plik


��ABC prawa urlopowego Chcc ustali prawo pracownika do urlopu, jego wymiar, spos�b planowania, udzielania i korzystania z urlopu, tak\e zasady wynagradzania za urlop, trzeba sign do tzw. prawa urlopowego. Na regulacje prawa urlopowego skBadaj si przepisy: " art. 152-174 K.p. oraz " rozporzdzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczeg�Bowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypBacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieni\nego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14 z p�zn. zm.), zwanego rozporzdzeniem urlopowym. 1. Co wpBywa na liczb dni urlopu? Wymiar urlopu wypoczynkowego jest to liczba pBatnych dni wolnych od pracy, z kt�rych pracownik mo\e skorzysta w danym roku kalendarzowym. Liczba ta zale\y od og�lnego sta\u urlopowego danej osoby. Sta\ urlopowy obejmuje: " okresy zatrudnienia, czyli pozostawania w pracowniczym stosunku pracy, " okresy nauki, " inne okresy podlegajce zaliczeniu na podstawie przepis�w szczeg�lnych, takie jak okres pobierania zasiBku albo stypendium dla bezrobotnych, czynnej sBu\by wojskowej albo pracy na roli. Do okresu pracy, od kt�rego zale\y nabycie prawa do urlopu i jego wymiar, wlicza si wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia, bez wzgldu na spos�b ustania stosunku pracy i przerwy midzy tymi okresami. Do okresu pracy, od kt�rego zale\y tylko wymiar urlopu wypoczynkowego, wlicza si z tytuBu ukoDczenia: " zasadniczej lub innej r�wnorzdnej szkoBy zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie wicej jednak ni\ 3 lata, " [redniej szkoBy zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie wicej jednak ni\ 5 lat, " [redniej szkoBy zawodowej dla absolwent�w zasadniczych (r�wnorzdnych) szk�B zawodowych - 5 lat, " [redniej szkoBy og�lnoksztaBccej - 4 lata, " szkoBy policealnej - 6 lat, " szkoBy wy\szej - 8 lat. Okresy nauki nie podlegaj sumowaniu a zaliczeniu podlega okres ostatniej ukoDczonej szkoBy, potwierdzony [wiadectwem lub dyplomem. Je[li pracownik pobieraB nauk w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od kt�rego zale\y wymiar urlopu, wlicza si bdz okres zatrudnienia, w kt�rym byBa pobierana nauka, bdz okres nauki, zale\nie od tego co jest dla niego korzystniejsze. Aktualnie obowizuj dwa wymiary urlopu: " 20 dni - je\eli pracownik ma sta\ urlopowy kr�tszy ni\ 10 lat, " 26 dni - je\eli pracownik legitymuje si co najmniej 10-letnim sta\em. PrzykBad: Pracownik w dniu 1 lutego 2002 r. podjB pierwsz prac. LegitymowaB si w�wczas [wiadectwem ukoDczenia liceum og�lnoksztaBccego i jednocze[nie studiowaB. W dniu 22 czerwca 2006 r. ukoDczyB studia wy\sze. Czy wobec ukoDczenia szkoBy wy\szej pracownik jest uprawniony do urlopu w najwy\szym wymiarze? Pracownikowi przysBuguje 20 dni urlopu. W podanych okoliczno[ciach korzystniejsze dla pracownika jest wliczanie do sta\u pracy wpBywajcego na wymiar jego urlopu okresu zatrudnienia, w kt�rym r�wnolegle byBa pobierana nauka. Uwzgldniajc 4 lata szkoBy (liceum) oraz 4 lata pracy, 8-letni og�Bem sta\ pracownik osignB w dniu 31 stycznia 2006 r. Natomiast zaliczenie 8 lat z tytuBu ukoDczenia szkoBy wy\szej mogBo nastpi dopiero z dniem 22 czerwca 2006 r., czyli prawie 5 miesicy p�zniej. Pracownik osignie 10-letni okres zatrudnienia uprawniajcy do 26 dni urlopu z dniem 31 stycznia 2008 r. PrzykBad: Zatrudnili[my pracownika, kt�ry legitymuje si [rednim wyksztaBceniem technicznym oraz okresem zatrudnienia wynoszcym w sumie 7 lat. Zatrudnienie to ustaBo w 2002 r. wskutek rozwizania umowy o prac bez wypowiedzenia z winy pracownika. Czy okres zatrudnienia podlega wliczeniu do sta\u urlopowego? Tak. Spos�b rozwizania umowy o prac nie ma znaczenia. Sta\ urlopowy pracownika wynosi og�Bem 12 lat (5 lat szkoBy + 7 lat pracy). 