plik


ÿþWPISZ SWÓJ KOD zDolny Zlzak Gimnazjalista VII DOLNOZLSKI KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW SZKÓA GIMNAZJALNYCH III ETAP  FINAA WOJEWÓDZKI 07.03.2009 r., godz. 1000 Czas trwania 120 minut nr zadania: 1 2 3 4 5/a 5/b 6 7 £ A maksymalnie pkt 5 5 7 10 3 3 12 3 48 Cz[ A: punktacja WypeBnia WKK: 8/I 8/II 8/III 8/IV 8/V 9/a 9/b £ B Suma punktów: Cz[ B: 9 4 4 8 8 10 10 53 _________________________________________________________________________________________________________________________ Cz[ A (czas pracy  60 minut) Zadanie 1. (5 pkt) Przeanalizuj rysunki i dla ka\dego z nich okre[l, gdzie bd wiksze opady  w rejonie czy . (Uwaga: zakBadamy, \e we wszystkich przypadkach wilgotno[ powietrza jest wystarczajca, aby mógB wystpi opad). A/ B/ C/ D/ E/ Wiksze opady wystpuj: - na rys. A  w rejonie ; - na rys. B  w rejonie ; - na rys. C  w rejonie ; - na rys. D  w rejonie ; - na rys. E  w rejonie . Zadanie 2. (5 pkt) Oblicz, w jakiej skali sporzdzono map, na której powierzchnia Polski jest równa 125,2 cm2. Otrzymany wynik przedstaw w postaci skali mianowanej, liczbowej i liniowej. Powierzchnia Polski (z dokBadno[ci do 1 tys. km2): 313 tys. km2 Miejsce na obliczenia: Skala mianowana: & & & & & & & & & & & & & & & & & Skala liczbowa: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & Skala liniowa: WPISZ SWÓJ KOD Zadanie 3. (7 pkt) Ustal, wedBug jakiego geograficznego kryterium poBczono rzeki lub jeziora w ka\dym z podanych zestawów. (Uwaga: dla ka\dego zestawu okre[l inne kryterium) A/ Missisipi, Nil, Huang-he - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . B/ Syr-daria, Tarym, WoBga - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. C/ Amazonka, Loara, Oranje - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & D/ Missouri, Madeira, Irtysz - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & E/ J. Aralskie, j. Eyre, Wielkie Jezioro SBone - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & F/ j. BajkaB, j. Tanganika, j. Niasa (Malawi) - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ... G/ J. Nasera, J. ZegrzyDskie, j. Kariba - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & Zadanie 4. (10 pkt) Do ka\dej pary paDstw dopasuj wspóln dla nich cech, wybran z podanego zestawu (A do L). (Uwaga: ka\d cech mo\esz dopisa tylko do jednej pary paDstw) Cechy paDstw: A. paDstwa basenu Morza BaBtyckiego B. paDstwa poBo\one na poBudnie od Zwrotnika Kozioro\ca C. paDstwa, w których ponad 80% energii elektrycznej wytwarza si w hydroelektrowniach D. paDstwa poBo\one na póBwyspach E. paDstwa, które przystpiBy do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku F. paDstwa, w których na cz[ci terytorium wystpuje zjawisko dni i nocy polarnych G. paDstwa wyspiarskie H. paDstwa nale\ce do [wiatowej czoBówki producentów wgla kamiennego I. paDstwa poBo\one na dwóch kontynentach J. paDstwa, których terytoria przecina równik K. paDstwa bez dostpu do morza L. paDstwa basenu Morza Zródziemnego WBochy i Szwecja - & & & .. Boliwia i Macedonia - & & & .. Estonia i Finlandia - & & & .. Urugwaj i Nowa Zelandia - & & & .. Grecja i Tunezja - & & & .. Polska i SBowenia - & & & .. Ekwador i Indonezja - & & & .. Filipiny i Sri Lanka - & & & .. Kazachstan i Turcja - & & & .. Chiny i Stany Zjednoczone Ameryki - & & & .. Zadanie 5. (6 pkt) a) Wpisz wymienione grupy ludno[ci do wBa[ciwych kolumn tabeli. Berberowie, Buszmeni, ChiDczycy, Eskimosi, Indianie, Kirgizi, Masajowie, Pigmeje, Polinezyjczycy, SBowianie GBówne odmiany czBowieka europeidzi mongoloidzi negroidzi Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 