plik


ÿþFunkcja i obraz subkultur mBodzie|owych na tle wspóBczesnego spoBeczeDstwa.  Ju| sama przynale|no[ mBodego czBowieka do nieformalnej struktury, która z zaBo|e- nia neguje otaczajc nas rzeczywisto[, jest czym[ niepokojcym. 1Stwierdzenie to, odnosz- ce si do subkultur mBodzie|owych, jest priorytetem dla policji w jej polityce wzgldem mBo- dzie|y. Walczc z przestpczo[ci nieletnich i uzale|nieniami dopatruje si ich przyczyn mi- dzy innymi w przynale|no[ci do subkultur. Pojcie socjalizacji jako jedno z podstawowych poj w socjologii zostaBo dokBadnie omówione. Ja postaram si omówi  wygld subkultury - to, w jaki sposób jest definiowana, po- strzegana , jak wpisuje si w zhierarchizowan, kierujca si normami i |dajc okre[lonych postaw rzeczywisto[ spoBeczn. MBodzie| wstpujca do subkultur jest w wieku socjalizacji rozwojowej, czyli po okre- sie dzieciDstwa, ale z zachowaniem cigBo[ci z poprzedniego okresu, a wic jeszcze nie jed- nostk dorosB i w peBni uksztaBtowan.2 Trzeba jednak odpowiedzie sobie na pytanie, czym wBa[ciwie jest subkultura, przez niektórych socjologów nazywana zamiennie podkultur lub kontrkultur. Z pewno[ci odpowiada na potrzeby mBodzie|y w okresie dorastania, inaczej nie byBoby chtnych - nale|y pozna przyczyny uczestnictwa w subkulturze. Czy uczestnictwo w niej przynosi rzeczywi[cie tylko negatywne skutki w procesie socjalizacji, jak stwierdza ra- port policji? Czy mo|e wnosi te| pozytywne warto[ci i uczy jednostk , jak funkcjonowa jako dorosBy w spoBeczeDstwie? I W socjologii pocztkowo miaBo znaczenie wyBcznie pejoratywne, sama etymologia sBowa podkultura, czy tez subkultura oznacza co[ ni|szego, mniej warto[ciowego. OdnosiBo si do grup spatologizowanych, sBu|yBo badaczom za sztandarowe okre[lenie powstaBych wte- dy gangów mBodzie|owych. T opcj rozumienia sBowa subkultura przedstawiaj Cloward i Ochlin. Ich zdaniem brak mo|liwo[ci sukcesu na drodze legalnej rodzi trzy formy uczestnictwa w podkulturach: typowo przestpcz, podkultur konfliktu i podkultur wycofania si. W pierwszej z nich trudno mówi o nieprzystosowaniu, gdy| polega ona na przyswajaniu sobie przez mBodzie| przestpczych wzorców ze [wiata dorosBych, gdzie konflikt z prawem uznawany jest za nor- m. Podkultura konfliktu wystpuje na obszarach o du|ej niestabilno[ci i mobilno[ci czBon- ków, gdzie dostp do wzorów dorosBych przestpców jest ograniczony i mBodzie| uczy si od rówie[ników i s to przede wszystkim bójki i wandalizm. Trzecia wreszcie podkultura, wyco- fania si, nazywana jest tez podkultur podwójnie przegranych. Nie uznajc ani oficjalnych , 1 2 Norman Goodman,  Wstp do socjologii , PoznaD 1997, s. 368 ani przestpczych dziaBaD za godne na[ladowania, mBodzie| popada w alkoholizm i narkoma- ni. Subkultur pojmuj podobnie autorzy  SBownika socjologicznego , Krzysztof Olech- nicki i PaweB ZaBcki, nie wymieniaj jednak drugiej formy zjawiska- podkultury konfliktu. Co ciekawe, w badaniach na temat subkultur, przeprowadzanych w[ród mBodzie|y, mniej ni| jeden procent okre[liBo subkultur jako pojcie negatywne. Socjologowie amerykaDscy wprowadzili zupeBnie odmienne rozumienie subkultury. Subkultur nazywano grup etniczn, religijn, nawet zawodow. MówiBo si o subkulturze amerykaDskich Murzynów, subkulturze zielono[witkowców czy subkulturze maklerów gieB- dowych., idc dalej tak|e o subkulturze uczniów czy harcerzy. W takim ujciu subkultura jest segmentem kultury i nie podlegaBaby warto[ciowaniu na lepsze - gorsze, ni|sze - wy|sze. Do- piero w latach 60-tych terminem subkultury zaczto okre[la zjawiska kultury mBodzie|owej, jednak w definicji nie wskazywano na |adne specyficzne cechy danej grupy. Pojciem pod- kultury okre[lono zbuntowan mBodzie| przeciwstawiajc si utrwalonym spoBecznie nor- mom. Aby podkre[li konflikt midzy mBodzie| a starszym pokoleniem reprezentujcym utrwalone spoBecznie normy, zwyczaje, warto[ci zaczto u|ywa terminu kontrkultura. Anna Wyka opisuje proces, w którym faz wstpn jest subkultura, po[redni kontr- kultura, a ostateczn kultura alternatywna. Subkultura to okres powstawania grup mBodzie|o- wych, które od reszty spoBeczeDstwa chc si odró|ni raczej powierzchownie, przez styl za- bawy i spdzania wolnego czasu, postawy, sBownictwo. Wszystkie postawy i poczynania mieszcz si jednak w porzdku spoBecznym, a subkulturowe wzory ograniczaj si do nie- których sfer aktywno[ci i nie stanowi autonomicznej caBo[ci. Ich niezbdnym uzupeBnieniem s wzory dominujce w danym spoBeczeDstwie. Kontrkultura poprzez opozycyjne wzgldem powszechnej kultury wzory ksztaBtuje ju| caBoksztaBt aktywno[ci swych czBonków, tak|e ich cele i duchowe potrzeby. Kultura alternatywna wedBug Wyki jest ponadczasow kategori, która wzbogaca szeroko pojt , europejsk kultur o zapomniane lub obce wzorce. CzBonko- wie kultury alternatywnej nie tylko sprzeciwiaj si wzorcom powszechnym, ale wprowadza- j w |ycie innowacje, które z czasem mog zosta przejte przez spoBeczeDstwo. Wikszo[ jednak autorów nie rozdziela subkultury na etapy i okre[la je jedn defini- cj. MirosBaw Pczak3, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i znawca subkultur, definiuje j jako:  wzgldnie spójn grup spoBeczn, pozostajc na marginesie dominujcych w danym systemie tendencji |ycia spoBecznego, wyra|ajc swoj odrbno[ poprzez zanegowanie lub podwa|anie utrwalonych i powszechnie akceptowanych wzorów kultury . Ryszard Dyonizak scharakteryzowaB subkultur w sposób nastpujcy:  Gdy wiele jednostek ma podobne pro- blemy i gdy na gruncie wspólnych zainteresowaD i d|eD powstaj do[ trwaBe wizi midzy rówie[nikami, którzy tworz im tylko odpowiadajce i ich tylko obowizujce normy, warto- [ci i wzory, to pewna caBo[ tych norm, warto[ci i wzorów stanowi podkultur okre[lonej zbiorowo[ci. 4 Podobnie definiuje j Norman Goodman. II Subkultur mBodzie|ow mo|na rozpatrywa na poziomie zarówno makrostruktur , jak i mikrostruktur. Makrostruktur mo|na na przykBad zbiorowo[ subkultury hipisowskiej w la- tach sze[dziesitych, której przejawy narodziBy si we Francji i znalazBy uznanie na caBym [wiecie, od Ameryki po Indie. Sporadycznie subkultura skupia si wokóB wielkich wydarzeD (tu np. koncert w Woodstock), ale zazwyczaj kontakt uczestników subkultury ogranicza si do najbli|szej grupy. Aby subkultur nazwa grup, musi ona speBnia okre[lone warunki, 3 Pczak M., MaBy sBownik subkultur mBodzie|owych, Semper, Warszawa 1992 4 Dyonizak R., MBodzie|owa podkultura, Wiedza Powszechna, Warszawa 1965 2 mianowicie: jednostka uczestniczca musi mie poczucie przynale|no[ci, czyli [wiadomo[  my oraz fakt, |e jest okre[lana jako uczestnik subkultury przez inne jednostki z grupy i spo- za niej. Jest to zasada odrbno[ci. Równie wa|ne s wspólne warto[ci i wypBywajce z nich normy oraz wewntrzna organizacja grupy. Dwa ostatnie elementy powoduj wyksztaBcenie zwyczajów, wzory interakcji czy wreszcie [rodki materialne. Niekiedy powstaje z przeksztaB- cenia dziecinnej grupy