2. Nabycie prawa do pierwszego urlopu w \yciu zawodowym pracownika W roku kalendarzowym, w kt�rym pracownik podejmuje prac po raz pierwszy, nabywa prawo do urlopu z upBywem ka\dego miesica pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysBugujcego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlop�w pracownik nabywa w ka\dym nastpnym roku kalendarzowym, o ile nadal pozostaje w zatrudnieniu. PrzykBad: Zatrudniamy od 1 czerwca 2006 r. absolwenta szkoBy wy\szej, kt�ry odbywaB wcze[niej 12-miesiczny sta\ i otrzymywaB z tego tytuBu stypendium. Jak udziela temu pracownikowi pierwszego urlopu? Pracownik legitymujcy si 9-letnim sta\em urlopowym (8 lat szkoBy wy\szej + 12 miesicy pobierania stypendium) po przepracowaniu 1 miesica nabyB prawo do urlopu w wymiarze 2,16 dnia (1/12 z 26 dni, czyli wymiaru urlopu przysBugujcego mu po przepracowaniu roku - po osigniciu w sumie 10-letniego sta\u urlopowego). Wa\ne: W roku podjcia pierwszej pracy urlop nabywany jest sukcesywnie za ka\dy przepracowany miesic. Wymiar tego urlopu nie podlega zaokrgleniu. W praktyce pracodawcy udzielaj tego urlopu po przepracowaniu przez pracownika kilku miesicy, sumujc wymiary z ka\dego miesica. PrzykBad: Ile dni urlopu nale\y udzieli pracownikowi, kt�ry podjB prac od 1 maja 2006 r. i przepracowaB tylko ten jeden miesic, a jest absolwentem szkoBy policealnej? Pracownik z dniem 31 maja 2006 r. nabyB prawo do 1,66(66...) dnia urlopu (1/12 x 20 dni). W przeliczeniu daje to 13 godzin i 17 minut urlopu. Poniewa\ urlop nie m�gB by wykorzystany w naturze pracodawca wypBaci ekwiwalent. PrzykBad: Pracownik posiadajcy sta\ urlopowy uprawniajcy go do urlopu w ni\szym wymiarze przepracowaB do tej pory (w pierwszym roku zatrudnienia) 4 miesice. Czy pracodawca mo\e udzieli mu 7 dni urlopu? Pracownik nabyB prawo do 6,64 dnia urlopu (4 x 1,66 dnia). Nie ma przeszk�d, aby pracodawca udzieliB peBnych dni urlopu wypoczynkowego. 3. Uprawnienia urlopowe pracownika zatrudnionego na cz[ etatu Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego na cz[ etatu ustala si proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, biorc za podstaw wymiar urlopu wynikajcy z og�lnego sta\u urlopowego (20 albo 26 dni). Je[li z obliczeD wyniknie niepeBny dzieD urlopu, to podlega on zaokrgleniu w g�r do peBnego dnia. PrzykBad: Zatrudniamy na 2/3 etatu pracownika z 8-letnim sta\em pracy. Ile dni urlopu mu przysBuguje? Pracownik jest uprawniony do 14 dni urlopu (2/3 x 20 dni = 13,33 dnia, po zaokrgleniu 14 dni). PrzykBad: Zatrudniamy pracownik�w z ponad 10-letnim sta\em pracy na 1/3 i 1/4 etatu. Ile dni urlopu przysBuguje tym pracownikom? Pracownicy maj prawo do urlopu w wymiarze: " 7 dni - zatrudniony na 1/4 etatu (1/4 x 26 dni = 6,5 dnia, po zaokrgleniu 7 dni), " 9 dni - zatrudniony na 1/3 etatu (1/3 x 26 dni = 8,66 dnia, po zaokrgleniu 9 dni). 