54547

Gatunki pisanych źródeł liist ortograficzny cli:

Gatunek istnieje w określonym czasie, rozwija się i zanika. Jego żywot jest ściśle powiązany z uwarunkowaniami społecznymi, politycznymi a także gospodarczymi.

W liistoriografii średniowiecznej jako najpełniej realizującej cechy gatunkowe dziejopisarstwa główną rolę odgrywa kronikarstwo (historia), rocznikarstwo (annales) i biografistyka (gęsta).

Dzieła lustoriograficzne pozostające pod wpływem antyku, to przede wszystkim liistoria, biografia, autobiografia oraz korespondencja.

Podstawowym gatunkiem antycznego dziejopisarstwa była liistoria. Gatiuiek ten stal się lustorią poszczególnych ludów. Tego typu dzieła poświęcano dziejom Ostrogotów', Franków', Wizygotów, Sasów.. Pozostają one pod wyraźnymi inspiracjami wzoru liistorii kościelnej, ideologia zaś w nich reprezentowana utrzymana jest w kategoriach myśli Św. Augustyna czerpanej z jego dzieła: De civitate dei. Nie jest obce temu piśmieiuiictwai dążenie do pokazania genealogii owego ludu i dziejów przez pryzmat dzieła zbawienia, historiograficznej konstrukcji chrześcijaństwa. Inne dzieła tego typu:

Grzegorz z Tours - Historia Francorum Będą Czcigodny - Historia ccclesiastica gentis Anglorum Widukind z Korbei Resgestae Saxonicae Salustiusz - Historia

W piśmiennictwie polskim ten gatiuiek rozbłyśnie dopiero pod piórem pisarzy humanistycznych, chociaż początkowo będą pozostawać pod wpływem Jana Długosza. Były to kroniki Macieja z Miechowa - Chronica Polonorum ( do 1504), Justa Ludwika Decjusza -De vctustatibus ( do 1516 roku) a zwłaszcza Marcina Kromera - De originc et rebus gestis Polonorum. Pisarze ci dopóki streszczają lub przepisują Dhigosza, niczym nie różnią się od kronikarzy średniowiecznych, ale w partiach które piszą samodzielnie przestrzegają konwencji antycznych. Sięgają po wzory takich pisarzy jak: Cezar, Salustiusz, Warron, Liwiusz, Tacyt czy Swetoniusz. Dopiero od połowy XVI wieku używa się języka polskiego. Druga połowa XVI wieku jest najbujniejszym okresem tego rodzaju piśmiennictwa. Wymienić tu należy Marcina Bielskiego - Kronikę wszystkiego świata (do 1551 roku), Stanisława Orzechowskiego - Annales.