==
Proces filtracji fizycznej zachodzącej w ciałkach nerwowych.
W prawidłowych warunkach ciśnienie krwi jest wyższe niż ciśnienie w torebce, co powoduje nieprzerwane filtrowanie składników osocza. Jedynie przy dużym spadku ciśnienia krwi (np. podczas niektórych chorób lub w następstwie dużego krwotoku) może dojść do zatrzymania filtracji kłębuszkowej. Filtracji ulegają wszystkie drobnocząsteczkowe składniki osocza, które są zdolne do przeciśnięcia się przez barierę filtracyjną. Przez tę barierę nie przedostają się jedynie elementy morfologiczne krwi, białka i wszystkie cząsteczki związane przez białka.
Produktem filtracji jest mocz pierwotny zwany też ultrafiltratem o składzie zbliżonym do pozbawionego białek osocza krwi. U człowieka w ciągu doby powstaje około 200 litrów moczu pierwotnego. Mocz ten jest izotoniczny (izoosmotyczny) w stosunku do osocza.
Wchłanianie zwrotne (resorpcja) zachodzące głównie w kanaliku proksymalnym. W trakcie resorpcji wychwytywane są z moczu pierwotnego wszystkie przydatne organizmowi składniki , które przefiltrowane zostały z osocza. Białka błonowe komórek tworzących ściany kanalika aktywnie transportują do krwi np. glukozę, aminokwasy. Możliwości tych białek w zakresie skali transportu mogę być czasem przekroczone. Tak dzieje się wtedy, gdy stężenie zwrotne wchłanianej substancji jest w osoczu ( a w konsekwencji w moczu pierwotnym) zbyt wysokie. Wtedy substancja ta pozostaje w moczu. To ograniczone stężenie w osoczu , po przekroczeniu którego substancja nie jest całkowicie resorbowana i pojawia się w moczu ostatecznym, określa się mianem progu nerkowego, a substancje których resorpcja podlega temu ograniczeniu substancjami progowymi. Należy do nich glukoza. Jej stężenie w osoczu jest zwykle niższe od wartości progu nerkowego , dlatego jest ona całkowicie resorbowana z moczu pierwotnego. Jeśli jednak stężenie glukozy we krwi przekroczy wartość progową pojawia się ona w moczu ostatecznym. Tak dzieje się bezpośrednio po posiłku z dużą zawartością cukrów. Jednak obecność glukozy w moczu ostatecznym człowieka w stanie na czczo (czyli po kilkunastu godzinach od spożycia pokarmu) świadczy o nieprawidłowej regulacji jej poziomu we krwi i jest objawem cukrzycy.
W kanaliku proksymalnym transportowi glukozy, aminokwasów, części jonów soli towarzyszy osmotyczny przepływ wody z kanalika do krwi. Płyn, który trafia z kanalika proksymalnego do ramienia zstępującego pętli Henlego , jest więc nadal izoosmotyczny względem osocza krwi, skład jest jednak inny.
Zagęszczanie moczu.
Mocz płynie najpierw ramieniem zstępującym pętli w sąsiedztwie coraz wyższego stężenia soli w płynie tkankowym. Następuje odpływ wody do płynu tkankowego i dyfuzja jonów Na+ i Cl-
do moczu. Dlatego w dolnej części pętli mocz jest silnie zagęszczony. O ile ramię zstępujące przepuszcza zarówno jony jak i wodę to ramię wstępujące przepuszcza tylko jony. W części wstępującej pętli następuje więc aktywne wytransportowanie jonów soli. Mocz ulega rozcieńczeniu. Przeciwny kierunek przepływu moczu w ramionach pętli zwiększa efektywność jej pracy.