Temat: Metoda przypołudnikowa

Jest to rozszerzenie metody szerokościowej, która polega na wyznaczeniu współrzędnych geogr. Punktu wytycznego B, który powstaje w wyniku przecięcia AKP z południkiem pozycji zliczonej. Zakładamy, że w momencie obserwacji CN jesteśmy na południku którego wartość jest równa wartości lambdy zliczonej (moment górnej lub dolnej kulminacji). W praktyce ogranicza się to do jednego momentu tj. górnej kulminacji. Dolną kulminację możemy obserwować tylko w przypadku ciał okołobiegunowych.

Obrazuje to wzór:

Gdzie:

• HS - wysokość astronomiczna południkowa (kulminacyjna);

• Hs - wysokość astronomiczna przypołudnikowa (przed lub pokulminacyjna);

• 
  - różnica wysokości astronomicznych pomiędzy momentem kulminacji a momentem pomiaru (przed lub po kulminacji)

Gdzie:

• 
  - różnica pomiędzy wysokością południową (kulminacyjną) a przypołudnikową (przed lub pokulminacyjną);

• HAcn - miejscowy kąt godzinny cn na moment obserwacji;

• 
  dla górnej kulminacji cn przy
  oraz
  dla górnej kulminacji cn przy
  oraz dla dolnej kulminacji cn
  

• H - wysokość południkowa (kulminacyjna)

Granica stosowania metody przypołudnikowej:

W celu określenia graniczy przedziału czasowego stosowania metody przypołudnikowej należy pierwszy (główny) człon poprawki przypołudnikowej przekształcić do postaci:

Tworząc pochodną
w zależności od czasu t i zgodnie z założeniem przyrównując
do jedności, otrzymamy wyrażenie pozwalające na obliczenie tej granicy w minutach czasowych:

Różnicę wysokości astronomicznych
oraz granicę stosowania metody przypołudnikowej obliczamy, korzystając ze specjalnych „tablic przypołudnikowych” znajdujących się m.in. w tablicach nawigacyjnych „TN - 74” i starszych.

W tablicach „TN - 74” są to tablice oznaczone nr 13, 13a, 13b i 13c. I tak:

• Z tablicy nr 13 obliczamy wartość współczynnika K dla argumentów: szerokość geograficzna pozycji zliczonej „
  ” oraz deklinacja cn „
  ”, obie wartości obliczone na moment obserwacji cn;

• Z tablicy nr 13a obliczamy wartość pierwszego członu z równania
  dla argumentów: „K” oraz miejscowy kąt godzinny cn „HA_cn” (obliczony na moment obserwacji);

• Z tablicy 13b obliczamy wartość drugiego członu z równania
  dla argumentów: astronomiczna wysokość południkowa „H_s” oraz wartość pierwszego członu równania
  ;

• Z tablicy 13c obliczamy granice metody przypołudnikowej dla argumentów: deklinacja „
  ” oraz szerokość „
  ”. Granica stosowania to moment obserwacji
  obliczona wartość.

W przypadku górnej kulminacji dodajemy
, natomiast w przypadku dolnej kulminacji odejmujemy
.

Przy metodzie przypołudnikowej, nasz drugi parametr - azymut - będziemy musieli obliczyć:

• Metoda analityczna

• Tablice ABC

• Tablice HD605

---