Czym się charakteryzują ograniczone prawa rzeczowe ? Wymień je i omów.
Pod pojęciem ograniczonych praw rzeczowych rozumiemy uprawnienia pewnych osób do korzystania z cudzej rzeczy.
Prawami rzeczowymi ograniczonymi są:
Użytkowanie;
Służebność;
Zastaw;
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, do domów jednorodzinnych i lokali mieszkalnych budowanych w celu przeniesienia ich własności na rzecz członków;
Hipoteka.
Użytkowanie jest uprawnieniem osoby uprawnionej (użytkownika) do korzystania z rzeczy cudzej i pobierania jej pożytków. Użytkownik jest obowiązany zachować rzecz w należytym stanie i korzystać z niej zgodnie z jej przeznaczeniem i z zasadami prawidłowej gospodarki. Użytkowanie jest prawem niezbywalnym. Wolno natomiast użytkowaną rzecz wydzierżawić lub oddać w najem.
Służebność jest to obciążenie nieruchomości pozwalające uprawnionej osobie na korzystanie z niej w określony sposób albo pozwalające jej żądać , aby właściciel nieruchomości nie wykonywał określonych uprawnień wynikających z prawa własności.
Rozróżniamy :
Służebność gruntową;
Służebność osobistą.
Służebność gruntowa stanowi obciążenie nieruchomości zwanej służebną na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości uprawnionej zwanej władnącą lub na rzecz określonego przedsiębiorstwa. Przykładami służebności gruntowej są : służebność drogi koniecznej, służebność przegonu bydła do wodopoju , zakaz wznoszenia wysokich budynków przesłaniających światło słoneczne. Służebności gruntowej nie można uczynić przedmiotem transakcji (sprzedać, darowizna).
Służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości przysługującym oznaczonej osobie fizycznej i wygasa najpóźniej z jej śmiercią np. prawo lokatora do korzystania ze strychu. Zastaw stanowi zabezpieczenie wierzytelności konkretną rzeczą ruchomą oddaną w posiadanie wierzycielowi - zastawnikowi przez dłużnika - zastawcę. Istota zastawu polega na możliwości wyegzekwowania wierzytelności przez zastawnika z przedmiotu zastawu i to z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi zastawcy, jeżeli zobowiązanie zastawcy będącego dłużnikiem wobec zastawnika nie zastanie wykonane w terminie.
Spółdzielcze prawo do lokalu występuje w dwóch formach:
jako lokatorskie prawo do lokalu,
jako własnościowe prawo do lokalu i domu jednorodzinnego.
Lokatorskie prawo oznacza jedynie możliwość korzystania z mieszkania ,a nie rozporządzenia nim. Nie stanowi ograniczonego prawa rzeczowego. Prawo rozporządzenia daje natomiast posiadane prawo własności lokalu i domu jednorodzinnego. Może być też ono przedmiotem sprzedaży, darowizny na rzecz osoby, która jest członkiem spółdzielni.
Może też być przedmiotem spadku i hipoteki.
Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, stanowiącym zabezpieczenie wierzytelności pieniężnej na nieruchomości. Warunkiem zaistnienia hipoteki jest umowa między wierzycielem, a dłużnikiem hipotecznym oraz jej wpis do księgi wieczystej. Niewykonanie zobowiązania przez dłużnika, daje wierzycielowi prawo zaspokojenia swojej należności obciążonej nieruchomości z prawem pierwszeństwa przed osobistymi wierzycielami dłużnika.