zabawowej, której uczestnicy zamiast kopa piBk próbuj pierwszego papierosa i zaczynaj porusza  dorosBe tematy. Kontakt z subkultur rozpoczyna si czsto w szkole [redniej. Pierwszoklasista obser- wuje starszych kolegów, którzy tworz ju|  paczki . Je[li któr[ z grup uzna za atrakcyjn , próbuje do niej aspirowa. Subkultura sama w sobie jest grup nieformaln, ale ma zarówno formaln , jak i nieformaln struktur organizacji. Przejawem formalizacji grupy jest wy- ksztaBcenie si kierownictwa, które mo|e by sprawowane w trojaki sposób. Autokratycznym przywódc zostaje zazwyczaj najbardziej przebojowy czy tez agresywny czBonek grupy , nie- koniecznie wic ze wzgldu na wiek czy siB. Mo|liwy jest te| demokratyczny sposób podej- mowania decyzji. Anarchistyczny model kierownictwa oznacza sporadyczne, nieprzewidziane i zazwyczaj niekompetentne interwencje kierownika5. CzBonkowie grup subkulturowych po- sBuguj si w rozmowach jzykiem naszpikowanym ró|nymi charakterystycznymi wyrazami i zwrotami, które przewa|nie nie bd oczywiste i zrozumiaBe dla czBonka spoza danej grupy. PosBuguj si te| pseudonimami np. Suchy, MaBy itp. Maj swoje odrbne symbole, po któ- rych mo|na odró|ni do jakiej podkultury nale|. Wygld zewntrzny jest czsto jedynym wskaznikiem przynale|no[ci do subkultur. Przenikanie wzorów subkulturowych do [wiata mody sprawiBo , |e strój hipisa czy punka nie ma w sobie znamion sprzeciwu wobec spoBe- czeDstwa. WedBug Ericha Fromma, autora  Ucieczki od wolno[ci , czBowiek staje si jednostk w wieku dwóch lat, kiedy zdaje sobie spraw z fizycznej odrbno[ci od matki. Tak rozpoczy- na si proces dorastania, uzyskiwania to|samo[ci. W okresie buntu mBodzieDczego nabiera szybkiego tempa. MBody czBowiek chce by akceptowany jako jednostka, a jednocze[nie szu- ka towarzystwa ludzi o podobnych potrzebach. Grupy mBodzie|owe wi| zwykle przyjacióB i kolegów, którzy po prostu spdzaj razem czas. Na pewnym etapie grupy subkulturowe maj bardziej sformalizowany charakter, bo wi| ludzi o podobnej ideologii i sBu| czemu[ wicej ni| zabawie. Grupa subkulturowa zaspokaja potrzeb niezale|no[ci i odrbno[ci, pomaga wyra|a i walczy o swoje ideaBy. Symbole przynale|no[ci, takie jak wygld , zachowanie, gBoszenie danych pogldów s zwykle kryterium, wedBug którego mBodzie| decyduje si lub nie by uczestnikiem danej grupy. Oczywi[cie , im bardziej jest ona elitarna , tym wiksze zyskuje powodzenie. Subkultury staraj si wyró|ni z tBumu, zamanifestowa sw odrbno[, pogldy, nie- raz za pomoc ubioru lub  charakteryzacji . Kolczyk w ksztaBcie listka marihuany czy dready maj mówi za noszcego je, ze jest on zwolennikiem legalizacji palenia tego ziela. Tematy kontrowersyjne jak ten maj w subkulturach powodzenie. Istnieje okre[lony kanon, co wolno, a czego nie wolno na siebie wBo|y. Prekursorzy stylu danej subkultury nieraz nara|eni byli na szykany ze strony otoczenia, od rodziców poczwszy , a skoDczywszy na przechodniach. Ogldano si za nimi jak za ludzmi niespeBna rozumu , wymowne spojrzenia nieraz opatrzono dosadnym komentarzem. Subkultury uto|samiano z marginesem spoBecznym. Z czasem ta niech spoBeczeD- stwa staBa si dla uczestników subkultur powodem do dumy. PotwierdzaBa oryginalno[ i nie- zale|no[ jednostki od tradycyjnych norm spoBecznych, kwestionowaBa te normy. Je[li za wyró|niajcym si wygldem mBodym czBowiekiem oglda si na ulicy dorosBy, oznacza to dla |e obraziB on jego poczucie estetyki. Inno[ rodzi niech spoBeczn, bo zmusza do prze- 5  SBownik subkultur mBodzie|owych Warszawa 1992 , s. 85 3 my[lenia wyuczonych zasad.  