57757

—    postępowanie poprawcze - wszczyna się gdy nieletni po ukończeniu 13 lat popełnił czyn karalny określony jako przestępstwo, wykazuje wysoki stopień demoralizacji, a ponadto środki stosowane do tej pory okazały się nieskuteczne. W postępowaniu tym nieletni musi mieć obrońcę, przy czym sąd orzeka na rozprawie w składzie ławniczym - quasi - rozprawa karna, w której zresztą stosuje się posiłkowo przepisy KPK.

Podstawą decyzji sądu jest ocena osobowości nieletniego sprawcy i stopnia jego demoralizacji, a popełnienie czynu karalnego stało się jedynie wskaźnikiem zagrożenia, nie zaś podstawą sankcji karnej - art 55 ustawy, gdzie pomimo wszczęcia postępowania poprawczego, sąd może odstąpić od orzeczenia środków poprawczych, uznając zastosowanie środków wychowawczych za bardziej celowe. Udział obrońcy wtym postępowaniu jest obowiązkowy - art. 49 ustawy. Ustawa pomija pokrzywdzonego czynem, który nie korzysta z praw strony, może jedynie być na rozprawie.

Katalog środków wychowawczych :

—    upomnienie;

—    zobowiązanie do określonego postępowania ;

—    nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna ;

—    nadzór organizacji lub osoby udzielającej poręczenia za nieletniego;

—    nadzór kuratora ;

—    skierowanie do kuratorskiego ośrodka pracy z młodzieżą ;

—    zakaz prowadzenia pojazdów;

—    przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego ;

—    umieszczenie w rodzinie zastępczej, odpowiedniej placówce opiekuńczo -vvychowawczej albo ośrodku szkolno-wychowawczym .

Środki te można dzielić w zależności od ich charakteru i celu.

Podział wg kryterium zmiany lub braku zmiany środowiska wychowawczego, albo otwartego, półotwartego lub zamkniętego charakteru danego ośrodka. Kuratorski ma charakter półotwarty, ostatni środek jest najostrzejszy i ma charakter zamknięty.

Art. 6 pkt 2 ustawy - zobowiązania do naprawienia szkody, przeproszenia pokrzywdzonego, podjęcia nauki lub pracy, powstrzymania się od przebywania w określonych miejscach lub środowiskach, zaniechania używania alkoholu lub innego środka odurzającego. Są to środki o różnym charakterze i celu. Przede wszystkim wychowawczo - prewencyjnym, ale także kompensacyjnym. Podstawowe znaczenie w oddziaływaniu mają środki polegające na nadzorze sprawowanym przez rodziców lub

opiekuna oraz przez kuratora sądowego dla nieletnich. Ważną formą tego nadzoru są kuratorskie ośrodki pracy z młodzieżą - forma grupowego szkolenia i pracy wychowawczej.

Charakter zbliżony do występujących w prawie karnym środków karnych ma przepadek przedmiotów i zakaz prowadzenia pojazdów - mają charakter prewencyjny.

Do szczególnie intensywnych należą środki zmieniające środowisko wychowawcze. Ustawa przewiduje możliwość zmiany lub uchylenia przez sąd orzekanych środków wychowawczych wtoku ich wykonywania, co dotyczy także decyzji o umieszczeniu nieletniego w odpowiednim zakładzie.

Środki poprawcze - orzekanie następuje w sytuacjach, gdy nieletni po ukończeniu 13 roku życia dopuścił się czynu karalnego i wykazuje objawy demoralizacji. Gdy orzeczono ten środek przebywa w zakładzie poprawczym do ukończenia 21 roku