53435

Sejm odegrał istotną rolę w obronie narodowości polskiej. Było to bowiem jedyne miejsce, gdzie legalnie formułowano skargi i zadania dotyczące realizacji przyrzeczeń króla pruskiego z 1815

PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY

•    prowincja.

•    rejencje (obwody rejencyjne) - zostały utworzone w miejsce departamentów w 1808 r..

•    powiaty - obejmowały wsie oraz mniejsze miasta, natomiast większe miasta stanowiły odrębne powiaty miejskie. W 1872 r. powiaty stały się podstawową jednostką administracyjną,

•    gminy miejskie - w 1808 r. wydana została ustawa, która określała, a jednocześnie reformowała ustrój gmin w Parsach; potem na ziemiach polskich pozostawiono regulacje z okresu Księstwa Warszawskiego. W 1831 r. wydano przepisy dotyczące ustroju gmin miejskich, które w 1832 r. rozciągnięto na miasto Poznań. W ciągu 20 lat przepisy te rozciągano stopniowo na inne miasta Księstwa. Jednocześnie zniesiono podział na miasta królewskie i prywatne.

•    gminy wiejskie - początkowo funkcjonowały przepisy Księstwa Warszawskiego, według których na czele gminy stał wójt. W 1824 r. utworzono tzw. okręgi wójtowskie, które obejmowały od 2 do 8 tys. mieszkańców. W 1836 r. zamiast okręgów wójtowskich wprowadzono dystrykty. Podział ten utrzymał się do 1891 r.

Powiat

Na czele stał landrat - samorząd powiatowy wskazywał 9 kandydatów, spośród których król wybierał jednego. W 1833 r. nastąpiła zmiana polegająca na odebraniu sejmikom powiatowym prawa wskazywania kandydatów - pochodzili oni wyłącznie z nominacji. Sprawowali władzę policyjną i administracyjną.

W 1827 r. dokonano reformy powiatów - mianowany przez monarchę landrat musiał mieć wiedzę w dziedzinie administracji, poświadczoną egzaminem.

Landrat posiadał prawo własności nieorchomości. Był szefem państwowej administracji na szczeblu powiatu, przewodniczył sejmikowi powiatowemu i wydziałowi powiatowemu (organy samoiządu).

Miasta

W prowincji poznańskiej początkowo obowiązywały przepisy Księstwa Warszawskiego, a później obowiązywał dekret, który ograniczał samorząd miejski. W 1831 r. znowelizowano przepisy pruskie (organy administracji państwowej zastępowano organami administracji samorządowej) i wprowadzono je na teren poznański. W 1832 r. Poznań miał już ustrój samorządowy, a w ciągu 20 lat posiadały go już i inne miasta.

Wsie

Wójtem był właściciel ziemski - były tu okręgi wójtowskie. Wójt był urzędnikiem państwowym pochodzącym z mianowania przez rejencje, podporządkowanym landratowi.

Wójt zarządzał okręgiem wójtowskim, zajmował się sprawami policyjnymi oraz repartycją podatków.

Później wprowadzono dystrykty, na czele których stali komisarze dystryktowi. Byli to płatni urzędnicy rekrutowani z zasłużonych oficerów i podoficerów armii pruskiej. Byli podporządkowani landratowi. Zajmowali się wszystkimi sprawami administracyjnymi. Chociaż w Parsach sądy były odrębne od administracji, komisarze stanowili odstępstwo -sprawowali sądownictwo policyjne w gminach wiejskich i małych miastach.

Do 1891 r. obowiązywała ustawa wprowadzająca samorząd wiejski.