Niewolnik systemu nie chce zdawa sobie sprawy ze swej niewoli. Szczególnie anarchi[ci potpiaj bezmy[lny konformizm wobec norm spoBecznych. Z tej wic strony uczestnik grupy subkulturowej mógB czu si  lepszy ni| reszta spo- BeczeDstwa. MiaB zapewniony szacunek i sympatie swojej grupy i podziw ze strony tych , któ- rzy do niej aspiruj. Dlatego midzy innymi  dresiarze zwracaj na siebie uwag przeklina- jc w autobusach i przewracajc [mietniki, a fani  skate je|d|c po barierkach i kraw|ni- kach. Im dalej mBody czBowiek odejdzie od spoBecznych norm, tym wikszy napotyka szacu- nek ze strony rówie[ników, cho nie ka|dy by si porwaB na opuszczenie rodzinnego domu i |ycie na wBasny rachunek na przykBad w komunie hipisowskiej. MBodzi uskar|aj si na nietolerancj ze strony spoBeczeDstwa , ale te| innych grup subkulturowych. Par lat temu odnowiBy si oparte o Batwo strawne hasBa ruchy profaszystow- skie. ZaowocowaBo to przemoc w stosunku do mniejszo[ci narodowych i anarchistów. Dla obrony ideaBów i wBasnego bezpieczeDstwa grupy, przeciw którym stawali skini, zaczBy na- woBywa o tolerancj. WBczajc si w walk o drogi rowerowe, ochron przyrody czy sprze- ciwiajc si globalizacji subkultury przekonuj do siebie spoBeczeDstwo. Chc , aby zaakcep- towano ich oryginalno[. Nie ma to oczywi[cie charakteru misyjnego; subkulturom nie zale|y na mno|eniu uczestników, nie roszcz one sobie prawa do jedynego poprawnego wizerunku. III Subkultury pragn pozosta elitarne, nie chc swych wzorów przenosi na caBe spoBe- czeDstwo. Je[li w paryskich domach mody sprzedaje si za niebotyczne sumy bi|uteri, która jest wzorowana na ci|kiej, nabijanej wiekami  pieszczoszce jaka nosili punkowie lub me- talowcy, nie mo|na mówi dalej o |yciu tej grupy na marginesie spoBeczeDstwa. Jednostka czasem szuka w subkulturze tylko zewntrznych oznak przynale|no[ci i pewnej oryginalno- [ci, tym samym traci ona dla danej osoby subkulturowy charakter. W czasach, kiedy elementy punkowej czy hipisowskiej garderoby goszcz w paryskich domach mody, bycie czBonkiem takiej subkultury nie niesie ze sob presti|u. Nie speBnia potrzeby oryginalno[ci- to, co kiedy[ byBo dewiacj, obecnie staBo si norm.  Prawdziwych punków ju| nie ma - gBosz napisy na murach. Rodzice przyzwyczaili si do widoku dreadów, kolczyków w nosie, a okres buntu mBodzieDczego musi obywa si bez przedmiotu buntu. Wyrazny zanik popularno[ci subkultur, które dominowaBy w latach osiemdziesitych, zaobserwowaB doktor MirosBaw Pczak, autor "SBownika subkultur mBodzie|owych". WedBug socjologa, etos mBodego gniewnego przestaB by dzi[ aktualny, co doprowadziBo do rozmycia wyrazisto[ci stylu subkulturowego. Dlatego tworz si nowe subkultury, zwykle wokóB no- wych stylów muzycznych. A poniewa| trudno w dzisiejszych czasach wymy[li piosenk, która nie byBa dotd [piewana ( jak podaje w jednym z utworów zespóB Chumbawamba), po- wraca si do porzuconych, uznawanych za konformistyczne stylów. Wszystko dziaBa zgodnie z zasad, |e to jest modne , co oryginalne, co wyró|nia si z tBumu. Grupa subkulturowa potrzebuje dla siebie terenu, dobrze, je[li mo|e by to lokal rekla- mujcy si tym, ze serwuje okre[lony typ muzyki, tzw. lokal undergroundowy. Tam, midzy innymi , rozprawia si o tolerancji. Jednak odwiedzajcy musz bardziej ni| na ulicy uwa|a na to, co jest, a co nie jest dozwolone. Na imprezie w stylu lat sze[dziesitych nie wolno pu- [ci muzyki dance, bo nie jest to w dobrym tonie, cho przy Jimim Hendrixie nie sposób taD- czy. Underground nie jest dla ludzi, którzy po prostu chc si pobawi. W interesie subkul- tur le|y nietolerancja ze strony spoBeczeDstwa- a [ci[lej mówic walka z t nietolerancj. Wy- olbrzymia si najmniejsze jej przejawy, doszukuje zBych intencji w zachowaniach obojtnych. 