56284

TEORIE OSOBOWOŚCI •

Pierwsza grupa teorii to teorie cech. Dwie linie, tradycje:

a)    cechy jako istniejące realnie właściwości osoby. Teorie deskryptywne: cechy to są opisy, mają charakter konstruktów często społecznych, opis powtarzalności zachowania. Sięga swymi korzeniami do starożytności. Hipokrates, Galen (teraz: Eysenck, Allport)

b)    tradycja sięgająca do sir F. Galtona. Zwrócił on uwagę na to, że aby opisać osobowość trzeba sięgnąć do języka naturalnego. W języku istnieją wyrażenia opisujące człowieka - przymiotniki. Aby odkryć naturę cech trzeba analizować język. Potem na tym oparł się np. Cattel (teoria czynnikowa osobowości). Badania ilościowe cech osobowości.

Teorie różnie podchodzą do opisu cech. 3 linie:

-    Cechy jako behawioralne dyspozycje (Cattel). Cechy to tendencje do zachowania połączone z wpływami zewnętrznymi. O nich można wnioskować wychodząc od analizy języka. Wyodrębnił 16 wiązek, na których przeprowadzał badania. Powstają tzw. czynniki opisujące osobowość to są dyspozycje behawioralne które nazywa się korzystając z języka.

-    Bush i Craig traktują cechy jako powtarzalne, względnie stałe działania. Kryterium cechy jest częstotliwość określonych działań. Jak często występują dane akty działań.

-    Cechy jako kategorie lingwistyczne. Cechy to czyste konstrukty społeczne, to pewne fikcje tworzone w umyśle, efekt umowy. Język daje możliwość uporządkowania tego. To podejście podkreśla wagę języka i kultury w kreowaniu cech, osobowości. Kwestia umowy m-dzy dwiema jednostkami.