4. Wykorzystywanie urlopu wypoczynkowego Wszystkim pracownikom, bez wzgldu na wymiar ich czasu pracy, urlop wypoczynkowy jest udzielany wyBcznie na te dni, kt�re s dla nich dniami pracy. Dodajmy, \e urlopu nale\y udzieli w wymiarze tylu godzin, ile w danym dniu pracownik powinien przepracowa, zgodnie z obowizujcym go rozkBadem czasu pracy. W praktyce ustalone na dany rok wymiary urlop�w s przeliczane na godziny, przy czym jeden dzieD urlopu (obliczeniowego) odpowiada 8 godzinom pracy. Przeliczona w ten spos�b godzinowa pula urlopowa pracownik�w wynosi w przypadku uprawnionego: " do 20 dni urlopu - 160 godzin (20 dni x 8 godz.), " do 26 dni urlopu - 208 godzin (26 dni x 8 godz.). PrzykBad: Jak udzieli urlopu pracownikowi zatrudnionemu na 1/4 etatu, kt�ry ma w 2006 r. prawo do 7 dni urlopu i wykonuje swoje obowizki przez 2 godziny dziennie? Godzinowa pula urlopowa tego pracownika wynosi 56 godzin (7 dni x 8 godz.). Udzielenie urlopu na faktyczne dni pracy oznacza skorzystanie przez niepeBnoetatowego pracownika z 28 realnych dni wolnych od pracy (56 godz. : 2 godz.). PrzykBad: Pracownik zatrudniony w systemie r�wnowa\nego czasu pracy, uprawniony z tytuBu sta\u pracy do 26 dni urlopu, wystpiB po raz pierwszy w tym roku o urlop wypoczynkowy na okres od 3 do 8 czerwca 2006 r. Zgodnie z harmonogramem miaB w tym czasie [wiadczy prac w dniach: 3, 5, 6 czerwca przez 12 godzin i 8 czerwca przez 4 godziny. Jak udzieli urlopu temu pracownikowi oraz ile dni urlopu pozostanie mu jeszcze do wykorzystania? Pracodawca powinien udzieli urlopu tylko na wskazane w harmonogramie dni pracy danego pracownika (3 dni x 12 godz.) + (1 dzieD x 4 godz.), co oznacza wykorzystanie w podanym okresie og�Bem 40 godzin urlopu. Pracownikowi zostanie do wykorzystania 168 godzin urlopu, co wynika z wyliczenia: " pula urlopowa pracownika na 2006 r.: 26 dni x 8 godz. = 208 godz., " urlop pozostaBy do wykorzystania w 2006 r.: 208 godz. - 40 godz. = 168 godz. PrzykBad: Ile dni urlopu wypoczynkowego przysBuguje pracownikowi zatrudnionemu na 1/2 etatu, kt�ry swoje obowizki zawodowe wykonuje codziennie po 4 godziny? W zale\no[ci od sta\u urlopowego urlop wyniesie albo 10 dni (przy sta\u kr�tszym ni\ 10 lat: 1/2 x 20 dni) albo 13 dni (przy sta\u co najmniej 10- letnim: 1/2 x 26 dni). Liczb nale\nych dni urlopu mno\ymy przez 8 godzin, co daje odpowiednio do wykorzystania 80 godzin (10 dni x 8 godz.) albo 104 godziny (13 dni x 8 godz.) urlopu. Je\eli pracownik [wiadczy prac po 4 godziny dziennie, to jego urlop bdzie trwaB odpowiednio 20 dni (80 godz. : 4 godz.) albo 26 dni (104 godz. : 4 godz.), czyli bdzie odpowiadaB wymiarowi nale\nego mu urlopu. 5. Spos�b ustalania terminu urlopu Urlopy powinny by udzielane i wykorzystywane zgodnie z planem urlop�w. Wa\ne: Plan urlop�w ustala samodzielnie pracodawca i podaje do wiadomo[ci pracownik�w w spos�b u niego przyjty (np. poczt elektroniczn lub przez wywieszenie informacji na tablicy ogBoszeD). Planujc urlopy pracodawca powinien wzi pod uwag wnioski pracownik�w i konieczno[ zapewnienia normalnej pracy w zakBadzie. W planie urlop�w uwzgldniane s zar�wno te urlopy, do kt�rych pracownicy nabyli ju\ prawo jak i te, do kt�rych prawo nabd w trakcie okresu, na kt�ry ten plan jest sporzdzany, a wic: " urlopy zalegBe , niewykorzystane z r�\nych przyczyn w poprzednim roku (powinny by wykorzystane w I kwartale danego roku), " urlopy kolejne , do kt�rych pracownicy nabywaj prawo 1 stycznia ka\dego roku, " urlopy uzupeBniajce, do kt�rych pracownicy nabd prawo w cigu roku, a wynikajce z og�lnego sta\u pracy i wyksztaBcenia, " urlopy dodatkowe przysBugujce niekt�rym pracownikom na podstawie przepis�w szczeg�lnych. Pracodawca nie ustala planu urlop�w, je\eli zakBadowa organizacja zwizkowa wyraziBa na to zgod. Tak\e