• Kryteria przyczynienia:
S Okoliczności in casu.
S Stopień winy.
s Inne.
• Skutek stwierdzenia przyczynienia - redukcja odszkodowania, z reguły
w%.
• Sposób redakcji orzeczenia sądowego - o przyczynieniu się i jego rozmiarze sąd rozważa w uzasadnieniu wyroku, a nie w sentencji, np. poszkodowany żąda 100 tys., a przyczynił się w 20%, sąd w sentencji zasądza 80 tys., a w uzasadnieniu musi być wyraźnie ustalony stan faktyczny.
• Zarzut przyczynienia się podnosi sprawca szkody.
b. Postanowienia umowne.
Dwa sposoby umownego ograniczenia odszkodowania:
• Określenie postaci szkody majątkowej, za jaką dłużnik ponosi odpowiedzialność, np. tylko za damnum emergens (ograniczenie przedmiotowe).
• Metoda kwotowa - dłużnik odpowiedzialny za każdą postać szkody, ale tylko do pewnej kwoty.
c. Ogólne zasady prawa cywilnego.
Ta instytucja nie jest wyrażona w przepisach prawa, a sędziowie mają obowiązek ją przestrzegać.
Chodzi o compensatio lucri cum damno. Nie myl z potrąceniem.
W orzecznictwie przyjmuje się, że ta zasada wynika z ogólnych zasad prawa odszkodowawczego.
Cechy:
• To samo zdarzenie powoduje dwa skutki prawne dla tego samego podmiotu - uszczerbek i zysk (tożsamość zdarzenia).
• Uszczerbek przewyższa korzyść. S > K
• Wysokość odszkodowania jest ustalana przez sąd, jest to różnica między wysokością uszczerbku a wysokością korzyści. S - K = O (mechanizm kompensacji)
• Jeżeli korzyść jest większa niż szkoda - odszkodowanie nie przysługuje, bo nie ma szkody.
• Jeżeli uszczerbek przewyższa korzyść, to sąd ma obowiązek zastosować tę instytucję, ale nie tylko prawo.
• Zakres instytucji jest bardzo sporny w nauce i judykaturze, poza przykładami ewidentnymi.