Poezja okresu XX-lecia na tle europejskich tendencji artystycznych











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> XX
lecie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Poezja okresu XX-lecia
na tle europejskich tendencji artystycznych










kategoria:   J.polski
zakres:   XX lecie
dodano:   1999-11-20




Poezja okresu
dwudziestolecia na tle europejskich tendencji artystycznych.
I Wojna Światowa zmieniła ukształtowanie i pozycję
państw europejskich. Duże znaczenie miała także rewolucja
październikowa w Rosji, która doprowadziła do powstania nowego
państwa socjalistycznego. Wzbudziła ona nadzieje wśród proletariatu
innych państw, stanowiła początek niepokojów. Zakończenie I Wojny
Światowej wyzwoliło dążenia niepodległościowe i zamknęło epokę
kolonializmu. W Polsce wreszcie ziściło się marzenie o odzyskaniu
niepodległości. Polska powróciła po wielu latach niewoli na mapy
Europy, stała się niepodległym i niezależnym państwem. Do
przekształcenia nowej rzeczywistości przyczyniły się także rozwój
nauki i techniki, wzrost komunikacji, pojawienie się lotnictwa,
upowszechnienie radia. Doprowadziło to do umocnienia pozycji
człowieka w świecie, dało mu jasne perspektywy na lepsze jutro.
Wciąż jednak nie potrafiono rozwiązać konfliktów panujących w
społeczeństwie. Wyraźnie zarysował się kryzys filozofii
młodopolskiej. Do głosu doszedł materializm dialektyczny. Twierdził
on, że możliwości poznawcze rozumu człowieka są nieograniczone.
Materializm chciał poznawać wszystko. Człowiek, według
materialistów, zdominowany jest przez czynniki społeczne,
określające go, jego cele i pragnienia. Świat jest "materialny",
stosunki gospodarcze decydują o życiu społecznym, finanse
determinują sztukę, religię, filozofię. Stosunki społeczne określa w
każdym etapie dziejów grupa posiadająca środki produkcyjne. Jeżeli
zmiany stosunków produkcji nie dokonują się płynnie i harmonijnie,
to dochodzi do przewrotu, rewolucji. Literatura tego okresu nie
wykształciła charakterystycznego tylko dla swej epoki typu bohatera,
tak jak na przykład literatura romantyczna, nie można wyodrębnić w
niej jednolitych tendencji, a problematyka podejmowana przez pisarzy
tego okresu jest różnorodna. Obok tematów związanych z pierwszą
wojną światową pojawiają się w literaturze tendencje do uchwycenia i
odzwierciedlenia skomplikowanych przeobrażeń ówczesnego świata,
związanych z wieloma doniosłymi zdobyczami cywilizacyjnymi.
Nowe tendencje w poezji XX wieku to ekspresjonizm, futuryzm,
awangarda poetycka, dadaizm, nadrealizm i neoklasycyzm.
Ekspresjonizm zwracał uwagę na świat wewnętrzny, a nie na
zewnętrzny. Twórcy ukazywali własne przeżycia duchowe.
Ekspresjoniści wykorzystywali w swych utworach filozofię Bergsona -
intuicjonizm. Proces poznawczy świata zachodzi, bowiem przez
intuicję. Ekspresjoniści dążyli do oddania jak największych emocji.
Ich utwory pełne były różnorodnych uczuć. Wprowadzili oni nowy styl,
zwany emocjonalnym. Ukazywali świat rzeczywisty zdeformowanym,
używali karykatury i groteski. Nie negowali tradycji, poszukiwali
korzeni w baroku, średniowieczu i romantycznej fantastyce. Odrzucali
natomiast realizm, naturalizm, klasycyzm i estetyzm. Uczucia
analizowali za pomocą poezji, ich sztuka to "krzyk duszy". Polskim
prekursorem, jeszcze w okresie Młodej Polski, był Przybyszewski.
Ekspresjonizm rozwinął się w Niemczech po roku 1910, w Polsce zaś w
latach 1917 - 1922. Twórcami ekspresjonizmu byli Kaden - Bandrowski
i Berent. Ekspresjonizm często przedstawiał stany psychiczne,
graniczące z obłędem. Krytykował także mieszczaństwo i jego postawę.
Manifest futuryzmu ogłoszony został w roku 1909 przez
Marnettiego. Głosił on pochwalę techniki i urbanizacji oraz nowe
piękno, piękno szybkości. Główna idea tego kierunku to pochwała
energii, działania, życia, czyli witalizm i aktywizm, odrzucenie
przeszłości, patrzenie tylko w przyszłość, żądanie nowej estetyki,
nowego ideału piękna, związanego z cywilizacją i techniką. Futuryzm
to agresja, bunt. W Rosji futuryści popierali rewolucję. Futuryzm
wyrażał zainteresowanie i fascynację kulturą pierwotną.
Nowoczesna poezja musi oddawać szybki bieg, dynamizm. Dlatego
odchodzi się od kontemplacji, wykorzystuje skróty, metafory, dąży do