pracodawca, u kt�rego nie dziaBa organizacja zwizkowa, mo\e nie tworzy planu urlop�w. W�wczas termin udzielenia urlopu pracodawca ustala po porozumieniu z pracownikiem, biorc pod uwag jego sugestie oraz potrzeb niezakB�conej pracy zakBadu. PrzykBad: DziaBajca u pracodawcy organizacja zwizkowa nie zgodziBa si na odstpienie od tworzenia plan�w urlop�w. Ponadto zwr�ciBa si do pracodawcy z \daniem, aby uzgodniB z ni plan urlop�w na rok 2006. Czy pracodawca ma taki obowizek? [danie organizacji zwizkowej jest pozbawione podstaw prawnych. Pracodawca ma prawo do samodzielnego sporzdzenia planu urlop�w i podania go do wiadomo[ci pracownikom. Wa\ne: Plan urlop�w albo uzgodnienie przez strony (pracodawc i pracownika) terminu udzielenia urlopu nie obejmuje 4 dni urlopu na \danie. W praktyce plan nie dotyczy tak\e urlopu w pierwszym roku pracy nabywanego sukcesywnie za ka\dy przepracowany miesic. 6. PodziaB urlopu na cz[ci Jest zasad, \e urlop wypoczynkowy powinien by nieprzerwany, czyli udzielony w peBnym przysBugujcym danemu pracownikowi wymiarze 20 albo 26 dni; a pracownikowi niepeBnoetatowemu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Od tej reguBy s odstpstwa, z kt�rych najwa\niejsze dotyczy urlopu w pierwszym roku zatrudnienia. Pracownik podejmujcy prac po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w kt�rym podjB prac, uzyskuje prawo do urlopu z upBywem ka\dego miesica pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysBugujcego mu po przepracowaniu roku. Obowizujcy spos�b nabywania prawa do pierwszego urlopu pozwala na jego rozdrobnienie, w zale\no[ci od momentu podjcia pierwszego zatrudnienia w roku kalendarzowym, nawet na kilkana[cie uBamkowych cz[ci. PrzykBad: Pracownica legitymujca si [rednim wyksztaBceniem podjBa pierwsz prac zawodow w poBowie lutego 2006 r. Jak mo\e wykorzystywa urlop za bie\cy rok? Je[li zatrudnienie bdzie trwaBo do koDca 2006 r., to z ka\dym miesicem pracy (dziesiciokrotnie) pracownica nabdzie prawo do 1/12 z przysBugujcego jej wymiaru urlopu za ka\dy miesic pracy i jak powszechnie si przyjmuje mo\e z tego urlopu sukcesywnie korzysta. W praktyce bdzie uprawniona do 1,66 dnia urlopu za ka\dy miesic zatrudnienia. PodziaBowi mo\e ulec jedynie "kolejny urlop" nabywany w ka\dym nastpnym roku kalendarzowym. Ten podziaB jest mo\liwy, jednak tylko na wniosek pracownika. Je[li pracownik wystpi o podziaB urlopu, to co najmniej jedna cz[ wypoczynku powinna trwa nieprzerwanie nie mniej ni\ 14 kolejnych dni kalendarzowych. W tych 14 dniach liczba dni urlopu mo\e by mniejsza, jednak wypoczynek powinien trwa dwa tygodnie. Wniosek o podziaB urlopu mo\e zosta zBo\ony w dowolnej formie przed rozpoczciem urlopu, przy czym dla cel�w dowodowych wskazana jest forma pisemna. Wniosek nie wymaga uzasadnienia i nie jest wi\cy dla pracodawcy. Wa\ne: Pracodawca nie jest uprawniony do planowania urlopu w cz[ciach bez stosownego wniosku pracownika. W zakBadach pracy wnioski o podziaB urlopu s zwykle skBadane na etapie planowania urlop�w. PrzykBad wniosku w tej sprawie prezentujemy poni\ej. Jan Nowak SBubice, 30 grudnia 2005 r. Inspektor ds. kontroli wewntrznej Przedsibiorstwo UsBug Transportowych ul. Nadbrze\na 1 69-100 SBubice Wniosek o podziaB urlopu Niniejszym wnosz o udzielenie mi w 2006 r. urlopu wypoczynkowego w dw�ch cz[ciach: " od 8 do 19 maja - 10 dni roboczych, " od 3 do 14 lipca - 10 dni roboczych, Jan Nowak PrzykBad: Pracownik uprawniony do kolejnego urlopu w wymiarze 20 dni wystpiB z wnioskiem, aby pracodawca zaplanowaB dla niego 10 dni urlopu w maju i 10 dni urlopu w lipcu 2006 r. obejmujce okresy od poniedziaBku do pitku nastpnego tygodnia. Soboty s u pracodawcy dniami wolnymi od pracy, wynikajcymi z rozkBadu czasu pracy w piciodniowym tygodniu pracy. Czy taki podziaB urlopu jest mo\liwy? Urlop mo\e zosta zaplanowany i udzielony zgodnie z wnioskiem pracownika. Gwarantuje bowiem skorzystanie dwukrotnie z wypoczynku obejmujcego co najmniej 14 dni kalendarzowych. 