52998

Twórczym elementem w przypadku małżeństwa rzymskiego był consensus obojga małżonków, czyli wola wzajemnego pożycia w związku, przy którym brak jest przeszkód do tego by mężczyzna występował w roli męża, a kobieta w roli żony. Ten consensus zwany był również affectio maritalis.

Rzymskie małżeństwo istniało tylko dlatego, że trwało, że małżonkowie przez cały czas kontynuowali wspólnotę małżeńską.

Prawo rzymskie nie wymagało żadnej szczególnej formy zawarcia małżeństwa.

Przy zawarciu małżeństwa pewne znaczenie miało pochodzące ze zwyczaju rytuału zaślubin wprowadzenie żony do domu męża (deductio domum mariti), które było zewnętrznym wyrazem zawarcia związku małżeńskiego.

Prawo rzymskie traktowało związek małżeński wyłącznie jako stan faktyczny.

Przeszkody małżeńskie:

Istniały trzy przesłanki wg Ulpiana:

•    Conubinum - to z jednej strony zdolność każdego z nupturientów do wstąpienia w związek małżeński, z drugiej strony brak przeszkód małżeńskich.

•    Dojrzałość fizyczna nupturientów

•    Consensus małżonków (tudzież zwierzchnika familijnego jeśli któryś z małżonków podlegał jego władzy, bądź opiekuna - jeśli kobieta podlegała opiece)

Małżonkowie nie mogli być spokrewnieni w linii prostej.

W linii bocznej przeszkodę stanowiło pokrewieństwo do trzeciego stopnia. Małżonkowie nie mogli być spowinowaceni.

Żadne z nich nie mogło żyć w innym nie rozwiązanym związku małżeńskim (zasada monogamii)

Rozwiązanie małżeństwa.

Mimo, że małżeństwo traktowane było jako związek stały, to jednak istniała możliwość jego rozwiązania.

Spośród zdarzeń prawnych, rozwiązanie małżeństwa powodowała śmierć jednego z małżonków. W wyniku popadnięcia jednego z małżonków w niewolę nieprzyjacielską małżeństwo jako stan faktyczny rozpadało się tak skutecznie, że nawet powrót z tej niewoli nie powodował reaktywacji związku.

Tak samo było w wyniku utraty przez jednego z małżonków obywatelstwa rzymskiego. Dalsze pożycie takich osób mogło być uznane za małżeństwo jedynie według prawa peregrynów.

Rozkład mógł nastąpić przez obopólne porozumienie małżonków, zwane divortium, albo przez zerwanie małżeństwa jednostronnie, zwane repudium.

W sytuacji, w której żona podlegała manus męża, repudium mógł dokonać tylko on sam.