51570

pożyci względem nir*v rip. z tr.v*j sarony. a naatęoritt obracano \z w p-zecrsnym -cerunKu, ra'< ró ptzcdrriiol zrg)dcwel $ię po c i fx.-.Y*t| stronie, lo koćlyuoway pos/ukkwtnia, patrząc w lewo. DcOanie wskazówek wizualnych czy punktów mraitaryjriych zachęcających do po-śzukJwoó niafc bardzo maty wpyw nr. dzieci w tym wieku (Acnedoio. I09i). Zjnwisko lo cal-koAice zgadza się ? poglądem Pagota zs nw/ i a 10 ncniącem życia dzieci v/id2gj Świat w sposób ac;oceniiyC2T/. 'ozumejąn wszystko lyl-oo w nełacj. do sicfcic Ta pcmpekiy-wa owocuje, oczywiście, niopry.yjdzwi arii w szjkanki różnych oofckKi* i s.opncwo ustę-pu.e bard7iftj slckiywnym zorientowanym np otoczeni:: sintegiom percepcy.nym. gdy dziecko zblża sę do i?, miesiąca życia. Jocrak wykorystifóc siebie .uko punkt criertacyiny v/ pr.runjkiwaniadi. mautkie. egocentryczne nienowięta cerorstnją fciż peiwrią. jeszcze nic-Ucjrzata. świadomi własnego. osiebnego isneno

Podmiotowość Wraz z wiedzy niwncweca o tym. żo istriojo ocręołit od maczających je przymiotów przyUccLd poczucie własnej podmiotowości (poczucie sorawstwa). czyli świacemość, 2e może być fx:driotenr czy sprawcą zdarzeń uisięonjących w jego świec e laraz dzooko pon-sza zabawkami. vrsuwn przedmioty co ust. stek*. klockami, co świaoczy o tym że ic-st świadoma znrćwrio swojej odrębnego! od ~yoh przodu lictów. jak możliwości rebema czegoś; / niri (Case 1991: Comct! i Wsłbom, 1991).

SAMOOCENA

Wraz z upływem czasu cz eci nia tylko coraz lapiaj rozumie ą sam© siebie, lacz mATiiez zaczynają, oceniać informacje o sobie. Rywalzzcja w szkole, w d'użynaco sportowych za chęca dzieci do porównywania się z innymi, a także ze swoimi wyotrażeniami o tvm, jakie

chciałyby fcyc Taki© samooceny niosą ze sobą zarówno pozytywne. iak negatywne infor mocjo, dzękl czemu dzoci poznają swoje mocne slaoe strony, swcie za ety i wady. Samoocena, podeOne \h< samów iw J/a, ro/wija sin, w miarę jak dziecko 'ośriin. i zależy cc czynników pcznawcrycn c'az społecznych (Ruble in., 1950).

Tabela 13.1 Samcopisy dzieci na trzecli etapach ich rn/wnju rpoznawczego

Okres życia	Stadium rozwoju według Piageta	Treść somoopisów	Przykłady
Wczesny	W, -7Ń*aO. N w . Okres	Cechy wygfcjdt zewnętrz-	„Vam pieg'
czieańsrwe	prżeifcpeiBcyiny	nego. posiadano przedmie	„'.fam bia‘ogc kota'
		ty, preferencje-	„Lubię pizzę*
• Ś:«jRcwa	Okres operacji	Cechy zacbc.yania, zdolno-	„Oobrze śpiewam'
i oóźrs faza czfccińotwc.	kc-ikfełriych	ści, emocje, <atogcnc, : c kt£Vy::h dz eckc należ*/	„Jestem wódz rejon’ „Jestem ażczęśłiwyni dzieciakiem'
Ocrastarie	Ukres j-jemeji forma nvch	Potrr.wy, oceny (ozosc-mi w r.rozyoji do różnych ^ról, niekiedy aUą&fife 7 r.n • j	„Jcstsm pntrr.n" „Jestem ptzewnujtjcy' „Popieram kontrolę broni"