Prawo cywilne 2.2, 32


  1. ZADATEK

Zadatek w SZEROKIM znaczeniu tego wyrazu oznacza sumę pieniężną lub rzecz, którą jedna ze stron daje drugiej przy zawarciu umowy.

Zadatek w znaczeniu ŚCISŁYM, tj. objętym przez przepisy kodeksu cywilnego, oznacza, w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju, surogat odszkodowania na wypadek, gdy umowa zawarta między stronami nie zostanie wykonana (art.394 k.c.),

Zadatek może stanowić:

  1. dowód zawarcia umowy

  2. zaliczkę

  3. zabezpieczenie wykonania zobowiązania

  4. odstępne.

Strony w treści umowy powinny rozstrzygnąć jego rolę, bo jeśli tego nie zrobią będzie stanowić dowód zawarcia umowy, w innych wypadkach pełnić będzie funkcje z art. 394 § 1 Kc

Rolą zadatku jest wzmocnienie wykonania zobowiązania, może on być dany w postaci:

Art. 394. [Zadatek]

§ 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.

§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

  1. UMOWNE PRAWO ODSTĄPIENIA A UMOWA O ODSTĘPNE

Umowne prawo odstąpienia pojawia się na tle zasady ogólnej pacta sunt servanda - mówi ona, że strony, które zawarły umowę są tą umową związane i właściwie żadna z nich nie może jej rozwiązać bez zgody drugiej strony.

Jednostronne odstąpienie od umowy jest przewidziane w prawie zobowiązań jako wyjątek od wspomnianej zasady zaledwie w kilku przypadkach:

Art. 491. § 1. Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

§ 2. Jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty nie spełnionego świadczenia. Strona ta może odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.

UMOWNE PRAWO ODSTĄPIENIA - strony mogą sobie wprowadzić dodatkowe zastrzeżenia umowne, że w ciągu oznaczonego terminu jedna z nich lub obie mogą od umowy odstąpić:

Strona może skorzystać z umownego odstąpienia zarówno przed wykonaniem umowy, jak i po jej wykonaniu:

Art. 395

§ 1. Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.

SKUTKI odstąpienia od umowy [art.395 Kc]:

§ 2 (zd.1) W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą.

§ 2 (zd.2) To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi (bo nie da się ich zwrócić) oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.

ODSTĘPNE - pewną odmianą umownego prawa odstąpienia jest umowa o odstąpienie; według treści takiej umowy, wolno jednej ze stron lub obu stronom odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy pieniężnej, czyli odstępnego.

Art. 396. [Odstępne]

Jeżeli zostało zastrzeżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne). Oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.

  1. WZORCE UMOWNE

  1. Powstanie wzorców umownych