Lektury:

1. M. Nasiłowski - System rynkowy. Podstawy mikro i makroekonomii.

2. R. Milewski - Podstawy ekonomii

3. A. Zawojska, A. Daniłowska - ABC ekonomii

Ekonomia - nauka badająca w jaki sposób ludzie (pojedynczo lub w zorganizowanych zespołach) wykorzystują zasoby będące w ich dyspozycji w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb materialnych i niematerialnych - M. Rekowski

Ekonomia - nauka badająca w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo wytwarzać - D. Begg

Ekonomia - jest nauką gromadzącą i porządkującą wiedzę o gospodarowaniu - B. Czarny

Ekonomia - nauka o gospodarowaniu dobrami rzadkimi - J. Mc Kenzy

Potrzeby - odczucia konieczności posiadania lub użytkowania określonych dóbr

Dobro - każdy środek służący bezpośrednio lub pośrednio zaspokajaniu potrzeb ludzkich

Zasoby (czynniki produkcji) - dobra niezbędne do wytwarzania innych dóbr

Rzadkość - oznacza, iż istniejące w gospodarce zasoby są niewystarczające dla wytwarzania dóbr mających zaspokoić istniejące potrzeby (np. zbyt mała ilość złóż ropy naftowej w Polsce)

Użyteczność - satysfakcja, zadowolenie odczuwane po zaspokojeniu określonej potrzeby, przy wykorzystaniu niezbędnych do tego celu dóbr.

Koszt alternatywny - to wartość zaniechanej działalności alternatywnej, na którą się nie zdecydowaliśmy (bo wybraliśmy coś innego) - koszt alternatywny to, to co tracimy wybierając coś innego

Problem ekonomiczny - polega na tym, że rzadkim środkom (zasobom) towarzyszą nieograniczone pragnienia i potrzeby.

Współzależności między podstawowymi pojęciami ekonomii

Popyt - ilość towaru, którą nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie przy ustalonej cenie.

Podaż - ilość towaru, którą dostawcy są skłonni dostarczyć na rynek w określonym czasie.

Potrzeby ludzkie:

- są nieograniczone

- mają charakter dynamiczny - wraz z zaspokajaniem jednych potrzeb pojawiają się następne.

Rodzaje potrzeb:

• podstawowe - związane z egzystencją człowieka (dach nad głową, jedzenie)

• wtórne - wyższego rzędu

• indywidualne

• zbiorowe

Dobra, którym nie towarzyszy koszt alternatywny nazywamy dobrami wolnymi.

Dobra, którym towarzyszy koszt alternatywny nazywamy dobrami ekonomicznymi (długopis, telefon, kartka).

Dwie klasyfikacje dóbr:

1. Dwustopniowa - podstawowe i wyższego rzędu

2. Trójstopniowa - podstawowe np. chleb, normalne np. szynka i luksusowe np. kawior

Do zasobów czynników produkcji zaliczamy: pracę, ziemię, kapitał

Kapitał:

• finansowy

• rzeczowy - to maszyny, budynki, wyposażenie, które są wykorzystywane w produkcji

• środki trwałe - to składnik rzeczowych aktywów przedsiębiorstwa

• środki obrotowe - są to aktywa o zapadalności krótkoterminowej, do których należą zapasy, należności, środki pieniężne i inne wartości o łatwiejszym dostępie, aniżeli aktywa trwałe np. kleje

Zasób czynnika produkcji - to ilość tego czynnika jaką gospodarka dysponuje w danym momencie (ujęcie statystyczne).

Strumień czynnika produkcji - wykorzystanie czynnika produkcji w określonym czasie (ujęcie dynamiczne).

Amortyzacja - zużycie środków trwałych.

Zasobem pracy - nazywamy liczbę ludzi w wieku produkcyjnym, która może być zatrudniona w celu wykorzystania ich umiejętności w procesie produkcji. Jest to liczba pracowników skłonnych podjąć pracę w danym momencie.

Strumień pracy - oznacza wykorzystanie zasobu pracy w określonym czasie (strumień pracy = zasób pracy * czas pracy).

W ramach zasobu pracy można wyodrębnić przedsiębiorczość.

Jest to gotowość podejmowania działalności gospodarczej i ponoszenia związanego z nią ryzyka.

Wynagrodzeniem za pracę jest płaca.

Rodzaje płac:

• minimalna

• brutto

• netto

• maksymalna

Zasób kapitału - są to dobra inwestycyjne (maszyny, budynki) wytworzone przez człowieka i przeznaczone do dalszego wykorzystania w procesie produkcji oraz środki finansowe przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej.

Dobra inwestycyjne to kapitał rzeczowy.

Zgromadzone środki finansowe to kapitał finansowy.

Dochodem z kapitału jest procent.

Ziemia - inaczej zasoby naturalne - surowce, złoża, akweny wodne, sady

Dochodem z ziemi jest renta gruntowa.

Gospodarowanie - jest to działalność ludzka, indywidualna i zbiorowa, która prowadzi do zaspokojenia materialnych potrzeb człowieka. Działalność ta polega na porównywaniu korzyści oraz kosztów i jest połączona z wyborem dostępnej możliwości.

Proces gospodarowania obejmuje:

• produkcje dóbr materialnych i usług

• podział wytworzonych dóbr i usług

• wymianę podzielonych dóbr i usług

• konsumpcję wymienionych dóbr i usług, a więc użytkowanie dóbr, korzystanie z usług i spożywanie określonych dóbr.

