"poezja polska xx-lecia"











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> XX
lecie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???



Gdzie jestSciaga.pl
?
















"poezja polska
xx-lecia"











kategoria:   J.polski
zakres:   XX lecie
dodano:   1999-11-17




POEZJA POLSKA XX
LECIA MIĘDZYWOJENNEGO SKAMADRYCI  Julian Tuwim, Antoni
Słonimski, Kazimierz Wierzyński, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz
 satelici: Kazimiera Iłłakowiczówna, Maria
Pawlikowska-Jasnorzewska, Jerzy Libert  początki związane z
Uniwersytetem Warszawskim i pismem "Pro Arte et Studio" 
tworzyli kabaret "Pod Pikadorem" (1918-19)  wydawali pismo
"Skamander" (1920-29, 35-39)  związani z pismem "Wiadomości
literackie"  nie stworzyli programu poetyckiego  związek
poetów z teraźniejszością  kult codzienności, życia, witalizm,
fascynacja światem  wolność w wyborze tematów i środków wyrazu
 prosty język  bohater poezji skamandryckiej to człowiek z
ulicy, zwykły  poezja dla szarego człowieka, nie elitarna 
młodość, dojrzewanie w niepodległej Polsce, ciekawość świata
Tuwim, Wierzynski Słonimski, Iwaszkiewicz, Lechoń optymizm,
witalizm, energia, radość, pochwała życia, miasto wiersze
poważniejsze, symbolika, przywiązanie do tradycji Julian
Tuwim  debiut "Czyhanie na Boga" w 1918r., "Sokrates tańczący"
w 1919r.  poeta codzienności "Poezja" T. chce być
jednym z wielu zwyczajnych ludzi (pisał o zwykłym człowieku i jego
otoczeniu) "Nie chcę być przewodnikiem, Chętnie w tłum się
wcisnę, Będę Ultimus inter pares" (ostatni wśród równych).
"Do Krytyków" Podmiot liryczny jeździ tramwajem po mieście.
Jest tym zachwycony, upojony urokiem miasta. Rozpiera go entuzjazm,
energia. Adresatem są krytycy, którzy nazwani są też "wielce
szanowni panowie !". Podmiot liryczny kpi z oczekiwań krytyki.
Emocji i uniesień może także dostarczyć codzienność. "Życie"
Podmiot liryczny raduje się, bo żyje. Świat jest piękny. Cieszy
go taki jaki jest. "Do prostego człowieka" Obrona prostego
człowieka przed szlachtą. Polega ona na otworzeniu oczu naiwnemu
człowiekowi na to na czym polega agitacja polityczna. Autor
występuje w roli nauczyciela. Ci, którzy mają w swoich rękach
propagandę chcą wykorzystać zwykłych ludzi do realizacji własnych
planów. "Rewizja" Rewizja mieszkania. Osoby prowadzące ją
znajdują to czego szukali i aresztują podejrzanego. Podmiot liryczny
jest rewidowany. Poznajemy jednocześnie zdarzenie i jego myśli. Cała
sytuacja jest dramatyczna. Podmiot liryczny nie nazywa niczego,
jedynie sugeruje co sobie myśleć. "Mieszkańcy" Tematem
wiersza jest życie przeciętnego mieszkańca miasta. We wczesnej
twórczości Tuwim wyrażał pochwałę przeciętności i zwykłości,
aprobował codzienne życie. Tutaj te sądy uległy całkowitej zmianie.
Mieszczanin jawi się w wierszu jako człowiek głupi, o ograniczonych
horyzontach, bezmyślny, zajmujący się rzeczami nieistotnymi. Jego
życie jest schematyczne. Codziennie jego czynności są identyczne.