4 Tolerancja to zaszczytny ideaB i ka|dy chtnie nazwie si jej obroDc Jednocze[nie grupy subkulturowe przejawiaj niech i pogard dla  zwyczajnych czBonków spoBeczeDstwa. Chc by elitarne, ale wy[miewaj inne subkultury, a tym bardziej tych, którzy do |adnej sub- kultury nie nale|. Subkultura tak|e ma swoje normy i wymaga wobec nich konformizmu. Uzale|niajc si od wizerunku outsidera trzeba rezygnowa z przyjemno[ci, które do niego nie pasuj, jak choby taniec przy radiowym przeboju. CzBonek subkultury nie musi ju| walczy o tolerancj ze strony spoBeczeDstwa, bar- dziej potrzebuje poczucia przynale|no[ci, ni| odrbno[ci. Jednak w okresie buntu mBodzieD- czego nie chce przynale|e do [wiata, którego normy kwestionuje i w tym zakresie subkultura jest dla niego po|dana formacj.   Subkultury mBodzie|owe, zwBaszcza te podkre[lajce swoj odmienno[ ubiorem czy fryzur, podobnie jak sekty religijne, zaspokajaj pewn funkcj identyfikacji grupowej 6 - zauwa|a doktor Tadeusz Doktór z Instytutu Stosowanych Nauk SpoBecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Wa|nym aspektem subkultury maj prezentowane warto[ci, które skBadaj si zwykle w wyrazist ideologi. Subkultura wyznacza jednostce cele, które w codziennym funkcjono- waniu ograniczaj si do wyboru spdzenie wolnego czasu. Decyzja o wyj[ciu na koncert zwykle przyjmowana jest przez aklamacj. Cele wyznaczane przez kierownictwo lub grup nadrzdn dotycz zazwyczaj kontaktów z innymi grupami (np. planowanie burdy po meczu) lub zapoznanie z grupami z tej samej subkultury, np. zloty, festiwale. Wiadomo |e, liczba no- wych ruchów mBodzie|owych jest wiksza ni| kilka lat temu. Pojawili si discopolowcy, grunge'owcy, depesze, wielbiciele muzyki techno i hip hopu. Subkultury w Polsce byBy jed- nak znacznie wyrazniejsze w latach osiemdziesitych. Wida byBo ich zaanga|owanie w |ycie publiczne. MBodzi ludzie protestowali przeciwko zastanemu porzdkowi, przeciwko reguBom rzdzcym [wiatem. Obecnie ideologia nie ma ju| wikszego znaczenia, a cele ograniczaj si do tych codzien- nych. Wzory moralne i ideologia, o ile s gBo[no propagowane przez subkultury, oceniane sa ambiwalentnie. Nie da si sprowadzi ich do jednego wzoru, subkultury wBa[nie ze wzgldu na ideologie prowadz ze sob walki, np. profaszystowskie ruchy skinheads i anarchistyczne ruchy punków. O ile kwestie polityczne miaBy znaczenie dwadzie[cia lat temu, obecnie mBo- dzie| wychowana w wygodnym, kompsumpcyjnym stylu |ycia szuka w subkulturach raczej innych potrzeb ni| potrzeba buntu wobec zastanych norm. Du|o wa|niejsze jest poczucie przynale|no[ci, które cementuje istnienie grupy.  