2 WPISZ SWÓJ KOD b) PoBcz grupy ludno[ci z obszarami (krajami, regionami), w których gBównie zamieszkuj, wybranymi spo[ród nastpujcych: Armenia, Australia, Cejlon, Egipt, Haiti, Meksyk, Nowa Gwinea, Nowa Zelandia, póBnocna Kanada, PóBwysep Iberyjski, Skandynawia, Syberia Aborygeni - & & & & & & & & & & & & & & Inuici - & & & & & & & & & & & & & & Jakuci - & & & & & & & & & & & & & & Koptowie - & & & & & & & & & & & & & & LapoDczycy (Samowie) - & & & & & & & & & & & & & & Maorysi - & & & & & & & & & & & & & & Metysi - & & & & & & & & & & & & & & Ormianie - & & & & & & & & & & & & & & Papuasi - & & & & & & & & & & & & & & Zadanie 6. (12 pkt) SformuBuj po dwie przyczyny oraz po dwa skutki wymienionych zjawisk demograficznych. PRZYCZYNY SKUTKI 1. 1. Eksplozja demograficzna 2. w krajach 2. rozwijajcych si 1. 1. Ujemny wspóBczynnik przyrostu naturalnego 2. w krajach 2. wysokorozwinitych Migracje ze wsi 1. 1. do miast w krajach sBabiej rozwinitych 2. 2. gospodarczo Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 3 WPISZ SWÓJ KOD Zadanie 7. (3 pkt) Rozpoznaj, którego z wymienionych paDstw (regionów [wiata) dotycz informacje przedstawione na diagramach w podpunktach a) i b) oraz kolumnach tabeli w podpunkcie c). Wpisz ich nazwy we wBa[ciwych miejscach. a) Struktura zatrudnienia - % udziaB pracujcych w gBównych sektorach gospodarki w ogólnej liczbie zatrudnionych " Chiny " Kenia " Stany Zjednoczone Ameryki ............................ ............................ ............................ b) Struktura wyznaniowa - % udziaB wyznawców gBównych religii w ogólnej liczbie ludno[ci " Afryka " Ameryka AaciDska " Azja (bez Rosji) ............................ ............................ ............................ c) Demografia  wybrane zagadnienia " Japonia " Nigeria " Rosja PACSTWO: ’! & & & & & ..& & .. & & & & & ..& & .. & & & & & ..& & .. przyrost naturalny 25,0 0 1,0 0 - 3,9 0 wspóBczynnik dzietno[ci * 5,4 1,4 1,3 umieralno[ niemowlt ** 100 3 18 przecitna dBugo[ \ycia *** 55 lat 80 lat 74 lata * przecitna liczba dzieci rodzonych przez kobiet w cigu jej \ycia ** liczba zgonów niemowlt na 1000 \ywych urodzeD *** [rednia dla kobiet i m\czyzn Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 4 WPISZ SWÓJ KOD Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 5 WPISZ SWÓJ KOD Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 6 WPISZ SWÓJ KOD Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 7 WPISZ SWÓJ KOD Cz[ B (czas pracy  60 minut) Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 8 WPISZ SWÓJ KOD Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 9 WPISZ SWÓJ KOD zDolny Zlzak Gimnazjalista VII DOLNOZLSKI KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW SZKÓA GIMNAZJALNYCH III ETAP  FINAA WOJEWÓDZKI 07.03.2009 r., godz. 1000 Czas trwania 120 minut ________________________________________________________________________________________ Cz[ B (czas pracy  60 minut) Zadanie 8. (Bcznie - 33 pkt) Przeczytaj uwa\nie fragmenty tekstów prasowych, a nastpnie odpowiedz na pytania zwizane z zasygnalizowanymi w nich problemami. I.  GwaBtownych zmian klimatycznych zwizanych z globalnym ociepleniem nie da si ju\ prawdopodobnie powstrzyma. Mo\emy jedynie spróbowa spowolni zachodzce obecnie procesy. (& ) Walka z ociepleniem staje si modna w[ród polityków i gwiazd show-biznesu. Gubernator Kalifornii Arnold Schwarzenegger ma auto na wodór, a piosenkarka Sheryl Crow ogranicza zu\ycie papieru&  (9 pkt) 1. Który ze zwizków chemicznych, wedBug wspóBczesnej wiedzy, jest w najwikszym stopniu odpowiedzialny za zjawisko globalnego ocieplenia? & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . 