18. Wojciech Bogusławski- Ojcem sceny narodowej.

Informacje wstępne:

• Działalność polskiej sceny narodowej wiązała się z panującymi w kraju nastrojami. Odbijała wznoszącą się falę patriotyzmu, walkę o uratowanie niepodległego bytu narodu, jego odnowę moralną itd.

• Wystawiane sztuki miały ścisły związek z aktualnymi wydarzeniami.

• Ulegają nasyceniu tendencje aluzyjne w sztukach. (np. Cud mniemany…)

• Widownia teatru pełniła funkcję swego rodzaju zgromadzenia narodowego, na którym wyzwalane były uczucia patriotyczne, emocje, otwartość na manifestacje.

• Publika obejmuje różne warstwy społecznie, a z jej sądami musieli liczyć się dyrektorzy teatru.

• Podnosi się poziom i wzrasta znaczenie sceny narodowej w życiu kulturalnym stolicy.

Bogusławski:

- Dyrektor polskiej sceny narodowej w latach 80/90tych. Aktor, reżyser, autor, organizator.

- Jako jeden z pierwszych przedstawicieli świeckiej inteligencji szlacheckiej decyduje się obrać pogardzany dotąd zawód aktora. .

- dzięki opiece szambelana królewskiego Woyny, sprawującego funkcję „dworskiego inspektora teatru” oraz poparciu francuskiego aktora i śpiewaka operowego Ludwika Montbruna wybija się w teatrze na jedno z czołowych miejsc.

- podejmuje prace autorskie, adaptuje, tłumaczy francuskie komedie pomolierowskie i dramy, jest oryginalnym nowatorem,

- przyczynia się do wystawienia pierwszej polskiej opery komicznej („Nędza uszczęśliwiona”) we własnej przeróbce- rozpoczyna bujny okres w historii sceny narodowej, okres rozwoju opery komicznej,

- Stowarzyszenie Aktorów Narodowych uczyniło Bogusławskiego „założycielem opery polskiej”.

- w 1785 r. zostaje mianowany dyrektorem zespołu polskiego, a niedługo zaczęły mu podlegać także trupy zagraniczne.

- popada w niełaskę u króla (nieznane powody)- zaczyna więc występy poza granicami kraju, w Wilnie, Grodnie, Dubnie, Lwowie.

- w trakcie tych wędrówek szerzy kulturę teatralną, zyskuje miłośników polskiej sceny.

- Na początku lat Sejmu wielkiego, prorosyjska polityka króla doprowadza do klęski teatry, który odnawia się dopiero w momencie, gdy Stanisław August decyduje się na kompromis z siłami obozu patriotycznego- nawołuje wtedy Bogusławskiego o powrót do kraju.

- Nowy okres w dziejach polskiej sceny otwiera Bogusławski przeróbką opery komicznej pt. ”Ogrodniczka zamyślona”.

- Wkrótce nastąpiły ważne zmiany w sytuacji prawnej teatru, sejm uchwala zniesienie monopolu teatralnego, co umożliwia Bogusławskiemu bardziej samodzielną działalność.

- Następuje prawdziwy rozwój teatru, na jego czoło wybijają się utwory nowatorskie, związane z atmosferą Sejmu Wielkiego i Insurekcji.

- wystawia się komedie Polityczne (Powrót posła), dramy mieszczańskie, tragedie, dramy historyczne, opery przede wszystkim komiczne z „cudem mniemanym” Bogusławskiego jako szczytowym punktem rozwoju sceny narodowej.

---