Bunt mBodzieDczy , który pojawia si w wieku okoBo 13 lat, jest naturalna i nieuniknion rzecz. Wynika z silnych w tym okresie emocji, jak np. stany obronne, które s odpowiedzi na rodzce si w jednostce lki, nie[mia- Bo[, zakBopotanie, stany agresywne, które wystpuj w przypBywie nienawi[ci, zazdro[ci i pozytywne uczucia miBo[ci, wzruszenia , podniecenia. WedBug Jeana Piageta jednostka do je- denastego roku |ycia nie potrafi my[le abstrakcyjnie w zwizku z tym nie rozwija uczu wy|szych. Wiek buntu jest eksplozj takich wBa[nie uczu, rodz si rozwa|ania etyczne, std mBody czBowiek zauwa|a rozbie|no[ midzy nakazami dorosBych natury moralnej a ich nie- kiedy zachowaniem. Wikszo[ subkultur mBodzie|owych kBadzie nacisk na przyjemne spdzanie czasu, graniczce niejednokrotnie z biernym wyczekiwaniem, |e co[ si mo|e zdarzy. Niejeden z nas widziaB zapewne grup punków siedzc na chodniku i trawic w ten sposób caBy dzieD. To marnowanie czasu jest chyba konieczne dla mBodego czBowieka, który mo|e w ten sposób, pózniej doceni jego warto[. Niebezpieczne natomiast jest zabijanie czasu i nudy poprzez si- ganie do ró|nych [rodków odurzajcych. Powoduj one oprócz skutków fizycznych równie| gBbokie zmiany psychiczne prowadzce nieraz do uzale|nienia. Trzeba jednak przyzna, |e solidarno[ w grupach subkulturowych jest bardzo silna, a wizi interpersonalne "|ywe". Dominuje tzw. trzymanie si razem, które jest bardzo korzyst- 6 Doktór T., Nowe ruchy religijne. SBownik. Warszawa 1999. s.13 5 ne w przypadku, gdy dojdzie do jakiego[ starcia midzy ró|nymi ugrupowaniami. I chyba wBa[nie owe  |ywe wizi decyduj o powodzeniu subkultur. Jak pisaB Erik Erikson w psy- choanalitycznym modelu socjalizacji, w wieku dojrzewania najwa|niejszymi aspektami roz- woju osobowo[ci s najpierw formowanie to|samo[ci oraz w wieku mBodzieDczym  jak to okre[liB autor- w pierwszej fazie dorosBo[ci, umiejtno[ budowania stabilnych zwizków. Nastolatek porównuje siebie do innych , wchodzi z innymi w bli|sze kontakty i je[li odnosi na tym polu sukcesy, potrafi okre[li siebie jako jednostk, poda wBasne cechy. Tak formuje si to|samo[. Utrudniony kontakt z rodzicami, po pierwsze przez fal buntu wpbec doro- sBych norm , po drugie przez oczywiste ró|nice pokoleniowe i czsto brak zrozumienia, po- woduja , |e grupa rówie[nicza jest najlepszym sposobem na zawizywanie bliskich kontak- tów i tym samym na budowanie to|samo[ci. Grupa subkulturowa, poniewa| skupia jednostki o podobnej osobowo[ci, doskonale speBnia ta rol. W sytuacji niepewno[ci i zagubienia mBodzie| potrzebuje oparcia o osoby, które nie byByby zagro|eniem dla jej autonomii. Grup odniesienia staje si wtedy w sposób automa- tyczny maBa grupa rówie[nicza. MBody czBowiek znajduje tu nie tylko warto[ci, normy i wzo- ry zachowania regulujce jego |ycie, ale znajduje równie| swoje miejsce. On, który w domu traktowany jest jako dziecko, w szkole jako uczeD, tu jest kim[, kto si liczy na równi z inny- mi. Przynale|no[ do grupy nie tylko zaspokaja potrzeby psychiczne, ale poprzez podejmo- wanie okre[lonych ról pozwala jednostce na wyrobienie w sobie aktywno[ci, samodzielno[ci, odpowiedzialno[ci a tak|e umiejtno[ci wspóBdziaBania i wspóB|ycia z innymi. Zatem ka|dy mBody czBowiek potrzebuje grupy, "która umo|liwiBaby mu zrealizowanie potrzeby przynale|- no[ci, akceptacji i uznania, szuka tzw. grupy autentycznej. Nie nale| do nich grupy formalne tworzone dla mBodzie|y przez dorosBych np. koBa zainteresowaD, sekcje sportowe itp. Istnieje wiele czynników , dla jakich potrzeb przynale|no[ci zaspokaja si wBa[nie w subkul- turach. Przeciwnicy tych formacji jako podstawowe i jednocze[nie patologiczne uwarunko- wania przynale|no[ci do subkultur mBodzie|owych wymieniaj zmian modelu rodziny, alko- holizm rodziców, bBdy wychowawcze i wadliwie funkcjonujce prawo. My[l, |e opinie spe- cjalistów pokrywaj si z moja, |e nastpuje proces rozpadu