokratycznym społeczeństwie bronić wolności - tworząc instytucje "społeczeństwa obywatelskiego"
• stowarzyszenia, korporacje, związki zawodowe, itp.
- instytucje, które oferują aktywność polityczną dla jednostek - zaangażują się wtedy w życie społeczne, nauczą się brać
odpowiedzialność za państwo
- te instytucje społeczeństwa obywatelskiego będą pełniły rolę arystokratycznych rodów
• im bardziej aktywne jest społeczeństwo, tym bardziej ograniczony zostanie zakres władzy, tym więcej wolności