1

1

Tworzenie wrażenia o innym

Tworzenie wrażenia o innym

człowieku

człowieku

komunikacja niewerbalna,

komunikacja niewerbalna,

Wartościowanie w spostrzeganiu ludzi:

Wartościowanie w spostrzeganiu ludzi:

afektywne i deskryptywne znaczenia

afektywne i deskryptywne znaczenia

cech, asymetria pozytywno-negatywna,

cech, asymetria pozytywno-negatywna,

wnioskowanie o cechach: ukryte teorie

wnioskowanie o cechach: ukryte teorie

osobowości.

osobowości.

2

2

Formowanie wrażenia o innym

Formowanie wrażenia o innym

człowieku cz.1

człowieku cz.1



Spostrzeganie właściwości innej osoby – co

Spostrzeganie właściwości innej osoby – co

spostrzegamy

spostrzegamy



Wartościowanie – jak formułujemy oceny, -

Wartościowanie – jak formułujemy oceny, -

modele formułowania ocen

modele formułowania ocen



Wnioskowanie o cechach - jak dokonujemy

Wnioskowanie o cechach - jak dokonujemy

wnioskowania o cechach– ukryte teorie

wnioskowania o cechach– ukryte teorie

osobowości, cechy i ich wartościowość -

osobowości, cechy i ich wartościowość -

afektywne i deskryptywne znaczenia cech,

afektywne i deskryptywne znaczenia cech,



Wnioskowanie o przyczynach zachowań -

Wnioskowanie o przyczynach zachowań -

jak wnioskujemy o przyczynach zachowań

jak wnioskujemy o przyczynach zachowań

3

3

Spostrzegane właściwości

Spostrzegane właściwości

osoby

osoby



płeć

płeć



rasa (kolor skóry)

rasa (kolor skóry)



wygląd zewnętrzny – UBIÓR, FRYZURA-STATUS

wygląd zewnętrzny – UBIÓR, FRYZURA-STATUS

SPOŁECZNY, PRZYNALEZNOŚĆ DO GRUPY

SPOŁECZNY, PRZYNALEZNOŚĆ DO GRUPY

SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ, ATRAKCYJNOŚĆ

SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ, ATRAKCYJNOŚĆ

FIZYCZNA

FIZYCZNA

PODSTAWA KATEGORYZACJI

4

4

KOMUNIKACJA

KOMUNIKACJA

NIEWERBALNA

NIEWERBALNA



WYRAZ TWARZY – EKSPRESJA EMOCJI

WYRAZ TWARZY – EKSPRESJA EMOCJI



KONTAKT WZROKOWY

KONTAKT WZROKOWY



GESTY

GESTY



POSTAWA CIAŁA

POSTAWA CIAŁA



KONTAKT DOTYKOWY

KONTAKT DOTYKOWY



ZACHOWANIA PRZESTRZENNE

ZACHOWANIA PRZESTRZENNE

(PROKSMIKA)

(PROKSMIKA)