2. WedBug raportu opublikowanego po dorocznym szczycie gospodarczym G8, w ostatnich latach jednymi z najwikszych  trucicieli staBy si Chiny, Indie i Brazylia. Wyja[nij, co to jest G8 oraz dlaczego w Chinach, Indiach i Brazylii zwikszyBo si zanieczyszczenie powietrza. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 3. Okre[l dwie mo\liwe konsekwencje klimatyczne globalnego ocieplenia. - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . 4. Jakich innych bezpo[rednich lub po[rednich skutków globalnego ocieplenia (poza zmianami klimatycznymi) mo\na si spodziewa w przyszBo[ci? WymieD cztery przykBady. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & II.  Globalne ocieplenie dodaje energii cyklonom tropikalnym. A poniewa\ Ziemia jest coraz gortsza,w przyszBo[ci niszczycielska moc huraganów bdzie jeszcze wiksza. (4 pkt) 1. Z jakimi ukBadami ci[nienia zwizane s cyklony tropikalne? & & & & & & & & & & & & & & & & ... 2. WymieD przynajmniej cztery rejony, w których tworz si cyklony tropikalne (okre[l je, posBugujc si konkretnymi nazwami geograficznymi). & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 3. WymieD trzy nazwy regionalne cyklonów tropikalnych, u\ywane w ró\nych rejonach [wiata. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . WPISZ SWÓJ KOD III.  W 2008 roku Midzynarodowa Unia Astronomiczna awansowaBa odkryt w 2005 roku asteroid 2003EL61 do rangi planety. NadaBa jej imi Haumea, hawajskiej bogini ziemi i pBodno[ci. Haumea doBczyBa do grupy planet karBowatych &  (4 pkt) 1. UzupeBnij zdanie, wpisujc liczb wymienionych ciaB niebieskich w UkBadzie SBonecznym: W UkBadzie SBonecznym  wedBug kategorii obowizujcych od sierpnia 2006 roku  znajduje si obecnie & & . planet, & & & planet karBowatych oraz tzw. maBe ciaBa UkBadu SBonecznego (niekuliste planetoidy, asteroidy i komety). 2. WymieD dwie istotne cechy wyró\niajce planety karBowate. - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . IV.  Zagadka zródeB Amazonki, podobnie jak Nilu, od dawna byBa przedmiotem niekoDczcych si spekulacji i sporów akademickich. Ustalenie zródBowego odcinka rzeki gBównej zwykle nastrcza badaczom du\o trudno[ci, bo rzadko speBniane s równocze[nie wszystkie kryteria hydrologiczne. (& ) Od czasów Humboldta za zródBowy dopByw Amazonki uwa\ano Maranon. W 1934 roku puBkownik Gerardo Dinderas sformuBowaB przesBank, \e jest nim Ukajali, dBu\sza, majca wiksze znaczenie w historii regionu rzeka i odgrywajca wiksz rol w gospodarce. Teza zyskaBa aprobat geografów. (& ) Towarzystwo Geograficzne w Limie rozstrzygnBo kontrowersyjne hipotezy zwizane ze zródBami królowej rzek, zobowizujc si propagowa raport sporzdzony przez wypraw kierowan przez Jacka PaBkiewicza w 1996 roku. Pocztkiem Amazonki jest strumieD Apacheta.(& ) Wiele zródeB podaje, \e caBkowita dBugo[ Amazonki wynosi 6750 km, czyli o 79 km wicej od Nilu (8 pkt) 1. WymieD po dwie najdBu\sze rzeki gBówne nastpujcych kontynentów: Azja: & & & & & & & & & i & & & & & & & & & & .; Europa: & & & & & & & & i & & & & & & & & & ; Afryka: & & & & & & & & & i & & & & & & & & & ..; Ameryka PóBnocna: & & & & & & & & & & & & .. i & & & & & & & & & & & & .; Ameryka PoBudniowa: & & & & & & & & & .. i & & & & & & & & & & & . 2. UzupeBnij zdanie: Potoki zródBowe Amazonki bior swój pocztek w (nazwa BaDcucha górskiego) & & & & & & & & & & & & & & & & ..& . na terenie (nazwa kraju) & & & & & & & & & & . & & & & & & & & & & & . 