Prawo zach. masy-suma substr użytych w reakcji jest równa sumie masy produktów otrzym w reakcji. Np. CaO+H2O=Ca(OH)2, 56g+18g=74gprawo dział mas: iloraz iloczynu aktywności produktów reakcji chem. 

( podniesionych do odpowoednich potęg = ich współczynnikom stechiometrycznym w równaniu reakcji) przez iloczyn aktywności substratów ( w odpowoednich potęgach) jest wielk. stałą w stanie równowagi termodynamicznej.K=k₁:k₂.Jeśli reak przebiega nie w roztworze, lecz w fazie gazowej, wówczas we wrorze na st rów zamiast stężeń wprowadza się ciśnienie parcjalne. Np. dla reak synt amoniaku: N₂+3H₂↔2NH₃Wzór na termodynam stałą  równow reak jest matemat. sposobem wyrażenia prawa dział mas.Wzór na stałą rów jest nast.:K=p²_NH3/p³_H2xp_N2.

Cząstki element.Leptony(cząst. lekkie)a)foton-symbol v(hv), ładunek element 0,masa spoczynkowa(wg masy e) 0; b)pozyton-sym:e⁺(⁰₁e), ład el: +1; masa spocz: 1; /posiada antycząstkę/pozyton jest antyelektronem(antynegatonem e⁺). Mezony(dod, ujem, oboj)(cząs średnie)a)mezonπ⁺:sym:π⁺; ład el:+1; mas spocz: 273.b)mezonK⁺;sym:K⁺; ład el: +1; mas spocz 967.Bariony(cz.lekkie)a)proton:sym: p(¹₁p);ład el:+1;mas spocz:1836.b)neutron:sym:n(¹₀n);łąd el:0;mas spocz:1838.zastos izotopów:1.diagnostyka i terapia med.2.sterylizacja farmaceutyków i sprz med. 3.defektoskopia.4.bad mechanizmów reak chem np.: stwierdz,że proces estryfikacji przebiega według zapisu:

CH₃-C-O-H+H-¹⁸O-R'↔CH₃-C Po reakcii ¹⁸O wyst w estrze a nie w wodzie.liczba masowa:(A)-sumaryczna liczba prot i neutr. ^A_ZX( A-suma prot i neutr, Z-licz prot, A-Z-licz neutr) nuklid:zb atomów o określ jądrze at(tzn o określ licz prot i neutr). Każdy izotop pierw jest odrębnym nuklidem.izotony:- nuklidy o tej samej licz neutr, ale różn liczbie prot, np.: ¹⁴₆C i ¹⁶₈C.izotopy:zbiór at o tej samej liczbie prot, lecz różnej liczbie neutr. ¹²₆C ¹³₆C