5

5

KOMUNIKATY NIEWERBALNE

KOMUNIKATY NIEWERBALNE

WYRAZ TWARZY

WYRAZ TWARZY

6

6

MIMIKA – EKSPRESJA EMOCJI – FUNKCJA

MIMIKA – EKSPRESJA EMOCJI – FUNKCJA

KOMUNIKACYJNA

KOMUNIKACYJNA

Badania Ekmana- emocje wyrażane mimiką twarzy i ich

Badania Ekmana- emocje wyrażane mimiką twarzy i ich

rozpoznawanie jest wrodzoną cecha człowieka

rozpoznawanie jest wrodzoną cecha człowieka

)?(

)?(

uniesione kąciki ust

uniesione kąciki ust

możliwe pokazanie zębów

możliwe pokazanie zębów

zmarszczki od skrzydełek

zmarszczki od skrzydełek

nosa do kącików ust

nosa do kącików ust

„

„

kurze łapki" w okolicach oczu

kurze łapki" w okolicach oczu

uniesione wewnętrzne końce

uniesione wewnętrzne końce

brwi

brwi

opadnięte kąciki ust

opadnięte kąciki ust

możliwe drżenie warg

możliwe drżenie warg

trójkątne zmarszczki pod

trójkątne zmarszczki pod

powiekami

powiekami

lekko uniesiona górna warga

lekko uniesiona górna warga

uniesiona i wysunięta dolna warga

uniesiona i wysunięta dolna warga

zmarszczony nos

zmarszczony nos

uniesione policzki

uniesione policzki

zmarszczki poniżej dolnych

zmarszczki poniżej dolnych

powiek

powiek

brwi uniesione lub zbliżone do

brwi uniesione lub zbliżone do

siebie

siebie

opuszczone i ściągnięte brwi

opuszczone i ściągnięte brwi

pionowe zmarszczki między

pionowe zmarszczki między

brwiami

brwiami

napięte powieki i przymrużone

napięte powieki i przymrużone

oczy

oczy

ściągnięte wargi

ściągnięte wargi

rozchylone nozdrza

rozchylone nozdrza

7

7

GESTY I INNE RUCHY CIAŁA

GESTY I INNE RUCHY CIAŁA



KIWNIĘCIA GŁOWĄ

KIWNIĘCIA GŁOWĄ

– zachęcanie do kontynuacji

– zachęcanie do kontynuacji

konwersacji, potakiwanie i zaprzeczanie – różne w

konwersacji, potakiwanie i zaprzeczanie – różne w

różnych krajach: Bułgaria, część południowa

różnych krajach: Bułgaria, część południowa

Włoch – przeciwne znaczenia ruchów głowy

Włoch – przeciwne znaczenia ruchów głowy



seria kiwnięć głową

seria kiwnięć głową

– oznaka, że osoba sama chce

– oznaka, że osoba sama chce

teraz mówić, dobrze zrozumiała, chce zakończyć

teraz mówić, dobrze zrozumiała, chce zakończyć

wątek konweracji

wątek konweracji



Ruchy dłoni i ramion

Ruchy dłoni i ramion

– gesty służą ilustrowaniu

– gesty służą ilustrowaniu

wypowiedzi (rozmiar, kształt, zakres), szybkiemu

wypowiedzi (rozmiar, kształt, zakres), szybkiemu

komunikowaniu na odległość (wskazywanie,

komunikowaniu na odległość (wskazywanie,

konkretne znaczenia gestów podzielane przez

konkretne znaczenia gestów podzielane przez

ludzi w określonych grupach lub kręgach

ludzi w określonych grupach lub kręgach

kulturowych

kulturowych

8

8

POZYCJA CIAŁA

POZYCJA CIAŁA



POZYCJA CIAŁA

POZYCJA CIAŁA

wyraża postawę

wyraża postawę

wobec innych,

wobec innych,

element komunikacji

element komunikacji

występujący także

występujący także

wśród zwierząt

wśród zwierząt



Schematy pozycji

Schematy pozycji

ciała o

ciała o

jednoznacznych

jednoznacznych

znaczeniach

znaczeniach

(za: Argyle,

(za: Argyle,

1991)

1991)

9

9

KONTAKT WZROKOWY

KONTAKT WZROKOWY



SPOSÓB ZDOBYWANIA INFORMACJI O

SPOSÓB ZDOBYWANIA INFORMACJI O

INNEJ OSOBIE („OCZY JAKO OKNO DO

INNEJ OSOBIE („OCZY JAKO OKNO DO

DUSZY”)

DUSZY”)



KOMUNIKAT – SPOŁECZNE REGUŁY

KOMUNIKAT – SPOŁECZNE REGUŁY

NAWIĄZYWANIA KONTAKTU

NAWIĄZYWANIA KONTAKTU

WZROKOWEGO – ICH ODMIENNOŚĆ

WZROKOWEGO – ICH ODMIENNOŚĆ

DLA KOBIET I MĘŻCZYZN

DLA KOBIET I MĘŻCZYZN

10

10

KONTAKT DOTYKOWY

KONTAKT DOTYKOWY



Kontakt dotykowy jest

Kontakt dotykowy jest

w naszej kulturze

w naszej kulturze

regulowany ścisłymi

regulowany ścisłymi

zasadami (uścisk

zasadami (uścisk

dłoni, poklepywanie

dłoni, poklepywanie

po plecach, pocałunki

po plecach, pocałunki

itp.)

itp.)