3. Znaczn cz[ dorzecza Amazonki porastaj tropikalne lasy równikowe, których powierzchnia coraz bardziej si kurczy. Wska\ dwie przyczyny zmniejszania si obszarów le[nych w Amazonii. - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & V.  Tereny, gdzie miaB si znajdowa biblijny Eden, jeszcze przed 20 laty stanowiBy jeden z najciekawszych ekosystemów na [wiecie. Na obszarze 20 tys. km2 wpisanym na listy Zwiatowego Dziedzictwa \yBy niezliczone gatunki ro[lin, ryb i ptaków. (& ) MokradBa byBy te\ kolebk najstarszych cywilizacji  to tutaj pierwsze miasta wznosili Sumerowie i BabiloDczycy. Do lat 90. ubiegBego wieku tereny byBy gsto zaludnione przez Madanów, czyli Arabów z bagien, którzy \yli w zgodzie z przyrod, kultywujc tradycje sprzed tysicy lat. (& ) [W 1991 r. Madanowie przyBczyli si do rebelii przeciwko dyktatorowi Saddamowi Husseinowi] (& ) Saddam szybko zdusiB rewolt, a wielu powstaDców schroniBo si na niedostpnych dla czoBgów mokradBach. Wtedy Saddam postanowiB osuszy bagna . (& ) nie przebieraB w [rodkach. (& ) jego armia bombardowaBa domy z trzciny pociskami artyleryjskimi, a mokradBa zatruwano chemikaliami. (& ) Po upadku Bagdadu (& ) ONZ uruchomiB za japoDskie pienidze projekt restauracji mokradeB. (& ) udaBo si ju\ przywróci 37 proc. bagien. Powraca te\ ro[linno[. (8 pkt) 1. UzupeBnij zdanie: Tereny, o których mowa w tym tek[cie, poBo\one s w (nazwa kraju) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . u zbiegu dwóch rzek: & & & & & & & & & & & & & .& & . i & & & & & & & & & & & & & ..& & & & & & . . 2. Jak nazywa si dziaBajca pod egid ONZ midzynarodowa organizacja, która patronuje Li[cie Zwiatowego Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego? & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. 3. Na Li[cie Zwiatowego Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego znajduje si ju\ trzyna[cie obiektów z terenu Polski. WymieD przynajmniej 10 z nich. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 2 WPISZ SWÓJ KOD Zadanie 9. (Bcznie - 20 pkt)  Krajobraz, a szczególnie krajobraz kulturowy stanowi wspólne dzieBo natury i czBowieka (& ) Parki krajobrazowe s przykBadem obszarowej ochrony zasobów przyrodniczych ale tak\e peBni nie mniej wa\n rol pielgnacji dóbr kultury, dziedzictwa kulturowego  zwBaszcza historycznego. (& ) Województwo dolno[lskie obejmuje swoim obszarem blisko 20 000 kilometrów kwadratowych (& ) Ponad 10% tego obszaru (& ) stanowi parki krajobrazowe, których jest Bcznie dwana[cie. Ró\norodno[ typów i charakterów tych parków krajobrazowych jest najlepszym przykBadem warto[ci przyrodniczych województwa, dokumentujcych wielorako[ ekosystemów. Piotr Znigucki, dyrektor Dolno[lskiego ZespoBu Parków Krajobrazowych Przeczytaj uwa\nie zamieszczone teksty. Rozpoznaj, którego parku krajobrazowego dotyczy ka\dy z nich i zlokalizuj te obszary na mapce. UzupeBnij tabelk, wpisujc we wBa[ciwych miejscach a) numer tekstu z informacjami o danym parku (10 pkt) b) liter, któr oznaczono ten park na mapce (10 pkt) Nazwa parku Tekst Lokalizacja - Nazwa parku Tekst Lokalizacja - krajobrazowego - numer& litera& krajobrazowego - numer& litera& PK  CheBmy ’! Ksi\aDski PK ’! PK  Dolina Baryczy ’! Przemkowski PK ’! PK  Dolina Bystrzycy ’! Rudawski PK ’! PK Doliny Bobru ’! Zl\aDski PK ’! PK Gór Sowich ’! Znie\nicki PK ’! (Mapka i teksty opracowane w oparciu o:  Parki krajobrazowe województwa dolno[lskiego , Wydawnictwo Kartograficzne EKO-GRAF na podstawie materiaBów DZPK, WrocBaw, 2004) 1/ Granic póBnocno-wschodni parku tworzy 400-500 m wysoko[ci krawdz, wyznaczona przebiegiem sudeckiego uskoku brze\nego. Pod wzgldem geologicznym park obejmuje cz[ gnejsowego bloku, stanowicego najstarszy element budowy Sudetów. Wszystkie potoki pByn gBbokimi, wskimi dolinami o stromych, czsto skalistych zboczach. Teren parku nale\y do obszarów staBego deficytu wody, do czego w niemaBym stopniu przyczyniBo si górnictwo wglowe i znaczny stopieD urbanizacji regionu. W czasie ostatniej wojny Niemcy rkami wizniów wykuli w skaBach rozlegBy system sztolni. 