61007

Przyjęta definicja powodzi traktuje stany powodziowe bez uwzględniania wielu czynników, wpływających na ich sposób powstawania i inne czynniki, wpływające na ich przebieg. Podstawowymi kryteriami klasyfikacji powodzi są:

•    geneza:

-    powodzie opadowe - spowodowane są silnymi opadami nawalnymi lub rozlewnymi;

-    powodzie roztopowe - ich przyczyną jest gwałtowne topnienie śniegów;

-    powodzie sztormowe - występują na zalewach i wybrzeżu morskim w wyniku silnych wiatrów;

-    powodzie zimowe - są rezultatem wyjątkowego nasilenia niektórych zjawisk lodowych.

•    zasięg:

-    powodzie lokalne- obejmujące swym zasięgiem małe zlewnie, są one spowodowane opadami nawalnymi o dużym natężeniu, określanymi potocznie „oberwaniem chmury”;

-    powodzie regionalne - obejmują na ogól jeden region hydrograficzny,

-    powodzie krajowe - obejmujące kilka regionów hydrograficznych. Ich przyczyną są zwykle długotrwale deszcze obejmujące swym zasięgiem duże obszary.

•    wielkość:

-    powodzie zwyczajne

-    powodzie wielkie

-    powodzie katastrofalne.

Powodzie można również podzielić na:    naturalne i wywołane czynnikami

antropogenicznymi, takimi jak np: niewłaściwe gospodarowanie wodą zgromadzoną w zbiorniku oraz awarie (losowe i celowe) budowli wodnych i zalewy sterowane.

Powodzie opadowe (letnie) Tutaj należy jedynie podkreślić, że mają one najbardziej gwałtowny przebieg spośród wszystkich typów powodzi.

Powodzie roztopowe (wiosenne) są spowodowane gwałtownym topnreniern śniegu, wywołanym nagłym, silnym wzrostem temperatury. Zjawisko to potęgowane jest na ogól silnymi opadami deszczu. Niska temperatura i powolne rozmarzanie gruntu zwdększa spływ powierzcluiiowy. Na małych ciekach roztopy mogą spowodować katastrofalne powodzie. Ponadto obejmują one duży obszar (zarówno na obszarach górskich jak i nizinnych), ale trwają stosunkowo krótko. Powodzie roztopowe są szczególnie groźne, kiedy występują w tym samym czasie co powodzie zatorowe.

Powodzie sztormowe w warunkach polskich są zjawiskiem lokalnym.

Powodzie zimowe - śryżowe i zatorowe - różnią się przyczynami powstawania, przebiegiem, lokalizacją, zasięgiem, okresem występowania i towarzyszącymi im warunkami atmosferycznymi. Powodzie śryżowe mają miejsce w sytuacji, kiedy duże ilości tworzącego się śryżu i lodu dennego powodują „zatykanie" całego przekroju poprzecznego rzeki. Następuje wówczas spiętrzenie wody, które może spowodować lokalne przelanie się wody ponad koroną walu przeciwpowodziowego. Powodzie śryżowe występują tylko w warunkach sprzyjających

o

tworzeniu się śryżu, a więc przy gwałtownym spadku temperatury do ok. -10 C, przeważnie nocą przy bezchmurnym niebie.

Powodzie zatorowe są spowodowane zatorami w czasie splywm lodów. Ich przyczyną jest częściowe lub całkowite zmniejszenie przepustowości koryta rzeki w wyniku zjawisk lodowych. Lód w rzece zaczyna się tworzyć, gdy woda po ochłodzeniu się do temperatury 0°C oddaje w dalszym ciągu ciepło do otoczenia. Temperatura wody praktycznie pozostaje stała, a odpływ ciepła zostaje zrównoważony utajonym ciepłem krystalizacji. W całej masie wody tworzą się różnorodne formy lodu: gwiazdki, igły, dyski, ziarna o średnicy od setnych do kilku milimetrów o białym zabarwieniu, nazywane śryżem. Wypływający lód denny łączy się ze śryżem, tworząc większe bryłki o gąbczastej strukturze (breja, pulpa, krążki śryżowe). Spływają one z prądem rzeki, ulegają zwilżeniu i stykają się z chłodnym powietrzem, powiększając się oraz łącząc się między sobą tworzą tafie lodu. W ten sposób na rzece powstaje kra. Jeżeli spływająca izeką kra napotka jakąś przeszkodę (zwężenie rzeki, most