Gmina
Do zadań gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do spraw publicznych należy stanowienie aktów prawa miejscowego, wybór i odwoływanie organów gminy oraz inne sprawy rozstrzygane w sposób władczy. Zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej należy do zadań gminy. Zadania własne gminy dzielą się na zadania obowiązkowe, czyli takie, przy których gmina tylko w pewnym sensie ma swobodę, co do formy załatwienia danej sprawy, ale załatwić ja musi i pozostałe, czyli takie, o których gmina sama decyduje. Zadania własne gmina finansuje z własnych dochodów oraz subwencji ogólnych i dotacji celowych. Można wyróżnić także zadania zlecone w drodze ustawowej z zakresu administracji rządowej oraz powierzone na drodze porozumienia z organami administracji rządowej. Gmina otrzymuje środki konieczne do wykonywania administracji zleconej. Przekazanie zadań na podstawie ustawy następuje w skali całego państwa, natomiast powierzenie na podstawie porozumienia w danej jednostce. Za wykonywanie zadań własnych odpowiedzialność ponosi gmina, za wykonywanie zadań zleconych administracja rządowa.
Powiat
Powiat wykonuje zadania o charakterze ponadgminnym w dziedzinach takich jak: edukacja publiczna, promocja, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, gospodarka nieruchomościami, gospodarka wodna, ochrona środowiska, porządek publiczny, ochrona przeciwpożarowa, przeciwpowodziowa. Do zadań powiatu należy także zapewnienie wykonywania zadań i kompetencji kierowników powiatowych służ inspekcji i straży. Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin. Do zadań gminy i powiaty należą podobne dziedziny, ale rozstrzygające kryterium stanowi charakter ponadgminny. Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia zadań gminom lub wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej. Powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej, która nie miałaby na celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.
Województwo
Do zakresu działania województwa należy wykonywanie zadań publicznych niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Do samorządu województwa należy określanie strategii rozwoju. Kontrakt wojewódzki określa zakres i tryb oraz warunki realizacji działań wynikających z regionalnych programów operacyjnych służących do realizacji Narodowego Planu Rozwoju. O przynależności danego zadania do zadań należących do samorządu województwa decyduje wojewódzki charakter oraz przepisy ustawowe. Organy samorządu województwa nie mogą stanowić organów nadzoru i kontroli wobec organów powiatu i gmin. Województwa mogą zawierać porozumienia, umowy z innymi podmiotami, stowarzyszenia. Może tworzyć spółki zoo i akcyjne.
Gospodarka komunalna (samorządowa)
Zasady i formy gospodarki komunalnej reguluje ustawa z 1996r o gospodarce komunalnej. Zadaniami o charakterze użyteczności publicznej są zadania, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności. Do takich zadań należy np. zaopatrzenie w wodę, utrzymanie czystości, porządku, lokalny transport zbiorowy, zaopatrzenie w energię. Jednostki samorządu terytorialnego mogą prowadzić gospodarkę komunalną w formie zakładu budżetowego lub spółek handlowych. Jednostki mogą także powierzyć wykonywanie zadań z zakresu gosp. komunalnej innym podmiotom. Rada gminy, powiatu lub sejmik woj. Decydują o formie gosp. komunalnej, o wysokości cen i opłat za usługi, za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Gmina może tworzyć spółki handlowe i przystępować do nich poza sferą użyteczności publicznej, jeżeli istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej i występujące bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty, a zastosowanie innych działań nie