54540

przygotowania obrony Istmu. Po przejściu przez Tennopile Kserskes wkroczył do Beocji, zajął Attykę.

Do następnego starcia doszło w pobliżu Salaininy (480 rok pne) gdzie wycofała się flota sprzymierzonych. Według tradycji Temistokles sprowokował Persów do ataku na flotę grecką w cieśninie. Flota Kserksesa została pokonana. Po bitwie do króla dotarły wieści o buntach w Babilomi i to spowodowało, że zdecydował się opuścić Grecję pozostawiając dowództwo w rękach Mardoniosa.

Do decydującego starcia doszło w 479 roku pne pod Platejarni gdzie dowodzone przez spartańskiego regenta Pauzaniasza połączone siły Greków pokonały armię perską. Niełatwo jest wskazać przyczyny zwycięstwa Greków ale walczyli w obronie własnej ziemi.

Obrona Grecji przed Persami, bitwy pod Termopilami, Platejarni szybko zostały uznane za wydarzenia dorównujące znaczeniem wojnie trojańskiej. Heroizm Greków opiewali najwięksi ówcześni poeci. Symonides w elegii poświęconej walczącym pod Platejarni czyli PLATĘ JOMACHOJ porównuje ich do homeryckich Danaów walczących pod Troją. Epigram ku czci poległych pod Termopilami- „ Przechodniu powiedz Sparcie...” autorstwa Symonidesa.

W tym samym czasie kiedy Pauzaniasz zwyciężał Persów pod Platejarni flota grecka znajdowała się u wybrzeży Azji Mniejszej. Sprzymierzeni zdecydowali się przenieść wojnę do Jonii. W pobliżu przylądka MYKALE w 479 roku pne doszło do starcia sił greckich z armią perską. Zwycięstwo sprzymierzonych ośmieliło tamtejsze miasta greckie do przyłączenia się do antyperskiej koalicji

Po przeniesieniu działań zbrojnych na wschód wojna zmieniła swój charakter. Państwa Peloponezu przestały być zainteresowane dalszą walką. Sparta calkowdcie wycofała się z dalszego prowadzenia wojny. Nie wiadomo jakie były tego przyczyny ale pewiiie związane były z wewnętrznym kryzysem w Sparcie. Nie bez znaczenia jest motyw ekonomiczny, gdyż Sparta nie miała środków do prowadzenia kosztownej wojny na morzu. Najważniejszym celem politycznym było utrzymanie hegemonii na Peloponezie a kwestia wolności miast w Azji Mniejszej nie budziła wśród Spartan zainteresowania. Sparta na wiele lat wycofała się z aktywnej polityki zewnętrznej.

Dla miast greckich w Azji Mniejszej i na wyspach egejskich utrzymanie koalicji antyperskiej było kwestia najwyższej w^ragi, gdyż w każdej chwili mogły się spodziewać powrotu Persów. Zwróciły się więc o Aten o prowadzenie dalszych działań powierzając im dowództwo. Ateńczycy mieli najsilniejszą flotę i doświadczenie w w^alce z Persami.

Ateńczycy chcą utrzymać dobre stosunki ze Sparta uzyskali od niej akceptację co do objęcia przywództwa nad koalicją. Dla Ateńczyków kontynuowanie wojny było atrakcyjną perspektywą, gdyż mieli oni swoje interesy w Tracji i byli zainteresowani liandlem z miastami na wybrzeżach morza Czarnego. Wyparcie Persów z Morza Egejskiego było gwarancją własnego bezpieczeństwa. Odsunięcie się Spartan stwarzało Ateńczykom okazję do odegrania większej roli w świecie greckim, do czego dążyli. Ateny i inne państwa greckie, które nadal chciały brać udział w wojnie zawarły sojusz militarny - symmacluę skierowaną przeciw Persji. Sojusz przyjęło się nazywać ZWIĄZKIEM DELIJSKIM, I ZWIĄZKIEM ATEŃSKIM, I ZWIĄZKIEM MORSKIM. Sojusz został zaw^rar1y w 478/477 roku pne. Państwa sojusznicze zobowiązywały się, że w razie potrzeby nie odmówią sobie pomocy, nie będą prowadziły walk między sobą, a na wspólne wojny będą dostarczać okręty albo fundusze, składki pieniężne - foros. Sanktuarium Apollona stało się religijnym centrum związku. Tam też odbywały się spotkania przedstawicieli państw członkowskich. Wspólnie podejmowano decyzje, zgodnie z zasadą, ze każde państwo dysponuje jednym głosem. Przywództwo miało należeć do Ateńczyków. Szacuje się, ze do związku w sumie mogło należeć 250 państw