Metody ochrony przed chwastami.
I Metody zapobiegawcze(profilaktyczne, pośrednie).
1. Używanie do siewu nasion dobrze oczyszczonych. Materiał kwalifikowany.
2. Racjonalne zmianowanie roślin.
3. Zastosowanie przefermentowanego obornika i kompostu.
4. Niszczenie chwastów na terenach nieuprawianych. Niszczenie resztek pożniwnych.
5. Stwarzanie dobrych warunków dla wzrostu i rozwoju roślin uprawianych:
-optymalny termin wysiewu
- ilość i sposób wysiewu (optymalna obsada roślin)
-nawożenie
- dobór odmian
- porwane i terminowe zabiegi agrotechniczne
- regulowanie stosunków wodnych na glebach podmokłych
- utrzymanie wysokiej aktywności biologicznej gleby (metoda agrotechniczna)
6. Metody hodowlane. Wprowadzenie genu odporności na herbicyd selektywny.
7. Kwarantanna (zapobieganie rozprzestrzeniania się organizmów szkodliwych podlegających obowiązkowi zwalczania).
II Metody bezpośrednie.
1.Mechaniczne.
Zespoły zabiegów mechanicznych:
- pożniwne
- przedsiewne jesienne
- przedżniwne
- przedsiewne wiosenne
- pielęgnowanie roślin
2. Biologiczne.
- wykorzystanie żywych organizmów
- owadów
- patogenów gł. grzybów, produkcja mykoherbicydów (metabolit związku wytwarzanego przez promieniowce Streptomyces hygroscopis Basta s.a. ).
3. Fizyczne.
-termiczne- wypalanie chwastów gazem
- ściółkowanie gleby stosowanie folii polipropylenowej przy pełnym słońcu -solaryzacja)
- fale elektromagnetyczne
- promieniowanie
4. Wykorzystanie substancji pochodzenia naturalnego (alleloherbicydy).
- ściółka
- słoma
Allelopatia- to szkodliwy lub korzystny wpływ o charakterze biochemicznym jednej rośliny na drugą włączając mikroorganizmy. Termin allelopatia odnosi się do każdego procesu obejmującego wtórne matabolity lub czynniki biologiczne mające wpływ na wzrost i rozwój systemów biologicznych.
5. Chemiczne.
- opryskiwanie
- stosowanie granulatów
Środki ochrony roślin- substancje aktywne lub preparaty zawierające jedną lub wiele substancji aktywnych w postaci dostarczonej użytkownikom.
substancja aktywna - substancja biologicznie czynna
Podział chemicznych środków ochrony roślin.
Zoocydy
- insektycydy (owadobójcze)
- akarycydy (roztoczobójcze)
- namatocydy (nicieniobójcze)
- rodenocydy (gryzoniobójcze)
- moluskocydy (ślimakobójcze)
-herbicydy (chwastobójcze)
- fungicydy (grzybobójcze)
- bakteriocydy (bakteriobójcze)
Forma użytkowa- postać w jakiej produkt(preparat) handlowy trafia do użytkownika.
Składa się z:
- s. b. cz. (aktywny) -może być kilka substancji.
- nośnika (nieaktywny) np. talk, kaolin, olej mineralny
- substancji pomocniczych np. substancji powierzchniowo- czynnych (nie zawsze wchodzi w skład, gdy jej nie ma stosuje się adiutant tzw. wspomagacz pomaga rozprowadzić formę na liściach.)
Miernikiem szkodliwości chwastów jest: wielkość tzw. plonu uratowanego uzyskanego poprzez skuteczną likwidacje zachwaszczenia.
Próg zagrożenia- stanowi liczbę siewek chwastów przed opryskaniem rośliny, na podstawie której można przewidzieć, że stosując odpowiedni herbicyd przyrost plonu (ziarna) pokryje koszt zabiegu.
Konkurencja rozpoczyna się kiedy bezpośrednie zapotrzebowanie w czynnik pojedynczy niezbędny czynnik spada poniżej łącznego zapotrzebowania roślin.
Dwie rośliny konkurują między sobą wówczas gdy wzrost jednej z nich lub obu został osłabiony czy też pokrój porównaniu do wzrostu czy kształtu roślin rosnących w izolacji.
Środki chemiczne w obronie przed chwastami.
Integrowana ochrona roślin- (integracja metod ochrony roślin) polega na łączeniu efektywnych, środowiskowo bezpiecznych i społecznie akceptowanych metod biologicznych, agrotechnicznych i chemicznych, które utrzymują populację agrofagów poniżej progu szkodliwości.
Podział herbicydów ze względu na:
1 .Zakres działania.
2. Sposób oddziaływania.
3. Sposób stosowania.
4. Termin stosowania.
5. Zależności od przynależności do grupy chemicznej.
Herbicydy:
1. nieselektywne (gdy nie ma rośliny uprawnej- nie wzeszła, roślina posiada zmodyfikowane odporne geny)
2. selektywne( źle zastosowany staje się nieselektywny):
- kontaktowe (niszczenie w miejscu kontaktu- dolistnie)
- systemiczne (wnikają do rośliny uprawnej) dzielimy je na: dolistne, doglebowo-dolistne, doglebowe.
Termin stosowania:
- przed siewem
- po siewie( przed wschodami, po wschodach)np. gdy duże zachwaszczenie pola
Gdy jesienią było sucho to chwasty nie wzeszły i herbicyd stosujemy wiosną.