2/ Charakterystyczn cech krajobrazu parku jest zró\nicowana morfologia grzbietów górskich, liczne wzniesienia i kulminacje oraz towarzyszce im skaBki bdz grupy skalne. ZachowaBo si tu wiele [ladów po dawnej, sigajcej [redniowiecza dziaBalno[ci górniczej, zwizanej z eksploatacj zBó\ rud miedzi, arsenu, oBowiu, srebra i \elaza. W zwizku z rozwojem, zwBaszcza w XVI/XVII w., górnictwa i hutnictwa nastpiBy ogromne zmiany w szacie le[nej tego obszaru. Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 3 WPISZ SWÓJ KOD Wytrzebiono naturalne kompleksy le[ne z dominujcym udziaBem buka i jodBy, zastpujc sukcesywnie te gatunki nasadzeniami [wierkowymi. Na terenie parku i jego otuliny wytyczono ponad 150 km szlaków turystycznych, z gBównym wzBem przy popularnym schronisku  Szwajcarka w Górach Sokolich, wybudowanym w stylu tyrolskim. 3/ MaBe spadki terenu umo\liwiBy budowanie wielkich zbiorników wodnych tanim kosztem ju\ w [redniowieczu. Obecnie w caBym parku istniej liczne stawy rybne o Bcznej powierzchni blisko 7 500 ha, otoczone polami uprawnymi, Bkami lub lasami. W parku stwierdzono 34 gatunki ryb, w tym hodowane karpie w odmianie karp lustrzeD, a tak\e poza nim niewielkie ilo[ci szczupaka, lina, amura biaBego, toBpygi biaBej i pstrej. Najwikszym zainteresowaniem ciesz si jednak ptaki. Stwierdzono ich tutaj a\ 277 gatunków, w tym 169 lgowych, z których wikszo[ cennych gatunków gniazduje w rezerwacie ornitologicznym. 4/ Szczyt buduje twarde, odporne na wietrzenie gabro. PóBnocno-zachodnie i zachodnie stoki s zbudowane z górnokarboDskich granitów. Rumowiska skalne pokrywajce stoki od wysoko[ci 300 m n.p.m. s pozostaBo[ci po dwóch zlodowaceniach skandynawskich, podczas których ten obszar sterczaB ponad ldolód jako nunatak. Teren parku jest starym obszarem kulturowym, bogatym w relikty przeszBo[ci. W epoce brzu istniaB tu o[rodek kultowy, w którym oddawano cze[ bóstwu sBonecznemu. 5/ Olbrzymie szkody gospodarcze, jakie spowodowaBa powódz w dniach 29-31 lipca 1897 r., staBy si dla ówczesnych wBadz podstaw do prawnego uregulowania spraw ochrony, m.in. tego obszaru, przed kolejnymi kataklizmami. Prace przygotowawcze i organizacj placu budowy dla zapory rozpoczto jesieni 1903 r., a caBo[ ukoDczono w 1912 r. Jest to obecnie najwiksza budowla hydrotechniczna na Zlsku. Obszar parku od [redniowiecza nale\aB do ksistwa [widnicko- jaworskiego. Do najcenniejszych obiektów gotyckiego budownictwa [wieckiego nale\y rycerska wie\a mieszkalna (z unikalnymi XIV-wiecznymi malowidBami [ciennymi o tematyce dworskiej). 6/ Obszar parku zbudowany jest z górnodewoDskich i dolnokarboDskich skaB osadowych. S to przewa\nie zlepieDce i piaskowce. Strome zbocza dolin wy\Bobionych przez przepBywajce potoki dochodz do 80 m wysoko[ci. Miejscami s one usiane skaBkami, midzy którymi prowadz malownicze [cie\ki i mostki zawieszone nad przepa[ciami. Z ro[lin objtych caBkowit ochron odnotowano 19 gatunków, w tym najliczniej reprezentowany jest cis pospolity, porastajcy gBównie skaliste zbocza dolin. Ro[nie tam okoBo 130 drzew, midzy innymi blisko 400-letni cis  Bolko . W sztolniach wykutych pod kompleksem zamkowo-paBcowym znajduje si jedyne na Dolnym Zlsku obserwatorium sejsmologiczne. 