52995

1. Legaty i fideikomisy. Fideikomis uniwersalny.

Zapis - jest to przysporzenie komuś z mocy rozporządzenia ostatniej woli pewnej korzyści majątkowej kosztem przychodów uzyskanych ze spadku.

Legat - jest to zapis formalny. Legat obciążał tylko dziedzica testamentowego, musiał być zatem umieszczony w testamencie, później również w kodycylu potwierdzonym w testamencie.

Legat windykacyjny - przenosił testator na zapisobiercę własność kwirytarną zapisanej rzeczy. Zapisobierca nabywał tę własność w momencie nabycia spadku przez dziedzica i miał prawo do domagania się wydania przedmiotu zapisu za pomocą rei vindicatio od każdego w czyim władaniu owa rzecz się znajdowała.

Legat damacyjny - nie powodował przejścia prawa rzeczowego na zapisobiercę, a ten otrzymywał jedynie roszczenie od dziedzica o wypełnienie treści zapisu. Przedmiotem takiego zapisu mogły być rzeczy stanowiące nie tylko własność testatora, lecz również dziedzica, a nawet osób trzecich. W tym ostatnim przypadku dziedzic miał obowiązek wystarać sie o rzecz zapisaną albo zapłacić zapisobiercy jej równowartość.

Fideikomis - rodzaj nieformalnej prośby o dokonanie przysporzenia majątkowego wskazanej osobie, wystosowany do kogoś kto uzyskał korzyści ze spadku. Od czasów Augusta fideikomis był zaskarżalny. Niekoniecznie musiał być umieszczony w testamencie, mógł mieć charakter ustny. Można było nim obciążyć: dziedzica, zapisobiercę, fideikomisariusza.

Fideikomisem nie można było przenieść prawa rzeczowego.

Fideikomis uniwersalny - posługiwano sie nim przeważnie, gdy jakaś osoba nie miała testamenti factio passiva, a mogła uzyskać coś w drodze nieformalnego zapisu. Początkowo fideikomis łączył się z dużym ryzykiem dla dziedzica, na którym z racji spadkobrania ciążyły wszystkie długi. Od 56 roku fideikomisariusz został uznany za sukcesora uniwersalnego i zaczął być traktowany jako dziedzic.