językowego "skąpstwa". Futuryści próbowali stworzyć nowy język
poetycki, tzw. pozarozumowy, oparty na dźwiękowym zestroju słów, a
nie ich znaczeń. Wiersze futurystyczne imitowały także formy zapisu
telegraficznego, wiadomości radiowych, czy ulicznej piosenki.
Przedstawicielem rosyjskich futurystów jest Majakowski,
przeciwstawiający się konwencjonalnym środkom poetyckim. Inny
rosyjski twórca, Chlebnikow, sięga do słowiańskiego ludyzmu.
Awangarda poetycka rozwinęła się szczególnie we Francji. Grono
poetów - nowatorów skupiło się wokół G. Apollinaire'a i Jacoba
Cendrarsa. Awangardyści nie mieli negatywnego stosunku do tradycji.
Chcieli wyrażać świadomość człowieka współczesnego. W tym celu
poszukiwali nowego języka poetyckiego. Chcieli także przedstawiać
wyobraźnię twórcy, tworzyć nowy, istniejący tylko tam świat.
Odchodzili od rygorystycznej składni, stosowali skróty językowe,
kontrowersyjne zestawienia prozaizmów i liryzmów, mieszali
fantastykę i rzeczywistość. Utwory Apollinaire 'a przybierają formę
graficzną, są to tzw. liryzmy wizualne. Dadaizm rozwija się w
Szwajcarii od roku 1916. Nazwa wzięła się od słowa „dada”,
oznaczającego dziecięcą zabawkę, pierwsze słowo, jakie wypowiada
dziecko. Dadaiści mieli bardzo kpiarski stosunek do wszystkiego, co
ich otaczało. Negowali wszystkie wartości. Ich utwory były często
zlepkiem słów i dźwięków. Istotne było wyłącznie brzmienie utworu.
Dla dadaistów poezja była zabawą. · Nadrealizm wprowadził
Apollinaire. Sztuka posługując się elementami natury wcale nie musi
jej mechanicznie naśladować. Manifest surrealistów ukazał się we
Francji w roku 1924. Twórcy ci wykorzystywali dokonania Freuda.
Poezja może rejestrować luźny potok skojarzeń obrazowych,
wyzwolonych spod kontroli rozumu, pozwalając dotrzeć od najgłębszych
pokładów psychiki człowieka. Surrealiści buntowali się przeciwko
tradycji (klasycznej i realistycznej). Nawoływali do wyzwolenia
wyobraźni, do wykorzystywania poetyki snu, do zapisywania marzeń i
sennych wizji. Obrazy poetyckie są niemalże z pogranicza jawy, a
same utwory przesycone dziwnymi, niesamowitymi scenami. Neoklasycyzm
głosił wierność klasycystycznej tradycji i poetyce symbolizmu. Nurt
ten stworzył P. Valery. Utwory dbały o formę, zgodną z
wcześniejszymi zasadami poetyki. W utworach pojawiały się rozważania
filozoficzne, aluzje, dywagacje, lecz same utwory miały formę zgodną
z formą swych klasycznych wzorców. Poezja wykorzystywała
wcześniejsze dokonania poety - symbolisty S. Mallarme'a. Poeci
dążyli także do stworzenia języka poetyckiego wolnego od treści
życiowych, oddziaływali, więc przez grę słów, efekt muzyczny,
brzmienie. Najbardziej znanym twórcą neoklasycznym jest T. Elliot.
Poezja rewolucyjna w Rosji zaangażowana była w sprawy polityczne
i społeczne. Wzywała ona do wspólnego czynu. Założenia takie
stworzył Majakowski, wcześniejszy futurysta. Wykorzystywano
prozaizmy i wulgaryzmy, zaskakujące metafory, często sięgano po
brutalność. W utworach opiewano dramatyczne wydarzenia i osiągnięcia
rewolucji. Sztuka odchodziła od fotograficznego odtwarzania
świata. W związku z rozwojem techniki miała ona pokazywać raczej
różnice w świecie. Pierwotne odejście od fotograficznego oddawania
świata dostrzec możemy już u impresjonistów. Uwieczniali oni dość
subiektywny obraz, odczucia chwili, rezygnowali więc z obiektywnego
spojrzenia. W swej pracy starałem się przedstawić te spośród
wszystkich wartości, które moim zdaniem były w tej epoce
najważniejsze. Dlatego właśnie literatura, każdego okresu niesie ze
sobą takie wartości, najczęściej te, które zostały zapomniane w
epokach poprzednich. Dzieje się tak dlatego, że człowiek nieustannie
próbował, próbuje i będzie próbował znaleźć takie wartości i
uogólnienia, które pomogą mu przetrwać w świecie, który dla siebie
buduje i który nieustannie komplikuje. Wspaniałe jest to, że poprzez
czytanie utworów, napisanych przez ludzi z poprzednich epok, możemy
uczyć się omijać te błędy, które oni popełnili. Dla mnie właśnie
pisana praca jest źródłem wiedzy, a jednocześnie nauką, że wszelkie
próby jednoznacznego uogólniania mijają się z celem, gdyż, zawsze
kolejne pokolenie wniesie nową wiedzę.








Autor: Marfryz

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000