Pozbawiony jest własnych poglądów. Wszystkie poglądy czerpie z gazet
i radia. Takie życie jest puste i nie ma uzasadnienia. Wiersz jest
ośmieszeniem trybu życia mieszczaństwa. "Straszne mieszkania. W
strasznych mieszkaniach Strasznie mieszkają straszni
mieszczanie." "Pogrzeb prezydenta Narutowicza" Podmiot
liryczny zwraca się do morderców. Wiersz przedstawia kondukt
żałobny. Oskarża zabójców i ich czyn. Nie są oni przeciwnikami
konkretnej osoby lecz są przeciwnikami całego państwa i
stabilizacji. "Et Arceo" Nawiązując do Horacego, poeta
wyraża dystans do rzeczywistości, w której mu przyszło żyć, nastroje
smutku, zniechęcenia, goryczy, wyobcowania. Ukazany świat jawi się
poecie jako "chaos i zgroza, i pustka śmiertelna". Poeta zauważa
pospolitość i głupotę ludzką. Przeraża go panoszące go zło i
zepsucie. Nie angażuje się w życie publiczne. Wyraża też
odczucie inności i wyższości wobec tłumu oraz wynikającej stąd
pogardy. "Do losu"  refleksja na temat życia i twórczości
poetyckiej  poeta mówi o sobie jako o człowieku hojnie
obdarzonym przez los, któremu zawdzięczał miłość, młodość, ambicje a
nawet majątek  najbardziej jednak ceni sobie dar twórczy,
natchnienie artystyczne, które wyróżnia go spośród innych ludzi i
sprawia, że zwykły, szary świat jawi się jako bogactwo kolorów i
muzyka  dzięki swojemu talentowi poeta może w chaosie
rzeczywistości i natłoku codziennych zdarzeń szukać jakiegoś ładu i
sensu  w tym wierszu Tuwim wyraża swój program artystyczny,
koncepcję twórczości pojmowanej jako klasyczny rygor  widoczna
jest rezygnacja ze spontaniczności  nawiązał do antycznej
koncepcji artystycznej, która miała zapewnić poecie nieśmiertelność
"Sitowie" "Zieleń" "Rzecz Czarnoleska" Bolesław
Leśmian  debiut "Sad rozstajny" w 1912r.  rozpuszczenie
wyobraźni  fantastyka  granica dwóch światów 
wymyślony świat jest ciekawszy niż normalny  opisuje to co
krótkie, chwilowe, niedostępne człowiekowi w świecie zmieniającej
się rzeczywistości  posługuje się symbolem  w wierszach
używa dużo neologizmów, wprowadza oksymorony  intuicjonizm w
poznawaniu świata - wpływ Bergsona  odwołuje się często do
literatury ludowej "Dusiołek" Wiersz w kompozycji i stylu
przypomina balladę. Narrator wykreowany został na ludowego
gawędziarza, opowiadającego gromadzie słuchaczy historię Bajdały.
Używa języka stylizowanego na gwarę. Tematem wiersza jest pretensja
do Boga o to, że na świecie przez niego stworzonym istnieje nie
tylko dobro, ale i zło, na które człowiek jest nieustannie narażony
i z którym musi samotnie walczyć. "Dziewczyna" Dzieje
dwunastu braci, którzy usłyszeli głos dziewczyny za murem. Wierząc w
jej istnieje, o czym świadczył rozlegający się płacz, pokochali ją i
starali się ją uwolnić waląc młotami w mur. Wszyscy zmarli. Po nich
pracę przejęły ich cienie a następnie same młoty. Po rozwaleniu muru
okazało się, że nikogo tam nie było. Wiersz ma formę ballady.
Nawiązuje do ludowych podań, baśni. Przeznaczeniem człowieka jest
śmierć ponieważ jest on słamy i kruchy. "Trupięgi" Wiersz
ten pokazuje problematykę nędzy i ubóstwa, znikomości ludzkiej
egzystencji. Symbolem tych cech życia ludzkiego są trupięgi - buty z
łyka, w które ubiera się do trumny nędzarzy. Poeta ma świadomość
nędzy życia ludzkiego i wie, że on także takiego losu nie uniknie,
chociaż wolałby tworzyć poezję pogodną, radosną, zajmującą się
tematami odległymi od ponurej codzienności. Utożsamia się z
biedakiem, jego losem i nieszczęściami. Solidarność wobec ludzi
wywołuje bunt przeciw Stwórcy Świata. Bóg odpowiedzialny jest za zło
dotyczące ludzi, a zarazem bezradności człowieka, którego gniew i
bunt jest całkowicie bezsilny, niczego nie może zmienić.
"Urszula Kochanowska" Wiersz ten nawiązuje do trenów J.
