Filtracja kłębkowa
Filtracja kłębkowa to proces fizyczny, który polega na przechodzeniu wody osocza oraz rozpuszczalnych w niej substancji drobnocząsteczkowych (o masie cząsteczkowej poniżej 70 000) przez błonę filtracyjną w kłębkach, do światła torebki. Przesącz ten nazywamy moczem pierwotnym. Spośród prawidłowych składników osocza przez błonę filtracyjną nie przenikają białka, z wyjątkiem nieznacznej ilości albumin. Filtracja dokonuje się przez "potrójny" filtr. Pierwszym elementem filtru jest śródbłonek naczyń włosowatych zatrzymujące elementy morfotyczne krwi. Drugą barierę stanowi błona podstawna komórek nabłonka kanalika, uniemożliwiająca filtrację większości cząsteczek białkowych. Trzecia warstwą filtru jest cienka błona zamykająca szczeliny między komórkami nabłonkowymi nefronu. Wielkość filtracji kłębkowej zależy od:
1. Wielkości powierzchni filtracyjnej kłębków,
2. Przepuszczalności błony filtracyjnej,
3. Ciśnienia filtracyjnego.
Całkowita powierzchnia filtracyjna obu nerek jest mniej więcej równa powierzchni ciała. Jej wielkość zależy od liczby kłębków.
Zdolność substancji do przenikania przez barierę filtracyjną zależy od cząsteczek oraz od kształtu i ładunku elektrycznego.
Czynnikiem napędowym procesu filtracji jest ciśnienie filtracyjne (Pf). Jego wielkość jest wypadkową ciśnienia hydrostatycznego krwi w naczyniach włosowatych kłębka (Ph), ciśnienia onkotycznego w naczyniach włosowatych kłębka (Po) oraz ciśnienia hydrostatycznego we wnętrzu torebki kłębka (Pt). Współzależności te można przedstawić wzorem:
Pf = Ph - (Po + Pt)
Ciśnienie hydrostatyczne w naczyniach włosowatych kłębka wynosi ok. 70 mm Hg i jest utrzymywane na stałym poziomie, nawet przy zmianach ogólnego ciśnienia tętniczego w granicach 80-200 mm Hg.
Ciśnienie onkotyczne osocza jest zależne od stężenia białek, zwłaszcza albumin i wynosi ok. 30 mm Hg. Jest to siła działająca w kierunku przeciwnym do ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach kłębkowych.
Ciśnienie hydrostatyczne we wnętrzu torebki kłębka, podobnie jak ciśnienie onkotyczne osocza, "utrudnia" filtrację. W warunkach fizjologicznych wynosi ono ok. 10 mm Hg.
Wobec powyższego ciśnienie filtracyjne wynosi 30 mm Hg.