Wyniki badania

Wyniki badania

Jourarda uzyskane z

Jourarda uzyskane z

próby amerykańskich

próby amerykańskich

studentów wskazują

studentów wskazują

na różnice kto i przez

na różnice kto i przez

kogo jest dotykany i w

kogo jest dotykany i w

jakie części ciała

jakie części ciała

(za:

(za:

Argyle, 1991)

Argyle, 1991)

11

11

ZACHOWANIA PRZESTRZENNE

ZACHOWANIA PRZESTRZENNE



Bliskość fizyczna jest jednym ze

Bliskość fizyczna jest jednym ze

wskaźników intymności relacji

wskaźników intymności relacji



Bliższe dystanse wiążą się z bardziej

Bliższe dystanse wiążą się z bardziej

intymną konwersacją: zostają

intymną konwersacją: zostają

zaktywizowane odmienne kanały

zaktywizowane odmienne kanały

sensoryczne: węch i dotyk

sensoryczne: węch i dotyk



Standardowy stopień bliskości jest

Standardowy stopień bliskości jest

zmienny zależnie od kultury:

zmienny zależnie od kultury:

Arabowie i Latynosi zachowują

Arabowie i Latynosi zachowują

mniejszy dystans, Szwedzi i Szkoci

mniejszy dystans, Szwedzi i Szkoci

są najbardziej dystansowi

są najbardziej dystansowi



Zachowania przestrzenne

Zachowania przestrzenne

sygnalizują postawy interpersonalne

sygnalizują postawy interpersonalne



Bliższy dystans utrzymujemy wobec

Bliższy dystans utrzymujemy wobec

osób lubianych

osób lubianych



Manipulowanie otoczeniem

Manipulowanie otoczeniem

fizycznym i symboliczne używanie

fizycznym i symboliczne używanie

przestrzeni wykorzystywane do

przestrzeni wykorzystywane do

zyskiwania dominacji lub afiliacji

zyskiwania dominacji lub afiliacji

(zasiadanie w określonym miejscu,

(zasiadanie w określonym miejscu,

ustawianie biurka)

ustawianie biurka)



REGUŁA UPRZEJMEJ NIEUWAGI

REGUŁA UPRZEJMEJ NIEUWAGI

(Goffman) w zbyt ciasnej

(Goffman) w zbyt ciasnej

przestrzeni, zachowania służące

przestrzeni, zachowania służące

odzyskaniu przestrzeni

odzyskaniu przestrzeni

INTYMNY
do 0,5 m

PRYWATNY 0,5 DO 1 M

PUBLICZNY OD 4 M

BADANIA Halla

SPOŁECZNY 1-3 m

12

12

Wartościowanie w

Wartościowanie w

spostrzeganiu

spostrzeganiu

ludzi

ludzi

13

13

PRZYMIOTNIKOWE

PRZYMIOTNIKOWE

OKREŚLENIA - CECHY

OKREŚLENIA - CECHY

UŻYWANE DO OPISU LUDZI

UŻYWANE DO OPISU LUDZI

•

wrażliwy

wrażliwy

•

bez inicjatywy

bez inicjatywy

•

aktywny

aktywny

•

egoista

egoista

•

chłodny

chłodny

•

uczynny

uczynny

•

szczery

szczery

•

zdolny

zdolny

•

sprawny

sprawny

•

ambitny

ambitny

•

niezaradny

niezaradny

•

niewytrwały

niewytrwały

•

nieprzyjazny

nieprzyjazny

•

leniwy

leniwy

•

wyrozumiały

wyrozumiały

•

inteligentny

inteligentny

•

tolerancyjny

tolerancyjny

•

cyniczny

cyniczny

•

pewny siebie

pewny siebie

•

zarozumiały

zarozumiały

•

arogancki

arogancki

•

nieporadny

nieporadny

•

z dystansem

z dystansem

•

niezawodny

niezawodny

•

przedsiębiorczy

przedsiębiorczy

•

niezawodny

niezawodny

•

bezmyślny

bezmyślny

•

bez ambicji

bez ambicji

14

14

UKRYTE TEORIE

UKRYTE TEORIE

OSOBOWOŚCI

OSOBOWOŚCI



UTO – Zestaw przekonań o zasadach

UTO – Zestaw przekonań o zasadach

współwystępowania pewnych cech

współwystępowania pewnych cech

osobowości u ludzi np. uprzejmy –

osobowości u ludzi np. uprzejmy –

pomocny

pomocny



UTO – przekonania często podzielane

UTO – przekonania często podzielane

w danej kulturze, np. piękno = dobro

w danej kulturze, np. piękno = dobro



Opierają się często na zasadzie

Opierają się często na zasadzie

spójności afektywnej

spójności afektywnej

15

15

Badania Rosenberga i współpracowników – mapa przekonań o

Badania Rosenberga i współpracowników – mapa przekonań o

związkach między cechami osobowości (o ich

związkach między cechami osobowości (o ich

współwystepowaniu)

współwystepowaniu)

16

16

Wszechobecność wartościowania

Wszechobecność wartościowania

nadawanie znaczenia wartościującego – dzielenie obiektów

nadawanie znaczenia wartościującego – dzielenie obiektów

na pozytywne i negatywne - jako jeden z pierwszych i

na pozytywne i negatywne - jako jeden z pierwszych i

najczęstszych procesów orientacji jednostki w otoczeniu

najczęstszych procesów orientacji jednostki w otoczeniu

1.

