59250

m)    Kara niezbędnym następstwem wykonania imperatywu kategorycznego ustawy karnej, nakaz orzeczenia kary ale dobrotliwej

n)    Wojny jedynie mające na celu obronę niezależności państwowej; humanitarny stosunek wobec ludności cywilnej

o)    Idealne warunki do egzystencji zależą od ustanowienia pokoju światowego; federacja narodów; traktat o powstaniu „związku pokoju" zakończyłby wojny raz na zawsze; państwo narodów obejmie w przyszłości wszystkie ludy ziemi

p)    Postęp - proces rozwoju ludzkości z moralnego punktu widzenia; dzieje ludzkości to postęp ku lepszemu ze względy na cel moralny swego bytu

3.    Johann Gottlieb Fichte (1762-1814)

a)    Uznanie dla przeobrażeń rewolucji, ale nie dla jej metod; wybuch jej logicznym następstwem błędów absolutyzmu niewolącego ludzką myśl i swobodę wypowiedzi

b)    „Apel do książąt europejskich" - ostrzeżenie przed skutkami dalszego utrzymywania społeczeństw w niewoli

c)    Eksponuje czyn (die Tat) i uznaje go za istotę ludzkiej świadomości, przetwarza on całe otoczenie i kształtuje jego sens zgodnie z prawem moralnym; treścią tego procesu jest poszerzanie sfery wolności przez narodowe wychowanie, oparte na filozofii idealistycznej i szczególnych cechach niemieckiego charakteru

d)    Ideał państwa jako samowystarczalnej całości gospodarczej, w której partykularne interesy poszczególnych części składowych będą całkowicie podporządkowane władzy państwowej. Władza państwowa ma więc prawo określania zakresu wymiany handlowej z zagranicą, a zrazem obowiązek troszczenia się o wewnętrzną jedność kraju i pomyślność swoich obywateli (m. In. Przez zagwarantowanie każdemu prawa do utrzymania się z własnej pracy)

e)    Państwo stanowi syntezę woli indywidualnej i woli społecznej, która kształtuje się w wyniku umowy społecznej

f)    Fichte rozszerza zadania państwa związane z umacnianiem solidarności jednostki z narodem i narodowym wychowaniem wszystkich obywateli -główny czynnik postępu moralnego

g)    Idea mesjanizmu niemieckiego - wiara że Niemcy są jedynym narodem na świecie, który jest w stanie zaprowadzić ład oparty na przesłankach rozumu, tylko bowiem oni są prawdziwymi idealistami

4.    Georg Wilhelm Hegel (1770-1831)

a)    Duch świata poprzedza powstanie przyrody - obiektywny i pierwotny, świat materialny - pochodny i zależny

b)    Historyczny proces kształtowania się świadomości ludzkiej - duch przez poznanie samego siebie staje się duchem w sobie i dla siebie