Kochanowskiego a także do jego humanizmu, czyli do przekonania, że
człowiek jest centrum świata, jest najwyższą wartością. Podmiotem
lirycznym wiersza jest córka Kochanowskiego, która opowiada o swoim
przybyciu do Nieba. Bóg stwarza dla niej raj. Jest to dom w
Czarnolesie. Bóg odchodząc stwierdza, że jej rodzice niedługo
nadejdą. Urszula czeka na rodziców nie na Boga. Stąd jego nadejście
wywołuje rozczarowanie i żal. Szczęście dla człowieka jest
równoznaczne z miłością i czułością. Bóg mimo swej doskonałości nie
może zastąpić jej rodziców. "W malinowym chruśniaku" Wiersz
rozpoczynający cykl erotyków pod takim samym tytułem. Podmiot
liryczny opisuje spotkanie z dziewczyną, wspólne zbieranie malin,
które stało się formą miłosnego zbliżenia, a maliny podawane chłopcu
- pieszczotą. Z sytuacją erotyczną współgra stan przyrody, opis
elementów otaczającej kochanków natury. "Bąk złośnik huczał
basem, jakby straszył kwiaty, Rdzawe guzy na słońcu wygrzewał
liść chory, Złachmaniałych pajęczyn skurczyły się wisiory I
szedł tyłem na grzbiecie jakiś żuk kosmaty." Opis ten silnie
działa na zmysły, podkreśla takie cechy przyrody, które są przez nie
odbierane: przyjemny, basowy dźwięk wydawany przez bąka, miły w
dotyku kosmaty żuk, skrzące się w słońcu pajęczyny, gorąco i duchota
upalnego dnia, słodki zapach owoców. Wszystko to pobudza wzrok,
słuch i dotyk. Podkreślona zostaje także atmosfera intymności,
zbliżenia, ponieważ wskazane elementy natury można zobaczyć tylko z
bliska (owady, pajęczyny, guzy na liściu). Para kochanków ukryta
jest przed światem i ludzkimi oczyma w gąszczu malinowych krzewów,
który stwarza warunki dla przeżycia intymnych wrażeń. Poeta bardzo
subtelnie buduje nastrój erotycznych przeżyć. I. Gałczyński
 cechą charakterystyczną jego poezji jest łączenie liryzmu,
osobistej refleksji i baśniowości z humorem, groteską i satyrą 
siebie, poeta przedstawia jako artystę-cygana, ale jednocześnie
człowieka zwykłego, przeciętnego  motywy banalne, pospolite
wzbogacał fantastyką i liryzmem  poruszając tematy
społeczno-polityczne posługiwał się często satyrą i groteską 
tematyka codzienności  twórczość swą traktował jako zabawę
 język potoczny  regularny rym i rytm "Serwus,
madonna"  tematem wiersza jest sztuka i artysta  czyniąc
podmiotem lirycznym poetę, przedstawił swoją koncepcję artysty 
poeta w wierszu stwierdza, ze nie dba o sławę  pisanie ksiąg i
sławę pozostawia innym rezygnuje z tego co było ważne dla
artystów od czasów Horacego (celem twórczości jest "Stawienie sobie
pomnika trwalszego niż ze spiżu")  przedstawia wizerunek
artysty-cygana  wiersz adresowany jest do madonny, którą poeta
określa jako matkę, kochankę i muzę  poeta zwraca się do niej
"Serwus, madonna" - zderzając słowo: madonna, z potocznym: serwus
 może to wskazywać na brak szacunku ale jest wyrazem silnego i
bezpośredniego związku artysty z jego muzą oraz charakteryzuje
samego artystę, który łączy w sobie sprzeczności: codzienną zwykłość
i świętość sztuki "Kryzys w branży szarlatanów"  poeta
sięga do częstych motywów swojej poezji: kultury jarmarcznej,
podmiejskiego folkloru, piosenki ulicznej  przedstawia
szarlatana sprzedawającego na pustym targu woskowe lalki 
bezskutecznie usiłuje namówić przechodniów do kupienia od niego
czegokolwiek  uważany jest za oszusta, ponieważ sprzedawane
przez niego rzeczy są dziwne "lalki od miłości, maści od samotności
i Polikarpa kość" - są to rzeczy fantastyczne, nierealne, które z
jednej strony przypominają jarmarczną tandetę a z drugiej zaś jakąś
dziwaczną własną twórczość  na tej podstawie szarlatana można
