59215

£\<AmMmxumiłUL$mAięłm

1. GENEZA

-prawo jako technika społeczna wywodzi się z idei inżynierii społecznej i łączy w sobie poglądy:

>    L. Petrażyckiego

>    ekonomicznej szkoły prawa

>    doktryny welfare State

-na powstanie i rozwój prawa jako techniki społecznej wpływ miały:

1)    powstanie nowoczesnego aparatu biurokratycznego -> twrócą teorii biurokracji jest M. Webber

-proces biurokratyzacji rozpoczął się w XIX wieku, a zakończył w dwudziestoelciu międzywojennym

-zdaniem Webbera urzędników należy kształcić w taki sposób, aby mogli się zajmować profesjonalnym zarządzaniem społeczeństwem -Webber wskazał na cechy, jakie powinien posiadać idealny aparat biurokratyczny:

a)    hierarchia autorytetów oparta na drabinie podległości

b)    werytkalny system komunikacji oparty na zasadzie posłuszeństwa (polecenia idące z „góry" na „dół")

c)    profesjonalizm - urzędnik ma być wykształconą osobą, specjalistą w swojej dziedzinie

d)    apolityczność

e)    proceduralnie określony tryb podejmowania decyzji

f)    jasno określone kryteria podejmowania decyzji (muszą one być dostępne również dla obywateli)

g)    władza zbudowana poprzez:

■    panowanie legalne - władza oparta na z góry określonych procedurach

■    panowanie charyzmatyczne - władza legitymowana przez szczególne właściwości jednostki

■    panowanie tradycyjne -władza wywodzi się z tradycji

2)    zmiana funkcji państwa - ideę państwa jako „nocnego stróża" zastąpiła idea „welfare State", czyli państwa opiekuńczego

-państwo ma tworzyć nie tylko prawo negatywne (system zakazów), ale również prawo pozytywne, które będzie wpływało czynnie na określone zjawiska w państwie i społeczeństwie

-N. Luhmann stworzył na te potrzeby teorię programów działania i wyróżnił:

a)    program warunkowy (pozytywistyczny) - ustawodawca określa tylko warunki ramowe, pozostawiając wybór celów i środków działania adresatowi

b)    program celowy (prawo jako technika) - ustawodawca określa cele lub środki działania adreatów programu

c)    program proceduralny (stworzony przez następców Luhmanna) - ustawodawca uzgadnia z adresatami warunki/cele/środki działania, a nawet przekazuje adresatom ich określenie

3)    insturmentalna racjonalizacja prawa - prawo racjonalnie instrumentalne to prawo zróżnicowane i skuteczne