8 (227)

Strategiczne pożycie w tckicie

_ _nlozc koniuiukow.tć więcei, niż chce. Podobnie odbiorca, i ra-

* interpretator może odczytywać intencje nadawcy. Naukowcy

___    --    —« — .<«uy>vuc|i z roznycn ż.todcl - ogól-

wiedzy ° *^wicc’^e* ^swoi'i wiedzy z danej dyscypliny naukowe) "" miedzy przedstawionej, np w artykule, rozprawie. Zakładamy ^{1 1} aktywną postać odbiorcy, który nic tylko przyjmuj to, co Odstawił nadawca, ale również porównuje, interpretuje i P** ____:    nolkntlU. To wttlAllirzectnicnun ... J.-i----:

wiedzę potrzebną do interpretacji z różnych żtódel - ogól-

tjfr* ,____..... .    -

pl**“*“■■■■ *“ .    _    - *------■"•fi **t*ZIpiciu

^powiedź naukową. To współuczestnictwo w dyskursie naukowym jdtuje pojęcie strategii dyskursu, które współtowarzyszy intencji. Sttategie, podobnie jak intencje, nie podlegają bezpośredniemu ^lądowi. Wyrokować o nich pozwala dopiero efekt, jaki wywołują szachowaniu językosvym odbiorcy. W praktyce postępowanie w straci ma charakter heurystyczny, zależy nic tyle od zewnętrznie sterujących produkcją reguł, ile od woli i intencji twórczej uczestników (Awdiejew 2004, 70) komunikacji.

Prześledźmy sposoby nadawania tytułów przez autorów książek czy referatów¹. Głównie chodzi o odczytanie intencji, celu zawartego w tytule i rozszyfrowanie zastosowanych strategii językowych.

Przestrzeń tekstu traktujemy jako makrostrukturę, w której obowiązuje organizacja. Każdy tekst ma swoje pozycje strategiczne, to znaczy takie, na których zwiększa się uwaga odbiorcy, jednocześnie pozycje te są celowo konstruowane przez nadawców. Do pozycji strategicznych, które są wyspecjalizowane w sygnalizowaniu treści w dyskursie naukowym zaliczamy tytuły, śródtytuły i podtytuły, akapity, pozycje inicjalne tekstu i zamknięcia tekstu. Pozycje te przyciągają uwagę odbiorcy i pozwalają lepiej przygotować i przetwarzać informacje. Są jednocześnie najbardziej predysponowane do działań strategicznych. Pełnią one funkcję nośników treści kontekstualizują-cych i antycypujących przebieg dyskursu. Kontekstualizacyjna rola tytułu sprowadza się do tego, że jest on odniesieniem dla treści książki, artykułu i wspomaga procesy interpretacji dyskursu. Sugestywne tytuły mogą narzucać określoną interpretację tekstu, przesłaniać inną. W tytułach stosuje się środki językowe, które są wydzielone gra-

171

1

Do analizy wykorzystano tytuły monografii i artykułów językoznawczych ukazujących się na przełomie ostatnich dwudziestu lat.