1.

Pozytywność – Negatywność jako najważniejsze

Pozytywność – Negatywność jako najważniejsze

zróżnicowanie

zróżnicowanie

sytuacji społecznych, ludzi, własnej osoby,

sytuacji społecznych, ludzi, własnej osoby,

kategorii używanych do opisu innych

kategorii używanych do opisu innych

2.

2.

Pozytywność – Negatywność jako najważniejszy rodzaj

Pozytywność – Negatywność jako najważniejszy rodzaj

podobieństwa

podobieństwa

osób, sytuacji, cech do opisu ludzi

osób, sytuacji, cech do opisu ludzi

Zjawiska afektywne (związane z procesami

Zjawiska afektywne (związane z procesami

wartościowania): emocje, nastroje, oceny

wartościowania): emocje, nastroje, oceny

ICH WŁAŚCIWOŚCI

ICH WŁAŚCIWOŚCI



mają znak (pozytywny – negatywny)

mają znak (pozytywny – negatywny)



charakteryzuje je natężenie (intensywność) ,

charakteryzuje je natężenie (intensywność) ,



ukierunkowane są zwykle

ukierunkowane są zwykle

na obiekt

na obiekt

i są

i są

od

od

podmiotu

podmiotu

(subiektywne)

(subiektywne)

17

17

ZJAWISKA AFEKTYWNE

ZJAWISKA AFEKTYWNE

EMOCJE –

EMOCJE –

konstytutywnym ich składnikiem jest pobudzenie, są

konstytutywnym ich składnikiem jest pobudzenie, są

zwykle intensywne i krótkotrwałe, zwykle skierowane na

zwykle intensywne i krótkotrwałe, zwykle skierowane na

określone obiekty i powiązane z utrwalonymi, różnymi wzorcami

określone obiekty i powiązane z utrwalonymi, różnymi wzorcami

ekspresji, powiązane z zachowaniami zorientowanymi na cel

ekspresji, powiązane z zachowaniami zorientowanymi na cel

NASTROJE

NASTROJE

– stan afektywny o określonej walencji (pozytywnej

– stan afektywny o określonej walencji (pozytywnej

lub negatywnej) słabo sprecyzowana przyczyna, niezbyt

lub negatywnej) słabo sprecyzowana przyczyna, niezbyt

intensywny, bardziej długotrwały, o łagodnym przebiegu,

intensywny, bardziej długotrwały, o łagodnym przebiegu,

rozmyty wzorzec behawioralnej ekspresji, słabe (lub brak)

rozmyty wzorzec behawioralnej ekspresji, słabe (lub brak)

pobudzenia fizjologicznego, zawiera mniej lub bardziej

pobudzenia fizjologicznego, zawiera mniej lub bardziej

skrystalizowane oczekiwania podmiotu dotyczące odczuwania w

skrystalizowane oczekiwania podmiotu dotyczące odczuwania w

najbliższej przyszłości stanów zgodnych ze swoją walencją.

najbliższej przyszłości stanów zgodnych ze swoją walencją.

Nastrój stanowi system sygnalizujący organizmowi korzystną

Nastrój stanowi system sygnalizujący organizmowi korzystną

bądź nie interakcję ze środowiskiem.

bądź nie interakcję ze środowiskiem.

18

18

ZJAWISKA AFEKTYWNE c.d.

ZJAWISKA AFEKTYWNE c.d.

OCENY

OCENY



stanowią rodzaj sądów, mają charakter werbalny,

stanowią rodzaj sądów, mają charakter werbalny,

formułowane są zwykle w odpowiedzi na pytanie,

formułowane są zwykle w odpowiedzi na pytanie,



zdeterminowane są dostępnymi w danym momencie

zdeterminowane są dostępnymi w danym momencie

informacjami i regułami formowania sądu (np. ocena

informacjami i regułami formowania sądu (np. ocena

własnej satysfakcji z życia Strack, Martin i Strack,1990) ,

własnej satysfakcji z życia Strack, Martin i Strack,1990) ,



w przeciwieństwie do emocji i nastrojów, oceny mogą mieć

w przeciwieństwie do emocji i nastrojów, oceny mogą mieć

punkt

punkt

indyferencji (

indyferencji (

ocena neutralna) jak również mogą

ocena neutralna) jak również mogą

zawierać

zawierać

sprzeczności

sprzeczności

:

:

1.