tradycyjnej rodziny pogBbia si, i |e wkrótce mo|e doj[ do paradoksalnej sytuacji, w której norm stanie si patologia, tj. wicej dzieci pochodzi bdzie z rodzin rozbitych. . Rozwiedzeni tatusiowie zabieraj dzieci na weekend do swojego domu lub przychodz do nich z wizyt, przy okazji jedz obiad lub naprawiaj furtk w ogrodzie. Po prostu tradycyjna a nawet molekularna rodzina staBa si przeszkod na drodze do kariery pracoholików. W tej sytuacji konflikt pokoleniowy ma wik- sza szans wystpienia czy nasilenia si, ni| zacie[nienie wizi rodzinnej. Jednocze[nie rodzi- ce maja w mniejszy wpByw na to, co ich dorastajce dziecko robi w czasie wolnym. Brak kontroli oznacza jednocze[nie brak zainteresowania, dorastajce dziecko chce na siebie zwró- ci uwag, czsto poprzez popeBnianie drobnych przestpstw czy za|ywanie narkotyków. Wiek mBodzieDczy to tak|e wiek prób, a eksperymenty narkotyczne czsto przeprowadzane s w [rodowisku rówie[niczym, czsto w grupach subkulturowych. Dlatego ci, którzy walcz z narkomani, niejednokrotnie upatruj jej przyczyn wBa[nie w przynale|no[ci do grup, które staja w konflikcie ze spoBecznymi normami. Z kolei dzieci alkoholików maj nie tylko gene- tyczny zapis prawdopodobieDstwa wystpienia u nich tej choroby, ale przez brak perspektyw finansowych oraz prawidBowych wzorców, czsto same popadaj w naBóg. Poniewa| alkohol jest sposobem na zabicie czasu, czsto za przyczyn alkoholizmu podaje si  zBe towarzy- stwo w jakie mBody czBowiek wpadB, czyli np. subkultur. Wymieniane sa te| inne ni| alko- holizm bBdne postawy rodziców, np. prowadzony przez nich paso|ytniczy tryb |ycia, czyli utrzymywanie si z zasiBku mimo mo|liwo[ci podjcia pracy, przyzwyczajenia ze starego sys- temu politycznego, gdzie nie wymagano przedsibiorczo[ci, ale kombinowania. Niekorzystny dla rozwoju mBodzie|y jest te| niski poziom kulturalny rodziców, brak wymagaD wobec dzieci, nieumiejtno[ spdzania wolnego czasu i brak potrzeb kulturalnych, 6 nuda i brak potrzeb intelektualnych. Jako przyczyn powstawania subkultur, a raczej nabiera- nia przez nie przestpczego wymiaru podaje si wadliwe funkcjonowanie systemu spoBeczne- go. W Polsce pomimo obowizywania ustawy o postpowaniu w sprawach nieletnich, w nie- wystarczajcym stopniu ujawniana jest mBodzie| zagro|ona demoralizacj. Nie istnieje pro- gram pracy z zagro|onymi. Najcz[ciej stosowanym [rodkiem jest karne usunicie ze szkoBy, co przy[piesza demoralizacj i uaktywnienie si dziaBalno[ci chuligaDskiej. Czynnikiem po- gBbiajcym przestpczo[ i demoralizacj jest niewydolno[ systemu resocjalizacji. Je[li przynale|no[ do grup subkulturowych ma sBu|y jedynie jako substytut rodziny, która nie speBnia przynajmniej w cz[ci swoich podstawowych potrzeb, mo|e rzeczywi[cie wpByn negatywnie na rozwój mBodego czBowieka. IV Raport komendy policji, cytowany na pocztku, dodaje jeszcze , |e nastolatek wyob- cowany z rodziny lub szkoBy, z siln potrzeb samorealizacji, wchodzc w [rodowisko sub- kultury bezpo[rednio uzale|nia si od niego, przyjmujc okre[lone zasady, zwyczaje postpo- wania, styl |ycia. Zachowania mBodych ludzi polegaj na zademonstrowaniu swojej odrbno- [ci i swojego systemu warto[ci, poniewa| mo|liwo[ci speBnienia w inny sposób wydaj si mBodzie|y ograniczone lub zablokowane z uwagi na brak zrozumienia i akceptacji. Zbyt silne uto|samienie si z grup, a zwBaszcza przynale|no[ do niej, aby zrobi na kim[ wra|enie, oznacza grozb wykorzystania jednostki przez kierownika grupy