Herbicydy:
1.Nazwa handlowa.
2. Grupa chemiczna.
3. Nazwa zwyczajowa s. b. cz. (substancji aktywnej s. a.) i jej % zawartość.
4. Forma użytkowa.
5. Toksyczność, zaleganie w glebie i sposób działania.
6. Stosowanie:
- roślina uprawna
- chwasty niszczone
- chwasty odporne
- warunki uprawne- termin, sposób, dawka.
7. Przeciwwskazania.
Stosowanie herbicydów:
Zalety.
- wczesne usunięcie konkurencji chwastów
- zmniejszenie liczby zabiegów uprawowych
- mniejsze koszty pielęgnacji roślin (np. okopowych warzyw)
- ułatwienie zbioru
Wady.
- uodparnianie się chwastów
- kompensacja chwastów pozostawienie na polu gatunku niezwalczonego herbicydem
- pozostałości w glebie i roślinach oraz wpływ na środowisko glebowe
Przyczyny selektywności herbicydów.
1.Czynniki fizyczne.
- termin i sposób stosowania wyklucza kontakt z rośliną uprawną
- przedział czasowy pomiędzy zastosowaniem herbicydu a siewem rośliny uprawnej
- siew na odpowiednią głębokość
- odrębne właściwości rośliny uprawnej i chwastu.
2. Czynniki morfologiczno- anatomiczne.
-kształt liści
3. Czynniki fizjologiczno- biochemiczne.
Kryteria doboru herbicydów.
1. Zakres działania
- rodzaj i liczba niszczonych gatunków chwastów
- efektywność
2. Toksyczność
-bardzo toksyczne Tx
- toksyczne T
- szkodliwe Xn
- pozostałe
Toksyczność ostra-zdolność substancji do wywołania efektu toksycznego po jej podaniu do organizmu w dawce jednorazowej lub po jednorazowym narażeniu.
LD50- statystycznie obliczona na podstawie wyników badań ilości substancji chemicznej, która powoduje śmierć 50% organizmów badanych. Na jej podstawie określa się dawkę toksyczną.
- klasa toksyczności
- okres karencji i prewencji
Okres karencji- czas, który powinien upłynąć od dnia zastosowania środka ochrony roślin do dnia zbioru roślin przeznaczonych do konsumpcji.
Okres prewencji- czas po zastosowaniu środka ochrony roślin, w którym człowiek i zwierzęta nie powinny stykać się ani przebywać w miejscach gzie środek został zastosowany.
3. Cena preparatu.
4. Substancja biologicznie czynna i forma użytkowa preparatu.
5. Dawka, termin i sposób stosowania.
6. Wrażliwość odmian roślin uprawnych.
7. Trwałość.
8. Wpływ narośliby następcze.
9. Mechanizm działania preparatu.
10.Informacje szczególne(np. możliwość mieszania herbicydu z innymi s. b. cz. , wymagania klimatyczne).
Zagrożenia chwastami roślin zbożowych.
Chwasty zbóż ozimych: jednoliścienne miotła zbożowa, perz właściwy, dwuliścienne tasznik pospolity, chaber bławatek, maruna bezwonna, mak polny, gwiazdnica pospolita, tobołki polne, fiołek polny, ostrożeń polny(wieloletni), przytulia czepna(trudna do zniszczenia)
Chwasty zbóż jarych: jednoliścienne owies głuchy, perz właściwy, dwuliścienne rumian polny, ostrożeń polny, komosa biała, poziewnik szorstki, maruna bezwonna, rumianek polny, rdest ptasi, rzodkiew świrzepa, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, tobołki polne, fiołek polny, przytulia czepna, Janota różowa, Janota purpurowa.
Chwasty kukurydzy: jednoliścienne perz właściwy, chwastnica jednostronna dwuliścienne komosa biała,
Pytania z zajęć.
1.W jaki sposób można zniszczyć owies głuchy w owsie siewnym?
Nie da się nie matackiego środka.
2. Jakiego zachwaszczenia można się spodziewać w pszenicy wysiewanej w zmianowaniu zbożowym z przewagą zbóż ozimych?
Miotła zbożowa, perz właściwy, maruna bezwona, przytulia czepna, liczne gatunki dwuliścienne.
Zagrożenie chwastami ziemniaków.
Chwasty ziemniaków: jednoliścienne chwastnica jednostronna, perz właściwy dwuliścienne szkarłat szorstki, rumian polny, ptasznik pospolity, chaber bławatek, komosa biała, rdest ptasi, powojowy, kolankowy, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, tobołki polne, fiołek polny.
Zwalczanie komosy białej i chwastnicy jednostronnej w ziemniakach.
Dual 960 EC + Afalon Dysp. 450SC
1,5-1,8l/ha + 2l/ha (po ostatnim obredleniu)
Zagrożenie chwastami rzepaku.
Chwasty rzepaku: masowo- jednoliścienne miotła zbożowa, perz właściwy, samosiewny zbóż dwuliścienne maruna bezwonna, rumian polny, przytulia czepna, chaber bławatek, mniej konkurencyjne- gwiazdnica pospolita, bratek polny, tasznik pospolity, przetacznik polny, janoty.
Zwalczanie maruny bezwonnej i miotły zbożowej w rzepaku.
1.Butisan %00 S.C. 2-3l/ha bezpośrednio posiewie na starannie uprawionąglebę.