7. Urlop na \danie pracownika Jest to urlop, z kt�rego pracownik mo\e skorzysta w terminie niewynikajcym z planu urlop�w ani z uzgodnienia z pracodawc, pod warunkiem zgBoszenia \dania udzielenia tego urlopu najp�zniej w dniu jego rozpoczcia. Przyjmuje si, \e dopuszczalna jest ka\da forma zgBoszenia \dania, byleby nastpiBo skuteczne zawiadomienie pracodawcy o urlopie. Mo\e to by powiadomienie elektroniczne, za po[rednictwem innej osoby, telefoniczne, w tym r�wnie\ jako SMS. Istotne jest tylko, aby \danie dotarBo do pracodawcy najp�zniej w dniu rozpoczcia urlopu. Pracownik ma prawo do 4 dni urlopu na \danie w ka\dym roku kalendarzowym bez wzgldu na liczb pracodawc�w, z kt�rymi pozostaje w danym roku w kolejnych stosunkach pracy. Dlatego w tre[ci [wiadectwa pracy podaje si informacj o wykorzystaniu tego urlopu (w rubryce dotyczcej urlopu wypoczynkowego). 8. Potwierdzenie udzielenia urlopu Prawo urlopowe nie wskazuje sposobu, w jaki pracodawca powinien potwierdzi pracownikowi udzielenie urlopu. Jest to kwestia organizacyjna pozostawiona do rozwizania w zakBadzie pracy. Mo\na j uregulowa w regulaminie pracy albo zarzdzeniem wewntrznym pracodawcy. Mo\e te\ wynika z przyjtego zwyczaju. W orzecznictwie przewa\a pogld, \e pracownik nie mo\e skorzysta z przysBugujcego mu prawa do urlopu bez zgody pracodawcy, co tBumaczy si znaczeniem pojcia "udzielenie urlopu" zawierajcego w sobie element przyzwolenia pracodawcy na urlop. Sposoby potwierdzenia udzielenia urlopu mog by nastpujce: karta urlopowa, podpisany przez przeBo\onego wniosek pracownika o urlop lub mog to by jeszcze inne formy. Poni\ej przedstawiamy przykBadowy wz�r karty urlopowej. Przedsibiorstwo UsBug Transportowych SBubice, 5 maja 2006 r. ul. Nadbrze\na 1 69-100 SBubice Pan Jan Nowak DziaB Kontroli Wewntrznej Karta urlopowa Zgodnie z wnioskiem z dnia 30 grudnia 2005 r. udzielam Panu 10 dni bie\cego urlopu wypoczynkowego w dniach od 8 do 19 maja 2006 r. Dyrektor Bo\ena Kowalska PrzykBad: Pracodawca podaB do wiadomo[ci pracownik�w w grudniu ubiegBego roku plan urlop�w na 2006 r. Czy pracownik mo\e p�j[ na zaplanowany urlop bez \adnych dodatkowych formalno[ci? Zale\y to od ustaleD regulaminu pracy lub innego aktu prawa wewntrzzakBadowego, albo od obowizujcych w zakBadzie zwyczaj�w. Pracodawca mo\e wprowadzi obowizek wystpowania z wnioskiem o udzielenie urlopu mimo sporzdzonego planu urlop�w.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Borchardt K D ABC prawa wspĂłlnotowego (2001)
Zasady rachunkowości w zakresie prawa podatkowego w Polsce
Historia państwa i prawa Polski Testy Tablice
Abc All Of My Heart
ABC?ar Of The World
Prawa sukcesu Tom XV i tom XVI
ABC UE Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej (2002)
Wybrane terminy łacińskie pojawiające się w Problematyce Prawa Międzynarodowego
Bieńkowska i inni Wykład Prawa Karnego Procesowego Ro 23
Przepisy w UE w systemie prawa pracy
Podstawy prawa PS

więcej podobnych podstron