54514

Ateńczycy całymi dniami słuchali mówców na zgromadzeniu czy w trybunałach sądowych. Tym samym ćwiczyli umysły i kształcili się politycznie. Co więcej doskonale zdawali sobie sprawę z przyjemności jaką dawała im możliwość wydawania wyroków czy glosowania przeciwko nic łubianym politykom choć rozumieli także konsekwencje błędnych wyborów Pod wpływem wielkich przemian politycznych i społecznych rodzi się i od razu osiąga najwyższy poziom ateński dramat. Wszystkie 35 zachowanych tragedii zostały napisane w V wieku pne przez związanych z Atenami Ajschylosa, Sofoklesa Eurypidesa. Dramaty wystawiano podczas świąt Lenajów i Wielkich Dionizjów traktując spektakle jako część uroczystości religijnych

Tragedia nie ukazywała realnego życia. Wszystkie postaci były grane przez mężczyzn w maskach. Nic wolno było ukazywać przemocy. Arystofanes był mistrzem Attyckiej komedii. W demokracji ateńskiej dużego znaczenia nabrało przygotowanie do życia obywatelskiego. Kto chciał w mieście odgrywać jakąś rolę musiał umieć przemawiać, odpowiednio posługiwać się argumentami i potrafić przekonać do swoich racji a to zrodziło zapotrzebowanie na wiedzę W drugiej połowie V wieku pne do Aten zaczęli przybywać głównie z Sycylii nauczyciele wymowy - sofiści Na intelektualny klimat Aten mieli wpływ również inni filozofowie. Już w połowie V wieku pne zjawił się w Atenach Protagoras z Abdery, który odrzucał zajmowanie się kosmogonią i w centrum zainteresowania postawił człowieka co wyraził w powiedzeniu „ człowiek jest miarą wszechrzeczy"

Herodot z Halikarnasu- ojciec historii napisał „ dzieje”

Tukidydes napisał „ Wojnę peloponeską"

Nauczanie Sokratesa znamy dzięki jego uczniom - Platonowi i Ksenofontowi. Sokrates szukał wiedzy w dyskusjach z innymi ludźmi. Punktem wyjścia było stwierdzenie „ wiem, że nic nie wiem" Krytycznie odnosił się do sofistów, którzy nauczali za pieniądze. Nauczanie Sokratesa miało wpływ na powstanie trzech szkól filozoficznych Arystyp z Cyreny był twórcą hedonizmu głoszącego, że najwTższą wartością człowieka jest przyjemność. Antystencs z Aten - twórcą szkoły cyników' uważającą cnotę za wartość dla której można się wyrzec wszystkiego.

Najwybitniejszym uczniem Sokratesa był jednak Platon - twórca systemu filozoficznego, którego trzonem jest nauka o ideach oraz gatunku literackiego - dialogu filozoficznego, w której to formie przedstawił swoje poglądy. Platon napisał „Państwo" Wizja systemu opartego na podziale obywateli na trzy grupy,, z których każda ma ściśle określoną funkcję oraz na pełnym podporządkowaniu jednostki państwu.

Arystoteles był wszechstroimym uczonym. Miał być autorem 200 dziel z rozmaitych dziedzin, z których zachowało się 47. Dokonał analizy 150 ustrojów państw. Był wychowawcą Aleksandra Wielkiego. Założył własną szkolę - Likejon. Ateny były miastem rodzinnym wielu utalentowanych rzeźbiarzy. Tu ściągali mistrzowie z całej Grecji, tu znajdowało się zapotrzebowanie na ich talent. Spośród wszystkich rzeźbiarzy V wieku pne najmocniejszą pozycję zapewnił sobie Fidiasz. Obok niego działał w Atenach Myion, któiy zasłynął „Dyskobolem" Rzeźby wykonywano z marmuru. Ateny przyćmiły wszystkie inne miasta greckie wielkością, zamożnością i wysokim poziomem swej kultury. W V i IV wieku pne na mapie kulturalnej Grecji w^rażne miejsce zaczęły zajmować sanktuaria cieszące się szacunkiem w świecie greckim.

Rywalizacja Aten i Sparty.

Po zerwaniu sojuszu ze Spartą Ateny nie skrywały dążenia do dominacji w świecie greckim. Do tej pory Ateńczycy przynajmniej fonnalnie kontynuowali wojnę przeciw Persom co mogło usprawiedliwiać ich kontrolę nad państwami sojuszniczymi. W końcu lat 60 V wieku pne pozwolili sobie na jawne złamanie warunków przymierza wykorzystując środki