1.

synchroniczne: różne oceny tego samego obiektu – jego

synchroniczne: różne oceny tego samego obiektu – jego

aspektów, w tym samym czasie

aspektów, w tym samym czasie

2.

2.

diachroniczne: różne oceny tego samego obiektu przy

diachroniczne: różne oceny tego samego obiektu przy

różnych okazach

różnych okazach



mogą podlegać integracji

mogą podlegać integracji

tworząc w umyśle podmiotu

tworząc w umyśle podmiotu

ocenę uogólnioną, co zupełnie nie jest możliwe w przypadku

ocenę uogólnioną, co zupełnie nie jest możliwe w przypadku

emocji (badania nad uwarunkowanymi u kotów reakcjami

emocji (badania nad uwarunkowanymi u kotów reakcjami

na pokarm i szoki w sytuacji konfliktowej)

na pokarm i szoki w sytuacji konfliktowej)

19

19

Efekt negatywności i inklinacja

Efekt negatywności i inklinacja

pozytywna

pozytywna

Adaptacyjna koncepcja procesów wartościowania

Adaptacyjna koncepcja procesów wartościowania

Unikanie - + Dążenie

Unikanie - + Dążenie

Efekt negatywności

Efekt negatywności

:

:

Afektywny: wyższe ważenie w sądach i reakcjach bodźców negatywnych

Afektywny: wyższe ważenie w sądach i reakcjach bodźców negatywnych

niż pozytywnych

niż pozytywnych

Informacyjny: silniejsze reakcje orientacyjne i większa aktywność

Informacyjny: silniejsze reakcje orientacyjne i większa aktywność

poznawcza wobec bodźców negatywnych niż pozytywnych.

poznawcza wobec bodźców negatywnych niż pozytywnych.



Ocena ogólna – informacje negatywne mają większy wpływ na ocenę

Ocena ogólna – informacje negatywne mają większy wpływ na ocenę

niż informacje pozytywne

niż informacje pozytywne



Strategie poszukiwania informacji wartościujących (np.koncepcja

Strategie poszukiwania informacji wartościujących (np.koncepcja

Rodin)

Rodin)



Większa liczba poznawczych detektorów informacji negatywnych

Większa liczba poznawczych detektorów informacji negatywnych



Tendencja do koncentrowania uwagi na informacjach negatywnych

Tendencja do koncentrowania uwagi na informacjach negatywnych



Poznawcza reprezentacja zjawisk, obiektów, ludzi lubianych czy

Poznawcza reprezentacja zjawisk, obiektów, ludzi lubianych czy

pozytywnych jest mniej złożona, bardziej jednorodna (przynajmniej w

pozytywnych jest mniej złożona, bardziej jednorodna (przynajmniej w

zakresie znaczeń wartościujących) niż reprezentacja zjawisk,

zakresie znaczeń wartościujących) niż reprezentacja zjawisk,

obiektów, ludzi nie lubianych czy negatywnych.

obiektów, ludzi nie lubianych czy negatywnych.



Większy konsensus społeczny w odniesieniu do zjawisk negatywnych

Większy konsensus społeczny w odniesieniu do zjawisk negatywnych

niż pozytywnych, mniejsza wariancja ocen dotyczących znaczenia

niż pozytywnych, mniejsza wariancja ocen dotyczących znaczenia

terminów negatywnych

terminów negatywnych

20

20

Efekt negatywności i inklinacja pozytywna

Efekt negatywności i inklinacja pozytywna

c.d.

c.d.

INKLINACJA POZYTYWNA

INKLINACJA POZYTYWNA



Inni spostrzegani są raczej pozytywnie –

Inni spostrzegani są raczej pozytywnie –

większość ludzi jest dobra

większość ludzi jest dobra



Spostrzegane ustosunkowania między

Spostrzegane ustosunkowania między

ludźmi jako pozytywne (jako norma

ludźmi jako pozytywne (jako norma

społeczna, Wyer )

społeczna, Wyer )



efekt Pollyanny (przewaga optymizmu nad

efekt Pollyanny (przewaga optymizmu nad

pesymizmem – dostrzeganie we wszystkim

pesymizmem – dostrzeganie we wszystkim

dobrych stron)

dobrych stron)



Optymizm, co do własnej przyszłości

Optymizm, co do własnej przyszłości

21

21