¹⁴₆C.izobary:nuklidy o tej samej liczbie masowej, lecz różn się licz at: ⁴⁰₁₈Ar i ⁴⁰₂₀Ca. Czas poł rozp:okres, po którym liczba at pierw zmniejsz. się o połowę N=N₀/2, czas połowiczn rozpadu różn pierw promieniotw znacznie się różni, w czasie kolejn okresów połow rozp ilość pierw zmn się w tym samym stosunku,tzn.2:1.reguły przes sodd i fajansa:1. po wypromieniowaniu cząstkiβ powst nowy pierw, przesun w ukł okr o jedno mce w prawo(o liczbie at wyższej o jedność w stos do pierw macierzystego)np.rad→aktyn ²²⁸₈₈Ra-⁰_-1e→²²⁸₈₉Ac.2.po wyprom cząstkiα powst nowy pierw o liczbie masowej A mniejsz o 4 jednostki masy i jest przes w ukł okr o 2 msca w lewo w stos do macierzyst, pon ubyły 2 protony.np.rad→radon ²²⁶₈₈Ra-⁴₂α→²²²₈₆Rn.Zakaz Pauliego:w danym atomie nie mogą występować dwa el mające te same kombinacje wartości wszystkich czterech liczb kwatn.Reguła Hunda: najkorzystn energetycznie jest takie zapełnianie orbitali elektronami, przy kt licz el niesparow jest jak najw. Kwant model bud atomu: elektr wykaz dwojaki character: korpuskularny i falowy: potwierdzeniem falowej bud el są zjaw dyrakcji i interfer. El w atomie traktowany jest jako fala stojąca o dłλ,kt drgania opisuje się funkc falową ψ.Model atomu Rutherforda:(planetarny model budowy at)w jądrze at skoncentrow jest przwie cała masa at.Wnioski:-dod jądro, ujemne(równoważące) ład el;-średn at ok. 10^-10m;-śr jądra at ok. 10^-15m (po powiększ śr jądra at do 0,01m: śr at wynosiłaby1000m)[rys]przechodzenie cząstek α przez materię model at Bohra-zakładał, że el w at nie może mieć dowoln en, czyli nie może przebywać w dowolnej odległości od jądra at. Rozmieszcz el decyd o właściw fiz i chem pierw.postulaty1.el znajd się tylko na ściśle określ poziomach en.2. emisję lub absorpcję kwantu en opisuje zależność:E=hxv.el znajd się zliżej jądra at posiad niższy zasób en. Liczby kwantowe- okr stany energet el i są zespołem wartości, dla kt równ falowe ma realne rozw.1. główna liczba kwant -n;możliwe war liczbowe:1-7; znaczenie liczby:okr poziom energet, równ odl od jądra;nazwa właściw określonych przez licz kwan:powłoka el 2. poboczna licz kw:n;liczby całkow od 0 do n-1; okr zróżnic en potenc w ramach danego poziomu en oraz kształt orbirali; podpowł elektr. 3. magnet licz kwan:m; od -1 do +1; okr orient przestrzenną pól magn el;elektr orbital at.4. spin licz at;m_s;±1/2;okr rzut własn momentu pędu el, zwan spinem, na wybr kier w przestrzeni; spin. *W okr

wyst stały wzrost poten joniz ze wzrostem licz at. Decyd tutaj 2czynniki. Po pierw, ład jądra wzr od lewej str do prawej a po drugie, prom at mal w kier od lewej strony do prawej.potencjał jonizacji rośnie, ponieważ im bliż jądra znajd się el, tym trudn jest go oderwać. Pot jon-en potrz do oderw najsł związ z at el.powinow el-ilość en, wydz podczas przył el do obojętnego at w st gzowym, jest miarą powinowadztwa el-owego danego at.elektrouj wg Paulinga- przyją,ze elektr pierw wykazuj najw tendencę do przyj el, tj fluoru=4,0 i nast. Obl elektrouj innych pierw. Za pom wart elektr-ści można ocenić udział wiąz jonowego.reaktywność pierw. Wzrost elektroujemn i wzrost potencj jonizacji →↑.wzrost prom at i wzr właściw metaliczn i redukujących ←↓.potencjał jonowy=ładunek/ promień.wiązania wodorowe-powst wtedy gdy at wod połaczony jest z silnie elektroujemn at Anp azotu, tlenu, fluoru, natomiast at B musi mieć wolną parę elektronów.wiz wod decydują o komplementarności zasad występuj w kwasach nukleinowych, a tym samym o przekazywaniu inf genet.wiązanie metaliczne- el mogą się swobodnie przesuw w metalu, tw tzw.:gaz elektronowy”,w kt są zanurzone dodatnio naładowane jony met, zw zrębami atomowymi.el wal w metalach są zdelokalizawane.stopień dys. elektrolitu określa się stosunkiem liczby moli cząsteczek zdysocjowanych na jony do liczby moli cząst subst rozp. α=x/n. Stała dys.jest wiel st w okr tem, niezal od stęż, i z tego względu może służyć jako miara mocy elektrol. Im elekt jest mocniejszy, tym wartość stałej K jest większa.pH-wart liczbowa ujemn log dziesiętn ze stż jonów wodorowych. kwasowość aktualna i ogólna:aktualna-dotyczy tej części kwasowych at wodoru, kt w roztw wyst w post jonów wodor. Możemy je oznaczyć m.in. przez pomiar pH roztw.ogólna- wyr całkow stęż kwasowych at wodoru w roztw, wyst zarówno w post zdysocj jak i niezdysocj, kt w reakcji z zsa uleg zobojętn. Kw og oznacza się na drodze ilościowego zobojętnienia roztw kwasu zasadą. Jest ona jednak dla kw mocnych i sł przy tym samym stęż mol jonów wodorowych w kw

---