7/ Generalnie teren parku jest nachylony ku póBnocnemu wschodowi. Na terenie parku znajduje si sztuczny zbiornik retencyjny o powierzchni 9,2 km2. Z dna zbiornika prowadzona jest eksploatacja kruszywa. Jednym z gBównych zadaD, jakie ma speBnia zbiornik, jest polepszenie warunków \eglugowych na Odrze w okresach niskich stanów wód. Teren parku ma charakter typowo rolniczy, nie zlokalizowano w nim wikszego przemysBu. Nie jest jeszcze dostatecznie zagospodarowany turystycznie i krajoznawczo, co spowodowane jest zarówno sBabo rozwinit baz turystyczn, jak i niewielk liczb szlaków. 8/ Na caBym obszarze parku spotyka si bogactwo form morfologicznych: podszczytowe powierzchnie zrównaD, gBboko wcite doliny potoków, wodospady, malownicze skaBki, blokowiska na stokach i niektórych wierzchoBkach, a na obszarach krasowych: leje krasowe, ponory, wywierzyska, suche dolinki i jaskinie. Na tym obszarze biegnie gBówny europejski dziaB wód, rozdzielajcy cieki nale\ce do zlewisk mórz: BaBtyckiego, Czarnego i PóBnocnego. W[ród niezmiernie rzadkich elementów flory na szczególne podkre[lenie zasBuguje wystpowanie seslerii tatrzaDskiej. Ro[lina ta, znana dotychczas w Polsce tylko z wysokogórskich i reglowych muraw naskalnych w Tatrach wapiennych, ma tu swoj zachodni granic wystpowania. 9/ Na obszarze parku znajduje si przecicie wspóBrzdnych geograficznych 51°N i 16°E. Liczne trzeciorz dowe pokrywy wulkaniczne law bazaltowych z charakterystycznym odsBoniciem sBupowym tworz gBówny element wspóBczesnego krajobrazu parku. Zbiorowiska le[ne wyró\niajce park spo[ród innych na Dolnym Zlsku to jaworzyna górska z jzycznikiem zwyczajnym i paprotnikiem kolczystym. Obszar ten posiada wielowiekowe tradycje górnicze zwizane z eksploatacj metali (zBoto, \elazo, miedz) i barytu. 10/ Centrum parku to zalesiony garb morenowy, zajty gBównie przez bory sosnowe porastajce wydmy. Na wierzchowinach wydm, szczególnie na byBych poligonach wojskowych, zachowaBy si ogromne wrzosowiska. Bogata jest chiropterofauna, zwizana ze starymi drzewami; zim nietoperze wykorzystuj zaadaptowane bunkry poradzieckie jako swoje zimowiska. Na skraju parku ro[nie sBynny db  Chrobry  uwa\any za najstarszy db szypuBkowy w Polsce. _______________________________________________________________________________________________ (Fragmenty tekstów do zad. 8 zaczerpnito z artykuBów, które ukazaBy si w roku 2007 i 2008 w nastpujcych gazetach i czasopismach: Angora, Dziennik, Gazeta Wyborcza) Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 4 WPISZ SWÓJ KOD Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 5 WPISZ SWÓJ KOD Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 6 WPISZ SWÓJ KOD Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 7 WPISZ SWÓJ KOD Cz[ B (czas pracy  60 minut) Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 8 WPISZ SWÓJ KOD Konkurs  zDolny Zlzak Gimnazjalista 2008/2009, finaB VII Dolno[lskiego Konkursu Geograficznego Strona 9

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PP Geografia
arkusz final biologia
np Przykladowy arkusz PP Geografia
2008 Odpowiedzi Test przed probna matura Arkusz PR Geografia
arkusz final jpolski
np Odpowiedzi Przykladowy arkusz PP Geografia
np Przykladowy arkusz PR Geografia
arkusz final slazaczek
2008 Odpowiedzi Test przed probna matura Arkusz PP Geografia
np Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Geografia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Geografia
arkusz final matematyka
Odpowiedzi Test przed probna matura 07 Arkusz 1 ZP Geografia

więcej podobnych podstron