Racjonalne gospodarowanie - jest jednym z kluczowych pojęć ekonomii, w myśl którego podmiot dokonuje takiej alokacji ograniczonych zasobów, które optymalizują korzyści, jakie z tego czerpie.

Zasada racjonalnego gospodarowania - może być sformułowana w dwóch wymiarach:

1. Maksymalizacja efektów, przy założonym poziomie nakładów.

2. Minimalizacja nakładów, przy założonym poziomie efektów.

Podział ekonomii ze względu na:

Ustalenia i wnioski:

Ekonomia pozytywna - ustala stany faktycznej, obecnej, przeszłej lub przewidywalnej rzeczywistości gospodarczej.

Ekonomia normatywna - opisuje zjawiska gospodarcze jednocześnie oceniając je i wskazując stany pożądane. Odpowiada na pytania:

Jak było? Jak jest? (+ ocena) Jak być powinno?

Szczegółowość badań:

Mikroekonomia - bada zjawiska zachodzące w pojedynczych podmiotach gospodarczych np. jedno gospodarstwo domowe, jedno przedsiębiorstwo oraz występujące w poszczególnych fragmentach gospodarki.

Makroekonomia - bada zjawiska zachodzące w skali całej gospodarki.

Mikroekonomia, a makroekonomia

Kryterium porównawcze	Mikroekonomia	Makroekonomia
Przedmiot badań	Przedsiębiorca ( teoria podaży), konsument (teoria wyboru konsumenta), rynek (np. motoryzacyjny)	Gospodarka w skali świata, kraju, regionu
Słowa kluczowe	Popyt, podaż, cena, rynek	Popyt zagregowany, dochód narodowy, PKB (produkt krajowy brutto), wskaźnik inflacji, stopa bezrobocia

Gospodarka narodowa (gospodarstwo narodowe, gospodarka krajowa)

Jest to całokształt działalności prowadzonej w sferze produkcji, podziału, obiegu i konsumpcji dóbr i usług w danym kraju.

Podstawowe podmioty gospodarcze:

Gospodarstwa domowe:

1. Konsumenci

2. Właściciele podstawowych czynników produkcji przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa:

1. Producenci dóbr i usług konsumpcyjnych, inwestycyjnych i produktów pośrednich.

2. Dysponenci czynników produkcji.

Obieg pieniężny i rzeczowy w gospodarce:

Dobra:

• substytucyjne - zastępcze, zamienne (masło i margaryna)

• komplementarne - uzupełniające się (samochód i benzyna)

Kategorie ekonomiczne - abstrakcyjne pojęcia (popyt, podaż)

Prawo ekonomiczne - kiedy zostaje sprawdzona zależność pomiędzy dwoma kategoriami ekonomicznymi

Prawo popytu - wraz ze wzrostem ceny danego dobra, zmaleje zapotrzebowanie na dobro, a wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie wzrośnie - ujemna funkcja ceny.

Prawo podaży - podaż danego towaru się zwiększa, jeśli wzrasta jego cena, natomiast obniżaniu się ceny towarzyszy spadek wielkości podaży.

Teoria ekonomiczna - trzeba zbadać zależności dwóch praw.

Prawo rynku - popytu i podaży (wraz ze wzrostem ceny ilość towarów rośnie) - dodatnia zależność

Krzywa możliwości produkcyjnych (KMP) zwana także krzywą transformacji.

Efektywne i nieefektywne rozwiązanie

Zad. 1

Zakład produkuje ręczniki kąpielowe i płaszcze kąpielowe. Tabela przedstawia ekonomicznie efektywne kombinacje możliwych do wyprodukowania obu dóbr.

Kombinacje	Miesięczna produkcja w sztukach	Miesięczna produkcja w sztukach
	Ręczniki kąpielowe	Płaszcze kąpielowe
X	7300	0
A	7000	1000
B	6500	2000
C	5100	3800
D	4000	5000
E	3000	5500
Z	0	6000

1. Wykreśl krzywą możliwości produkcyjnych zakładu

2. Jaki jest koszt alternatywy dodatkowego wyprodukowania 1000, 1200, 1800 sztuk płaszczy kąpielowych.

2. Koszt alternatywny - 1000 sztuk - 500 sztuk ręczników

1200 sztuk - 1100 sztuk ręczników

1800 sztuk - 1400 sztuk ręczników

Zad. 2

W centrum handlowym nie ma płatnych parkingów. Jednak znalezienie wolnego miejsca dla zaparkowania samochodu wymaga przeciętnie 30 minut krążenia po okolicznych ulicach. Czy takie rozwiązanie oznacza w rzeczywistości parkowanie bezpłatne?

Koszty:

• Paliwo

• Czas

• Nerwy

• Amortyzacja samochodu

• Ewentualne koszty stłuczki

Zad. 3

Właściciel sklepu i działki może:

1. Udostępnić innemu użytkownikowi parcelę bez sklepu za opłatą 3000zł rocznie

2. Odstąpić sklep bez działki innej firmie za opłatą 2500zł rocznie

3. Nadal prowadzić sklep, ponosząc rocznie koszty 5000zł, przy spodziewanych dochodach 9000zł rocznie i udostępniając innemu użytkownikowi parcelę za opłatą 3000zł rocznie.

Jakie są koszty alternatywne prowadzenia we własnym zakresie sklepu przez właściciela?

Odp. B

---