lub inne wpBywowe osoby do wBasnych celów. Badania socjologów potwierdzaj, |e wikszo[ mBodych ludzi wstpu- jcych do danej grupy przyciga to, co fascynuje zewntrznie (to co jest bardziej widoczne). Cechy wewntrzne subkultury ujawniaj si dla jej nowych czBonków przewa|nie dopiero w pózniejszym etapie scalania si z grup. Na pozór, nie ma w tym nic zBego. Powstaje jednak problem nie[wiadomego czBowieka, który doskonale mo|e peBni rol. Niektóre subkultury wywieraj na swoich czBonków silny wpByw, presj, która mo|e przybiera ró|ne formy, po- czwszy od zachty do szanta|u. Niestety, tego typu uzale|nienia od grupy najcz[ciej prowa- dz do przyjmowania negatywnych, coraz bardziej skrajnych, patologicznych postaw i zacho- waD (nadu|ywanie alkoholu, branie narkotyków, kradzie|e, napady, gwaBty, morderstwa). Ten fakt wskazuje na wielkie niebezpieczeDstwo i zagro|enie dla ka|dego mBodego, buntuj- cego si czBowieka. Tak wic uczestnictwo w grupie subkulturowej mo|e odpowiada na liczne potrzeby czBowieka w wieku dojrzewania, z których najwa|niejsz jest potrzeba przynale|no[ci. Uczy wspóBpracy z rówie[nikami, wyksztaBca krytycyzm wobec zastanych norm, które nie zawsze s prawidBowe i wszechstronnie uwra|liwia. Pomaga przez to rozwin osobowo[, wy- ksztaBci to|samo[ i cho nie zawsze prowadzi do zaakceptowania kodeksu moralnego wik- szo[ci spoBeczeDstwa, wyksztaBca w jednostce poczucie moralno[ci. Jest to niewtpliwy i po- zytywny wpByw na socjalizacj jednostki. Z drugiej jednak strony grupa subkulturowa niesie zagro|enie uzale|nienia od alkoholu i narkotyków, wej[cia na drog przestpstwa i niekiedy zamyka drogi poprawy zBego stanu sytuacji w rodzinie, z której miaBa jednostk wyrwa. Nie- kiedy zagro|enia te wynikaj nie tyle ze struktury czy ideologii subkultury, ale ze zle pojtego uczestnictwa w niej jednostki, która szuka tam tylko powierzchownego zaspokojenia potrzeb. 7 Bibliografia 1. Dyonizak R., MBodzie|owa podkultura, Wiedza Powszechna, Warszawa 1965. 2. Doktór T., Nowe ruchy religijne. SBownik. Warszawa 1999. s.13 3. Jdrzejewski M., MBodzie| a subkultury. Problematyka edukacyjna. Wydawnictwo {ak, Warszawa 1998 4. Fromm E., Ucieczka od wolno[ci. PAN, Warszawa1978 5. Norman Goodman, Wstp do socjologii, PoznaD 1997 6. Misztal B., Grupy rówie[nicze mBodzie|y, Ossolineum, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. 7. Pczak M., MaBy sBownik subkultur mBodzie|owych, Semper, Warszawa 1992. 8. Schulz B., Proza, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1964. 8

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Motak M Dzieło Architektury w mieście współczesnym na tle wybranych poglądów powojennych historyk
Nowotestamentalny obraz celników na tle systemu finansowego Judei
Program literacki i społeczny polskiego pozytywizmu na tle historii narodu i w kontekście filozofii
MUZYKA POP NA TLE ZJAWISKA KULTURY MASOWEJ
ROZWÓJ SEKTORA TURYSTYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM NA TLE ROZWOJU W POLSCE
Socjologiczna refleksja na temat ruchów społecznych
Komunikat perswazyjny na przykładzie reklamy społecznej
Poezja okresu XX lecia na tle europejskich tendencji art~813
J Morawska Regulacje prawne dotyczące narkomanii w Polsce i na tle porównawczym
System szkolny Francji na tle porównawczym polskiego systemu(1)
Mlodzi na rynku pracy 12 raport agencji?dawczej StudentsWatch
Orędzia papieskie na Dzień Środków Społecznego Przekazu (2000 2011)

więcej podobnych podstron