uznać za jeden z wizerunków artysty  liryzm osiąga Gałczyński
przez połączenie melancholii z humorem, zwykłości i banalności z
fantastyką i modlitewnym tonem na końcu wiersza "Zima z wypisów
szkolnych"  podmiot liryczny zwraca się do dziecka
(zdrobnienia, kompozycja bajkowa), które jest uosobieniem naiwności
 zima jest dobrodziejstwem administracji państwowej, a nie
natury  szyderstwo z propagandy, która daje niedorzeczne
informacje "Prośba o wyspy szczęśliwe"  są one pełne
spokoju, harmonii, ucieczką przed rzeczywistością, kontaktem z
naturą, oazą szczęścia, lekarstwem na zło "Farlandia"  dwie
części tekstu kontrastują ze sobą  świat rzeczywisty: smutno,
ciasno, duszno, troski  ucieczka przed smutkiem do kraju
Farlandii (wymyślonego przez poetę) "O mej poezji"  poezja
jest uspokojeniem, ukojeniem, ucieczką przed rzeczywistością 
jest prosta, przepełniona uczuciami, pomaga mu dostrzec piękno w
banalnych sprawach  codzienność to dla niego "proste dziwy"
"Ulica towarowa"  charakterystyka proletariackiej dzielnicy
 podmiot liryczny próbuje odnaleźć elementy piękna takie jak
muzyka, poezja  ulica zdominowana jest przez kino i elektrownię
(zakład pracy)  oczekują od ulicy czegoś więcej niż ona może im
dać  rozrywką tych ludzi jest alkohol, kino, chodzenie po ulicy
LEOPOLD STAFF - POETA KLASYCZNY "Ars poetica"  wiersz
zawiera skrót programu poetyckiego  poezja ma utrwalać
przelotne, chwilowe uczucia, myśli, doznania i zdarzenia  ma
być łatwa w odbiorze, komunikatywna  echo z dna serca - uczucia
najbardziej intymne, doznania, emocje ulotne, nieuchwytne 
treścią ma być to co przemija  cechą charakterystyczną są rymy
i dźwięki  podmiot liryczny chce być zrozumiały, szczery
"Poeta"  wiersz ten określa miejsce poety w społeczeństwie
 uczucia poety są odmienne od odczuć innych ludzi  musi
być w stanie odzwierciedlać wszystkie uczucia  poeta jest
wyrazicielem uczuć przeciwstawnych nastrojom ogółu  Afirmacja
życia "Wysokie drzewa"  wiersz ma kompozycję klamrową
(rozpoczyna i kończy się tym samym wersem: "O, cóż jest
piękniejszego niż wysokie drzewa")  zachwyt nad krajobrazem,
pięknem drzew, które są opisane na tle przyrody  podmiot
liryczny jest urzeczony pięknem przyrody, kontempluje ją  obraz
jest podniosły, wspaniały i zachwycający dzięki wyszukanym środkom
wyrazu  poeta oddziałowuje na różne zmysły odbiorcy: wzrok
(poprzez bogactwo barw), węch (zapach wody) i słuch poprzez
naśladowanie przyrody  stosuje synestezję (przeniesienie wrażeń
pochodzących z jednego zmysłu na inny, np. opis zapachu przy pomocy
barw)  natura wpływa na stan duszy człowieka, wyzwala w nim
wartości duchowe, pozwala doznać pełnego spokoju i ciszy  Zwrot
ku codzienności "Kartoflisko"  zwyczajny, banalny temat
zaczerpnięty z życia codziennego wsi  użycie wysokiej formy dla
zwyczajnego tematu uwzniośla go, nadaje mu rangę poetycką, dodaje
ważności  na pierwszy plan wysuwa się opis bardzo realistyczny
i plastyczny, bogaty w szczegóły, odziaływujący na wyobraźnię 
technika filmowa (zbliżenia)  opisowi towarzyszy nastrój
powagi, smutku, żałoby podkreślony porą roku, kolorystyką obrazu
 poeta oddaje hołd codzienności i realizuje założenie prostoty
poezji - operuje prostymi środkami wyrazu  Uwielbienie dla
Kochanowskiego "Lipy"  hołd złożony poezji Kochanowskiego
 zachwyt dla jego twórczości (królewski rym, pogodny nastrój,
harmonia poezji, tematy humanistyczne)  forma odpowiada
klasycznej idei poezji K. - postawa odczuć i wyrazu, jasność,
klarowność  Pochwała dla formy klasycznej, harmonii, porządku
