61054

uniwersytecie i w zamian za pieniądze podejmuje się zorganizowania indywidualnego wykładu"- jest to płatna protekcja.

b) INDYWIDUALNE ( DELICTA PROPRIA )- gdy w przepisie typizującym zachowania karalne ustawodawca posługuje się do oznaczenia sprawcy konkretnym rzeczownikiem albo zawęża krąg podmiotów bez zastępowania zaimka "kto” określonym rzeczownikiem.

O odpowiedzialności współdziałających przy przestępstwach indywidualnych-zob. zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej.

Np. dzieciobójstwo ( Art. 148 )- "matka, która zabija dziecko". Sprawcą może być tylko matka dziecka, które jest ofiarą dzieciobójstwa. Spotkać można jednak w doktrynie pogląd- prof. Stanisława Plawskiego- w wyniku finezyjnej wykładni wywiódł on, że sformułowanie "matka" wskazuje na każdego, kto może być sprawcą tego przestępstwa- dzieciobójstwo miałoby być przestępstwem powszechnym. Wykładnia ta nie jest akceptowana.

-    WŁAŚCIWE- szczególna cecha podmiotu stanowi warunek uznania danego zachowania w ogóle za karalne.

Przykład: nadużycie służbowe z art. 231- przestępstwo popełnić może tylko funkcjonariusz publiczny. Ktoś, kto nie jest funkcjonariuszem publicznym, nie może odpowiadać za nadużycie służbowe.

Przykład: łapownictwo ( Art. 228 )- "kto z związku z pełnieniem funkcji publicznej"- mogą być to nie wszystkie osoby, ale tylko takie, które pełnią funkcje publiczne. Nie ponosi odpowiedzialności karnej ten, kto przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą nie pełniąc funkcji publicznej. Np. student, który sporządza notatki dla kolegi i osiąga korzyść majątkową za ich sporządzenie, nie popełnia przestępstwa łapownictwa biernego. Bycie studentem nie jest równoznaczne z pełnieniem funkcji publicznej.

-    NIEWŁAŚCIWE- szczególna cecha podmiotu nie decyduje o karalności zachowania, będącego i tak czynem zabronionym, lecz decyduje o zmianie ustawowego zagrożenia karą.

Przykład: Art. 160 ( narażenie na niebezpieczeństwo )- jeśli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażona na niebezpieczeństwo ( jest gwarantem-zob. niż. ).