56906

1)    może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy, niż był dotychczas; jest to tzw. damnum emergens (szkoda rzeczywista);

2)    może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono; wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się, mógł go oczekiwać, jest to tzw. lucrum cessans.

Prawo polskie jako regułę przyjmuje zasadę pełnego odszkodowania.

Ustalenie wysokości szkody

1)    ustalenie uszczerbku majątkowego najczęściej stosowany jest sposób zwany

różnicowym lub dyferencyjnym

a)    polega on na przeprowadzeniu badania majątku poszkodow’anego w celu ustalenia różnicy,jaką wywełalo zjawisko szkody przed i po jej ujaw^rnieniu się(naprawienie szkody powinno obejmować dwa poniższe stany łącznie).

b)    wysokość damnum emergens(uszczcrbku mienia) można ustalić, jeżeli w^r majątku osoby poszkodowanej da się uchwycić różnicę w^rynikającą z tego porównania, która wskazuje zmniejszenie majątku wysokość uszczerbku w mieniu, dot. to m.in. takich ewentualnych strat, jak pozbawienie uprawnionego samej możliwości korzystania z rzeczy, utrata posiadania rzeczy czy utrata możliwości korzystania z pewnych świadczeń o określonej wartości majątkowej;

c)    wysokość lucrum cessans - trudniej ustalić, podstaw^Ta obliczenia: różnica pomiędzy stanem majątkowym, który istnieje a tym jaki mógłby być gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło.(badamy tylko najwyższy stan prawdopodobieństwa)

2)    po ustaleniu wysokości szkody trzeba oznaczyć wartość doznanego uszczerbku

a)    tzn. ustalić chwilę decydującą o wysokości szkody(uszczerbek początkowo powstały może się stopniowo zwiększać lub zmniejszać, co pow^rodujc, że uznanie wartości szkody w chwili jej początkowego ujawnienia się nie zawsze byłby sprawiedliwy) kodeks cywilny reguluje ten problem częściowo w art. 363 § 2 „jeżeli naprawienie szkody ma nastqpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili*

b)    miernik wartości

a.    wartość rynkowajwedhig KC)- według cen jaką przedstawia to dobro dla wszystkich (pretium commune);

b.    wartość szczególna - cena, jaką przedstawia to dobro dla poszkodow’anego ze względu na szczególny sposób jego użycia (pretium singularc)

c.    wartość emocjonalna - pretium aflectionis)

d.    wartość według przeciętnych cen

e.    wartość rzeczy według kosztów nabycia czy reperacji

III. Wysokość odszkodowania

Konieczna odpowiedź na pytanie: czy odszkodowanie powinno zawsze odpowiadać pełnej

kwocie? Należy rozważyć kilka problemów', możliwości ograniczenia odszkodow'ania:

1)    związek przyczynowy - możliwość ograniczenia odszkodowania do części uszczerbku rzeczywiście poniesionego przez poszkodow'anego ze wrzględu na określone ujęcie w^t danym systemie praw^ra cywilnego kwestii związku przyczynowego;

2)    wola stron - jeśli strony będące w^ł stosunku zobowiązaniowym wcześniej ustaliły za jaką szkodę odpowiadają i do jakiej wysokości (dot stron stosunku); strony mogą ustalić za jaką szkodę dłużnik ponosi odpowiedzialność oraz czy wysokość odszkodowania ma być odpowiednikiem pełnej wysokości szkody

3)    przepisy ustawy art. 361 § 2: „W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono”

4)    ius moder andi - możliwość ograniczenia wysokości odszkodow'ania może wynikać z przyznania w^r tej materii pewnych uprawmień organowi orzekającemu o obowiązku