"Lipy" , "Wysokie drzewa" AWANGARDA KRAKOWSKA 
avant-garde - straż przednia  Tadeusz Pejper, Julian Przyboś
 czasopismo "Zwrotnica"  3xM (miasto, masa, maszyna) 
metafora teraźniejszości  język rozwija się wraz z technologią
 poezja powinna współbrzmieć z rzeczywistością, prezentacja
rzeczywistości  fascynacja cywilizacją, urbanizmem  sztuka
powinna służyć społeczeństwu  przeciwstawienie się tradycji
romantycznej, zerwanie z romantycznym pojęciem natchnienia 
poezja ma streszczać świat a nie odtwarzać wnętrze poety 
poezja jest wynikiem świadomej pracy intelektualnej, literatura to
rzemiosło  nowy typ metafory, która nie byłaby stylistyczną
ozdobą ani sposobem odtwarzania rzeczywistości, jej opisu,
porównania  miała być związkiem pojęciowym, miała tworzyć nową
rzeczywistość czysto poetycką  język zbliżony do potocznego
Julian Przyboś "Lipiec"" "Na świadectwach wzbici w
radość, odlecieli uczniowie Drży powietrze po ich śmigłym zniku"
"Z Tatr"  metaforyczny obraz świata (ruch skał, huk wody)
 tragedia zmarłej taterniczki obok krajobrazu Tatrzańskiego
"Notre - Dame"  poczucie przytłoczenia wobec wspaniałości
filarów katedry  podmiot liryczny jest przerażony budowlą 
została ona wzniesiona ku czci Boga ale stała się miejscem
niezbędnym ludziom a nie Bogu "Ulica Miła" Wiersz o tematyce
społecznej. Jedna z ulic pełna brudu, nędzy cierpienia, śmierci,
wywołuje strach. Ulica ta to synonim ubóstwa, cierpienia. Elementy
beznadziejnego życia. "Bar Pod zdechłym psem" Władysław
Broniewski  tworzył poezję proletariacką  poezja ma
powiedzieć to, czego nie mogą powiedzieć inni  popierać
proletariat  ma być ostra, zagrzewać  poezja jako forma
walki o nowy ład społeczny  ma wyrażać problemy robotników
 poeta romantyczny  poezja ma agitować, podrywać do czynów
 obecność historii  wiara w przeszłość, w jej rolę w życiu
człowieka i w życiu całego narodu  jej obecność jest czymś
niezbędnym  podejmuje tematy społeczno-polityczne i rewolucyjne
 nawiązuje do romantyzmu i do nasycenia wierszy tradycjami
rewolucyjnymi  poezja czynna, nawołująca do walki  tworzy
między innymi liryki patriotyczne wzywające do walki z wrogami
ojczyzny  "Do przyjaciół poetów"  nazwał się Prometeuszem
 nie dba o konsekwencje  jest dobroczyńcą (prometeizm
- postawa polegająca na bezinteresownym poświęceniu się dla sprawy,
idei, która dotyczy dużej grupy ludności) "Poezja"  wiersz
ma charakter programowy, ukazuje stosunek Broniewskiego do poezji i
określa jej zadania  poezja ma towarzyszyć człowiekowi w każdym
momencie życia  ma zagrzewać do walki, dawać nadzieję  ma
być żywiołowa, odpowiednia do chwili  po walce ma przypominać
sławę tych, którzy zginęli  ma dawać ukojenie, uspokojenie, ma
wyniszczyć emocje negatywne "Manlicher"  poezja to sposób
walki  to nie walka frontowa ale ideologiczna o prawa 
dzięki poezji ma większe możliwości działania, oczekuje nowego ładu
"Zagłębie Dąbrowskie"  treścią jest Zagłębie Dąbrowskie,
bieda, nędza  kryzys w przemyśle doprowadza robotników do nędzy
 poeta wyraża interesy pokrzywdzonych robotników w sporze z
pracodawcami i całym systemem politycznym, który dopuszcza do
wyzysku  policjant, który powinien pilnować ładu i porządku w
świadomości pokrzywdzonych górników jest wrogiem strzegącym
niesprawiedliwości  ponury nastrój i poczucie gniewu ilustruje
ekspresjonistyczna kolorystyka -czerń mocy i czerwień krwi 
Zagłębie Dąbrowskie zamiast być podstawą dobrobytu państwa,
utwierdza nędzę i krzywdę Warmuz Marcin








Autor: waran

Ocena : 6 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000