Stoicy

• historia szkoły filozoficznej:

• stara szkoła

• wytworzenie i rozwinięcie systemu stoickiego

• główni przedstawiciele: Zenon z Kition, Chryzyp

• średnia szkoła

• zapewniła tej szkole dojście do Rzymu

• złagodziła etyczny rygoryzm starej szkoły

• główni przedstawiciele: Panaitios, Poseidonios

• młodsza szkoła

• interesowała się mądrością życiową i moralnością

• główni przedstawiciele: Seneka, Epiktet, cesarz Marek Aureliusz

• stoicy dzielili filozofię (alegoria sadu owocowego) na:

• logikę (mury otaczające sad)

• fizykę (drzewo)

• etykę (owoce)

Logika

• sylogistyka - dodanie 5 wnioskowań hipotetycznych, czyli dysjunktywnych, z których powinno dać się wyprowadzić wszelkie prawomocne wnioskowania

• filozofia języka - zajmowanie pochodzeniem słowa

• każde słowo ma swoje źródło

• semantyka - odróżnienie elementu znaczącego, znaczenia i przedmiotu rzeczywistego

• element znaczący - twór dźwiękowy

• znaczenie - produkt działalności duchowej

• przedmiot rzeczywisty - sens nadany przez rozum

• teoria poznania - wszystko co materialne może być postrzegane, czyli odznaczone w stanie naszej materialnej duszy

• pojęcia powstają poprzez powiązanie wrażeń między sobą i nadanie im znaczeń

• rozum przekształca przedstawienia w pojęcia

• uchwycenie przedmiotu zakłada odbicie go we własnej duszy, które potwierdza zdrowo działający rozsądek

Fizyka

• bytem jest tylko to, co czuje i działa, czyli ciało

• podział świata:

• materia (hyle) - zasada bierna

• rozum świata (logos) - przenika materię bierną i odpowiada za jej rozwój

• logosem był Bóg, pierwotna siła stwórcza

• zawierał w sobie zalążek wszelkiego istnienia

• z jego rozumności wynika celowy i planowy porządek rzeczy i zdarzeń

• ten porządek rzeczy to przeznaczenie, a cel to opatrzność - przed opatrznością i przeznaczeniem nie ma ucieczki

• elementem pierwotnym świata był ogień, z niego wyłoniły się pozostałe żywioły (powietrze, woda, ziemia) - ciepło stanowi życie, tchnie je w dusze i w świat

• cykliczność rozwoju świata - powstaje on z ognia i w ogień się przemienia

Etyka

• przyczynowo i teologicznie określony bieg rzeczy świata - człowiek nie decyduje o okolicznościach zewnętrznych, może tylko przybrać odpowiednią postawę

• celem człowieka jest życie zgodne z naturą

• sposób na osiągnięcie harmonii

• eliminacja z życia uczucia, afektów i nadmiernych popędów

• popęd staje się afektem dopiero gdy rozum uzna wartość jego przedmiotu

• idealnym stanem wolności od emocji jest apatia

• rodzaj uczuć

• przyjemność

• smutek

• żądze

• strach

• stoicy dzielą zjawiska na dobre (cnoty), złe (przeciwieństwa cnót) i obojętne

• wybierając spośród rzeczy obojętnych powinniśmy się kierować tym, co naturalne

• są działania dobre i złe, ale także średnie, wynikające z istnienia natury

• cnota - moralne ujęcie wartości rzeczy, z niej wywodzą się sprawiedliwość i roztropność

• jest poznaniem

• można się jej nauczyć i nie można stracić

• stanowi podstawę rozumowego odnoszenia się do rzeczy

• oikeinsis - moralne dążenia człowieka zawierają się w jego naturalnych uwarunkowaniach - człowiek wie, co jest dobre, a co złe i dąży do samozachowania

• jednostka należy do każdej zbiorowości, do której jest przypisana, a nie tylko do siebie

1

Historia filozofii - Stoicy

---