3. Pojęcie i mechanizm tworzenia pieniądza bezgotówkowego
Pojęcie i tworzenie pieniądza bezgotówkowego.
Pieniądzem bezgotówkowym - nazywamy zapis (wkład) na rachunku bieżącym w banku, którym klient może w każdej chwili dysponować za pomocą czeków, poleceń przelewu, kart płatniczych, itp.
Powstanie pieniądza bezgotówkowego ma podobną genezę do powstania banknotu. Warunkiem powstania były deponowane w bankach banknoty. Deponowanie banknotów wiązało się z otwieraniem rachunków. Operację taką nazywamy wkładem pierwotnym, w wyniku którego następuje przekształcenie pieniądza gotówkowego w taką samą ilość pieniądza bezgotówkowego.
Otwieranie coraz większej ilości rachunków bankowych przez podmioty gospodarcze stworzyło możliwość dokonywania między nimi rozliczeń bezgotówkowych. Przepływowi towarów odpowiadały zmiany w zapisach na rachunkach bankowych. Przychody ze sprzedaży księgowane były na „dobro rachunku” (uznanie rachunku). Wydatki natomiast ewidencjonowane są w „ciężar rachunku” (obciążenie rachunku).
Doprowadziło to do nadwyżki zasobu pieniądza gotówkowego w banku. W celu zachowania wypłacalności banki tworzą niezbędną rezerwę, a nadwyżkę przeznaczają na kredyty.
K - kredyty
R - rezerwy
D - depozyt
K + R = D
Aktywa |
Pasywa |
K (7.000) + R (3.000) |
D (10.000) |
W obrocie jest 17.000
Transakcją polegającą na udzieleniu klientowi kredytu w formie otwarcia rachunku bankowego nazywamy tworzeniem wkładu pochodnego.
Wkłady pochodne zwiększają podaż pieniądza.