52217

są rozliczane na produkty za pomocą wielu różnych podstaw rozliczeń. A zatem koszty pośrednie muszą być zdezagregowane na bardzo proste elementy składowe, na następnie każdy z tych elementów powinien być doliczony do kosztów bezpośrednich za pomocą właściwie dobranego klucza rozliczeniowego

OPERACJA WYTWÓRCZA - zespół czynności, które są wykonywane bez względu na to, co się wytwarza.

Schemat 1. Hierarchia kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa

Poziom działali	Zużywane zasoby, wykonywane czynności
Działania dotyczące całego przedsiębiorstwa	Zarządzanie przedsiębiorstwem
	Budynki i grunty
	Oświetlenie i ogrzewanie
Działalna dotyczące rodzajów produktów (rodzin produktów)	Obsługa techniczna procesu produkcji
	Opis techniczny produktów
	Zmiany w technice produkcji
	Udoskonalenie produktu
Działania dotyczące partii (serii) produktów	Przygotowanie produkcji
	Przemieszczenie materiałów (transport wewnętrzny)
	Zlecenia zakupu
	Nadzór
Działania dotyczące jednostki produktu	Czas pracy bezpośredniej
	Materiały
	Utrzymanie maszyn w ruchu
	Energia (technologiczna)

Wyróżnić można pięć etapów kreowania ABC:

Identyfikacja zasadniczych działań (activities) istniejących w danej organizacji Pomiar kosztów poszczególnych działali

Wskazanie czynnika lub czynników wpływających na wysokość kosztów danego działania (kluczy rozliczeniowych kosztów)

Stworzenie z każdego z działań ośrodka odpowiedzialności za koszty Rozliczenie kosztów działań pomiędzy produkty pracy.

ETAP I - IDENTYFIKACJA DZIAŁAŃ

W modelu ABC zasadniczym obiektem rachunku kosztów obok produktu pracy staje się działanie. Działanie to wyodrębniona umownie lub organizacyjnie część firmy realizującą wydzielone funkcje. Terminem „działanie" lub „proces" określa się także zbiór powtarzalnych jednorodnych lub podobnych zdarzeń i czynności wykonywanych w celu realizacji określonej funkcji gospodarczej i powodujących powstanie kosztów: tzn. te zdarzenia i czynności stanowią przyczyny ponoszenia kosztów przez przedsiębiorstwo.

ETAP II - POMIAR KOSZTÓW DZIAŁAŃ

Jedno z podstawowych założeń rachunku ABC stanowi, iż co prawda zużycie czynników produkcji ma na celu wytworzenie i sprzedaż wyrobów, to jednak nie produkty bezpośrednio, lecz działania są przyczyną powstawania kosztów.

W drugim etapie projektowania rachunku kosztów działali należy zatem zmierzyć (zidentyfikować) koszty obciążające poszczególne działania.

Wymaga to rozwiązania wielu szczegółowych problemów:

Jakie pozycje kosztów można przypisać danemu działaniu wprost - są to koszty bezpośrednie działali; Które koszty zostaną odniesione na działania w sposób umowny - są to koszty pośrednie Jakie klucze rozliczeniowe należy tu zastosować (są tzw. klucze rozliczeniowe pierwszego stopnia, pozwalające przypisać koszty pośrednie poszczególnym działaniom)?

Z jaką szczegółowością koszty danego działania będą prezentowane w sprawozdaniach wewnętrznych?

ETAP III - DOBÓR KLUCZY ROZLICZENIOWYCH KOSZTÓW