ZRODLA WOLNOŚCI BUDOWANEJ
Źródeł wolności budowlanej możemy poszukiwać zarówno w regulacji cywilnoprawnej, jak i w regulacji administracyjnoprawnej. Bezsporne jesl, że prawo wolności budowlanej w odniesieniu do nieruchomości gruntowych jest integralnie związana z prawem własności tych nieruchomości. Należy zwrócić uwagę na art. 140 kc, który stanowi, że w granicach określonych przez ustawy oraz zasady współżycia społecznego właściciel może z wyłączeniem innych rzeczy i osób korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno -gospodarczym przeznaczeniem swego prawa. Jest oczywiste, że społeczno - gospodarcze przeznaczenie każdego prawa własności, każdej nieruchomości gruntowej no nie może być określone z ustawy uchwalonej przez Sejm dla obszaru całych 312 tysięcy km2 lecz jest sprecyzowane \Maśnie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W kontekście społeczno - gospodarczego przeznaczenia konkretnej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla danego obszaru jest expressis Verhis sformułowana zasada wolności budowlanej. Ustawowe granice prawa własności wyznaczają nie tylko przepisy kc, a w szczególności art. 140 kc lecz także przepisy ustawy o planomniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz prawa budowlanego. A w sposób bardziej precyzyjny i powiązane z konkretną nieruchomością ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wolność budowy jest ograniczona nie tylko przez przepisy konstytucji, przepisy KC a w szczególności art. 140 kc, ale także przez normy prawa europejskiego - a zwłaszcza przez Konwencje o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie 4.11.1950.Dz U z 1993 nr 61, poz. 284 oraz w prawie WE oraz w orzecznictwie ETS. Prawo europejskie OD 1 MAJA 04 R. stosuje się wprost i ma nadrzędny stosunek do prawa polskiego. Wolność budowlana stanów, reasumując składową cześć, element, wycinek
konstytucyjnego prawa podmiotowego jakim jest prawo własności. Dotyczy to po pierwsze treści tego prawa, ponieważ prawo wolności budowlanej stanowi szczególny przykład społeczno- gospodarczego
przeznaczenia rzeczy. I tutaj należy podkreślić, że mogą istnieć ograniczenia wolności budowlanej I takie może być pytanie. Ograniczenia wolności budowlanej,
Ponieważ wolność budowlana uregulowana w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27.03.2003 roku oraz w odniesieniu do każdej konkretnej nieruchomości przez ustalenia Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego dla danej nieruchomości nie jest prawem bezwzględnym. Podstawowe ograniczenia wolności budowlanej wynikać mogą z przepisów rangi ustawowej, czyli poprzez pryzmat cudzego prawa w rozumieniu art. 87 konstytucji - będą to ustawy zwykłe i te ustawowe ograniczenia wolności budowy będą miały charakter wyjątków, to proszę pamiętać, że reguła to wolność budowy, wyjątek - ograniczenia, ale wprowadzone wyłącznie na podstawie ustaw zwykłych. Ograniczenia prawa wolności budowlanej mogą być wprowadzane na podstawie, na to proszę zwrócić szczególną uwagę, z ustaw regulujących poszczególne dziedziny materialnego prawa administracyjnego. W szczególności w zakresie ochrony środowiska. Przedstawienie, proszę państwa, na przykładzie medialnie ostatnio głośnej sprawy doliny Rospudy - oczywiście jest wolność budowy, ale nie na terenie, tej doliny. Zasada ta została ograniczona tutaj przez przepisy rangi ustawowej, głównie z zakresu prawa ochrony środowiska. Problematyka ograniczeń prawa wolności budowlanej wymaga analizy także przepisów konstytucyjnych, ponieważ nie mogą te ograniczenia budowlane być sprzeczne z przepisami konstytucyjnymi. I tutaj oceniając te przepisy konstytucyjne należy zwódć uwagę przede wszystkim na utrwalone w orzecznictwie TK zasady proporcjonalności oraz wartości. Tutaj w szczególności należy zwrócić uwagę na wyrok TK z 11.05.99 r w sprawie WCK 13/98 - rozważając treść art. 31 ust 3 konstytucji, zauważył, że art. 31 ust. 3 dopuszcza możliwość ingerencji w konstytucyjne prawa jednostki, a więc również w prawo czy w zasadę wolności budowlanej jedynie w sytuacji, w której występuje funkcjonalny związek ograniczenia praw jednostki z realizacja wskazaną w art., 31 ust 3 wartości konstytucyjnych jakimi są bezpieczeństwo państwa, porządek publiczny, ochrona środowiska, zwłaszcza ta ochrona środowiska jest najbardziej aktualna, ochrona zdrowa, moralności publicznej, praw i wolności innych osób. TK w tym wyroku zwródl uwagę, że unormowania zawarte w art. 31 ust 3 konstytucji stawiają przed prawodawcą, przed Sejmem uchwalającym ustawy zwykłej każdorazowo wymóg stwierdzenia rzeczywistej potrzeby dokonywania ingerencji w danym stanie faktycznym w zakresie prawa bądź wolności jednostki. Należy ró\Miież zwrócić uwagę, że oceniając istotę prawa własnośa, w którego ramach mieści się prawo wolności budowlanej W ODNIESIENIU DO nieruchomośd gruntowych TK zajć^ się tym problemem w uzasadnieniu wyroku z 12.12.1999 r. TK odniósł się do definicji prawa własnośd zawartej w art. 140 kc - zauważył, że przepisy ustawowe nie mogą niweczyć podstawowych uprawnień v\rfaścicielsłdch, składających się na konstytucyjne ujęcie prawa własności. Każde ograniczenie wolności budowlaną nie może być sprzeczne z konstytucją. Aby realizować prawo wolności do budowy inwestor musi dysponować prawem do dysponowania niemchomośdą.