53842

Harmonijne wykonywanie władzy rodzicielskiej przez oboje rodziców jest z reguły możliwe tylko wtedy, gdy rodzice razem zamieszkują, tworząc zgodną rodzinę. Gdy żyją jednak oddzielnie, jako osoby obce, a nawet ze sobą skłócone, to ten normalny mechanizm, polegający' na jej wykonywaniu w pełnym zakresie przez oboje rodziców, zawodzi.

Przesłanką jest rozłączenie rodziców- występuje:

a)    w wypadku rozwodu/unieważnienia małżeństwa rodziców,

b)    separacji prawnej,

c)    separacji faktycznej,

d)    gdy rodzice nie pozostają ze sobą w związku małżeńskim

Możliwe są dwa rozwiązania Zasada: sąd:

a)    jednemu z rodziców powierza wykonywania władzy rodzicielskiej,

b)    władzę drugiego ogranicza do określonych obowiązków i uprawnień.

Np. podejmowanie decyzji co do miejsca pobytu dziecka, sposoby leczenia, wyboru dla niego przyszłego zawodu, spędzania wakacji. Rodzic ten nic ma żadnych uprawnień dotyczących zarządu majątkiem dziecka. Powstaje problem, któremu z rodziców tę władzę powierzyć- zwłaszcza w sytuacji, gdy oboje rodzice na to zasługują:

w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa- matce ( SN 1952 ),

-    jeśli jest kilkoro dzieci- wskazane jest aby rodzeństwo wychowywało się razem,

-    istotne znaczenie może mieć utrwalone stan faktyczny ( SN 1958 ) lub warunki bytowe,

-    nic ma również sama przez się znaczenia wina jednego z rodziców' rozkładu ich pożycia, bo winny tego stanu rzeczy może być dobrym ojcem lub matką ( SN 1957 ).

W razie śmierci czy utraty pełnej zdolności do czynności prawnych przez rodzica, któremu sąd powierzył wykonywanie władzy' rodzicielskiej, władza drugiego odżywa w całej pełni, z tym jednak, że sąd opiekuńczy powinien sprawdzić, czy dobro dziecka nie jest zagrożone i może wydać odpowiednie zarządzenia ( zob. art. 109)

Wyjątek: sąd może pozostawić władzę w pełnym zakresie obu rodzicom ( bo w art. 107 "może" ), jeśli rodzice mają możliwość wspólnego, zgodnego wykonywania tej władzy' np:

-    rozwiedzieni małżonkowie zamieszkują w pobliżu, a stosunki między nimi nie mają charakteru konfliktowego,

-    rodzice nicbędący małżeństwem żyją w konkubinacie.

Opisane rozstrzygnięcia mogą być zmienione ( Art. 106 ), jeśli:

-    nastąpiła zmiana okoliczności,

-    wymaga tego dobro dziecka.

V. INNE MODYFIKACJE

a)    zakres władzy' ( reprezentacja dziecka) ulega zmianie z chwilą, gdy dziecko kończy 13 rok życia,

b)    jeśli dziecko jest ubezwłasnowolnione całkowicie, to rodzice podlegają takim ograniczeniom, jak im podlega opiekun ( Art. 108 ).

USTANIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ:

Zasada: osiągnięcie przez dziecko pelnoletniości (Art. 92 )

Nic są możliwe:

-    przedłużenie władzy rodzicielskiej poza okres pelnoletniości. Jeśli dziecko, mimo ukończenia lat 18 nie uzyskało jeszcze dostatecznego rozeznania, zaradzić można temu tylko w drodze ubezwłasnowolnienia, połączonego z reguły z powierzeniem opieki rodzicom. W pewnym stopniu łagodzi to jednak obowiązek alimentacyjny z Art. 133

-    emancypacja przed osiągnięciem pelnoletniości.

Wyjątki:.

a)    leżące po stronic osobistej dziccka/rodziców,

-    śmierć dziecka przed osiągnięciem pelnoletniości

-    śmierć rodzica,

-    ubezwłasnowolnienie rodzica

b)    orzeczenia sądowe powodujące zmiany w stanie cywilnym dziecka i rodziców(a),

-    zaprzeczenie ojcostwa,

-    unieważnienie uznania dziecka,

-    uchylenie prawomocnego wyroku uznającego ojcostwo,

-    zaprzeczenie macierzyństwa,

-    przysposobienie,

-    rozwiązanie przysposobienia,

c)    orzeczenia sądowe pozbawiające władzy rodzicielskiej

-    pozbawienie władzy